Page 5 - ข่าวเนติบัณฑิตยสภา เดือนกันยายน ๒๕๖๘ ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๔๓๔
P. 5
พื่ระราชุที่านพื่ระวรวงศ์เธอ พื่ระองค์เจ้าอินทีุ่รัตินา (11)
ซ้�งที่รงเข่่ยนดำ้วยลายพื่ระหัติถ์ที่ั�งหมดำเพื่่ยงชุิ�นเดำ่ยว
เที่่านั�นที่่�เป็็นหลักฐานว่าที่รงงานในฐานะที่่�เป็็นแพื่ที่ย์
หลงเหล่ออยู่ในป็ัจจุบััน ผู้เข่่ยนข่ออัญเชุิญมาป็ระกอบั
บัที่ความน่�ดำ้วย
อน้�ง นอกจากการที่รงงานที่่�โรงพื่ยาบัาลศิริราชุ
อันเป็็นที่่�รับัรู้กันเป็็นการที่ั�วไป็ และที่่�โรงพื่ยาบัาล
แมคคอร์มิค ที่่�ผู้เข่่ยนไดำ้กล่าวมาข่้างติ้นแล้ว เห็นควร
กล่าวดำ้วยว่า สมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ ที่รงม่ส่วนร่วม
อย่างมากในการพื่ัฒนาโรงพื่ยาบัาลอ่กอย่างน้อย
สองแห่ง ค่อ โรงพื่ยาบัาลวชุิรพื่ยาบัาล โดำยที่รงวางแผน
โครงการพื่ัฒนาวชุิรพื่ยาบัาลอย่างละเอ่ยดำเพื่่�อสนอง
พื่ระเดำชุพื่ระคุณพื่ระบัาที่สมเดำ็จพื่ระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
และสมเดำ็จพื่ระนางเจ้าอินที่รศักดำิ�ศจ่ พื่ระบัรมราชุิน่ (12)
ซ้�งที่รงเป็็นสภานายิกาในเวลานั�น (1๓) นอกจากน่� ยังที่รง
พื่ระมหากรุณาธิคุณพื่ระราชุที่านเงินบัำารุงโรงพื่ยาบัาล
สงข่ลาเป็็นป็ระจำาทีุ่กป็ีติลอดำพื่ระชุนม์ชุ่พื่เพื่่�อใชุ้เป็็น
เงินเดำ่อนให้แก่แพื่ที่ย์และพื่ยาบัาลข่องโรงพื่ยาบัาล
ลายพื่ระราชุหัติถเลข่าที่รงสั�งพื่ระโอสถพื่ระราชุที่านพื่ระภาติิกา แห่งนั�น (14)
ที่่�มา: หนังส่อ ๑๐๐ ป็ี สมเดำ็จฯ พื่ระบัรมราชุชุนก
ผู้เข่่ยนเข่่ยนมาถ้งติรงน่� ไดำ้เข่่ยนถ้งพื่ระราชุ
ไดำ้ส่บัสานพื่ระราชุป็ณิธาน โดำยพื่ระราชุที่านทีุ่นให้แก่ กรณ่ยกิจในสมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ ในฐานะที่รงเป็็น
(9)
นายแพื่ที่ย์บัุญชุม อาร่วงศ์ ซ้�งที่่านไดำ้สำาเร็จการศ้กษา แพื่ที่ย์จนม่การถวายพื่ระราชุสมัญญาภิไธยว่า "พื่ระบัิดำา
และกลับัมาป็ฏิบััติิหน้าที่่�ที่่�โรงพื่ยาบัาลแมคคอร์มิค แห่งการแพื่ที่ย์แผนป็ัจจุบััน" แล้วเห็นควรกล่าวถ้ง
จนกระที่ั�งไดำ้เป็็นผู้อำานวยการโรงพื่ยาบัาลในเวลาติ่อมา พื่ระราชุป็ระวัติิโดำยสังเข่ป็ดำ้วย สมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ
สมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ เสดำ็จฯ กลับัมาที่่� ม่พื่ระนามาภิไธยเดำิมว่า "มหิดำลอดำุลเดำชุ" (15) ติ่อมา
กรุงเที่พื่มหานคร ในป็ี พื่.ศ. ๒๔๗๒ เพื่่�อที่รงร่วมงาน ที่รงกรมเป็็น "กรมขุ่นสงข่ลานครินที่ร์" (16) เป็็น
พื่ระราชุที่านเพื่ลิงพื่ระศพื่สมเดำ็จพื่ระราชุป็ิติุลาบัรมพื่งศา พื่ระราชุโอรสในพื่ระบัาที่สมเดำ็จพื่ระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ภิมุข่ เจ้าฟ้้าภาณุรังส่สว่างวงศ์ กรมพื่ระยาภาณุพื่ันธ์วงศ์ และสมเดำ็จพื่ระศร่สวรินที่ิราบัรมราชุเที่ว่ พื่ระพื่ันวัสสา
วรเดำชุ (10) และที่รงติั�งพื่ระราชุหฤที่ัยที่่�จะเสดำ็จฯ กลับัไป็ อัยยิกาเจ้า ม่พื่ระภาดำาร่วมพื่ระบัรมราชุชุนน่ ๑๐ พื่ระองค์
ที่รงงานที่่�โรงพื่ยาบัาลแมคคอร์มิคติ่อไป็ แติ่การมิไดำ้ ที่รงเสกสมรสกับัสมเดำ็จพื่ระศร่นครินที่ราบัรมราชุชุนน่
เป็็นไป็ติามที่่�พื่ระราชุป็ระสงค์เพื่ราะไดำ้ที่รงพื่ระป็ระชุวร ม่พื่ระโอรสและพื่ระธิดำารวม ๓ พื่ระองค์ ค่อ สมเดำ็จพื่ระเจ้า
หนักจนกระที่ั�งเสดำ็จสวรรคติที่่�กรุงเที่พื่มหานคร พื่่�นางเธอ เจ้าฟ้้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาส
ภายหลังการสวรรคติ Dr. Cort ไดำ้เก็บัรักษาพื่ระแที่่น ราชุนครินที่ร์ พื่ระบัาที่สมเดำ็จพื่ระป็รเมนที่รมหา
บัรรที่ม โติ๊ะที่รงงาน และสิ�งข่องที่่�เคยที่รงใชุ้ที่ั�งหมดำไว้ อานันที่มหิดำล พื่ระอัฐมรามาธิบัดำินที่ร และพื่ระบัาที่สมเดำ็จ
ป็ัจจุบััน สิ�งข่องเหล่าน่�แสดำงอยู่ที่่�พื่ิพื่ิธภัณฑิ์หมอเจ้าฟ้้า พื่ระบัรมชุนกาธิเบัศร มหาภูมิพื่ลอดำุลยเดำชุมหาราชุ
ซ้�งติั�งอยู่ติรงข่้ามโรงพื่ยาบัาลแมคคอร์มิค แติ่สำาหรับั บัรมนาถบัพื่ิติร
หลักฐานที่่�ที่รงติรวจวินิจฉัยในฐานะแพื่ที่ย์นั�น แที่บัจะ ในเบั่�องติ้น ที่รงศ้กษาภาษาไที่ยกับัพื่ระยา
ไม่ม่เหล่ออยู่เลย คงม่เพื่่ยงใบัสั�งยาที่่�ที่รงสั�งพื่ระโอสถ อิศรพื่ันธุ์โสภณ (หม่อมราชุวงศ์หนู อิศรางกูร) ที่รงผนวชุ
(9) สรรใจ แสงวิเชุ่ยร. (๒๕๖๔). หมอเจ้าฟ้้า. กรุงเที่พื่: อมรินที่ร์พื่ริ�นติิ�งแอนดำ์พื่ับัลิชุชุิ�ง จำากัดำ (มหาชุน), หน้า ๒๗๒.
(10) พื่ระราชุโสธรานุชุาในรัชุกาลที่่� ๕ นับัติามศักดำิ�ค่อที่รงเป็็น "อา" ข่องสมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ.
(11) พื่ระธิดำาในสมเดำ็จพื่ระเจ้าบัรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้้าบัริพื่ัติรสุขุ่มพื่ันธ์ กรมพื่ระนครสวรรค์วรพื่ินิติ นับัติามศักดำิ�ค่อที่รงเป็็น "หลานอา" ข่องสมเดำ็จพื่ระบัรมราชุชุนกฯ.
(12) ติ่อมาพื่ระบัาที่สมเดำ็จพื่ระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ม่พื่ระบัรมราชุโองการให้ออกพื่ระนามว่า "สมเดำ็จพื่ระนางเจ้าอินที่รศักดำิ�ศจ่ พื่ระวรราชุชุายา.”
(1๓) รายละเอ่ยดำ โป็รดำดำู สรรใจ แสงวิเชุ่ยร. (๒๕๖๔). หมอเจ้าฟ้้า. กรุงเที่พื่: อมรินที่ร์พื่ริ�นติิ�งแอนดำ์พื่ับัลิชุชุิ�ง จำากัดำ (มหาชุน), หน้า ๒๗๐ - ๒๗๓.
(14) เพื่ิ�งอ้าง, หน้า ๒๗๔.
(15) พื่ระนามาภิไธยเม่�อแรกพื่ระราชุสมภพื่ "สมเดำ็จพื่ระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้้ามหิดำลอดำุลเดำชุ นเรศวรมหาราชุาธิบัดำินที่ร์ จุฬาลงกรณินที่รวรางกูร สมบัูรณ์เบัญจพื่ร
ศิริสวัสดำิ� ข่ัติติิยวโรภโติสุชุาติิ คุณสังกาศเก่ยรติิป็ระกฤษฐ ลักษณวิจิติรพื่ิสิฐบัุรุษ ชุนุติมรัติน์พื่ัฒนศักดำิ� อรรควรราชุกุมาร.”
(16) ติ่อมา พื่ระบัาที่สมเดำ็จพื่ระป็กเกล้าเจ้าอยู่หัวที่รงพื่ระกรุณาโป็รดำเกล้าฯ ให้เล่�อนกรมเป็็นกรมหลวงหลังสวรรคติแล้ว.
ข่่าวเนติิบััณฑิิติยสภา 5
