Page 24 - รายงานสถานการณ์ การระงับข้อพิพาททางเลือกประเทศไทย ประจำปี 2565

24 รายงานสถานการณ์การระงับข้อพิพาททางเลือก
ประเทศไทย ประจำาปี 2565

4.2 การจัดทำาโครงการส่งเสริมและพัฒนาเกี่ยวกับการระงับข้อพิพาททางเลือก

โดืยู่ทางสถาบันอนุญาโต้ตุ้ลาการไดื้ทำาการศ่กษาวิจััยู่ และจััดืทำาข้้อเสนอ เพิือพิัฒนาระบบการระงับข้้อพิิพิาททางเลือก ไดื้แก่

(1) ร่างพิระราชำบัญญัตุิว่าด้วยการระงับข้้อพิิพิาทเกี�ยวกับการชำำาระเงินตุามสัญญาก่อสร้าง พิ.ศ..
เนื�องจัากเรื�องการชีำาระเงินต้ามสัญญาก่อสร้างเป็นข้้อพิิพิาทท่�ส่งผู้ลกระทบต้่อธัุรกิจัในหลายู่ภาคส่วนไม่ว่าจัะเป็นธัุรกิจัการจััดืหา
วัสดืุสำาหรับการก่อสร้าง, การจััดืหาแรงงาน ฯลฯ นอกจัากน่� ยู่ังทำาให้การดืำาเนินโครงการก่อสร้างเป็นไปดื้วยู่ความล่าชี้าอ่กดื้วยู่ การน่� เพิื�อให้
สามารถระงับข้้อพิิพิาทดืังกล่าวไดื้ดื้วยู่ความรวดืเร็ว ทำาให้โครงการก่อสร้าง ไม่หยูุ่ดืชีะงักลงเพิราะข้าดืเงินทุนหมุนเว่ยู่น ในหลายู่ประเทศไม่ว่า
จัะเป็นประเทศออสเต้รเล่ยู่ ประเทศสิงคโปร์ และประเทศมาเลเซึ่่ยู่ จั่งไดื้ต้ราพิระราชีบัญญัต้ิเก่�ยู่วกับการระงับข้้อพิิพิาทเก่�ยู่วกับการชีำาระเงินต้าม
สัญญาก่อสร้างและระบบ Adjudication สำาหรับเรื�องดืังกล่าวข้่�นเป็นการเฉพิาะ อาศัยู่เหตุ้ผู้ลต้ามท่�ไดื้กล่าวมาข้้างต้้น ฝ่่ายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการ
และการประนอมข้้อพิิพิาทจั่งไดื้ศ่กษากฎหมายู่ข้องต้่างประเทศ เพิื�อนำามาจััดืทำาเป็นร่างพิระราชีบัญญัต้ิว่าดื้วยู่การระงับข้้อพิิพิาทอันเก่�ยู่วกับ
การชีำาระเงินต้ามสัญญาก่อสร้าง พิ.ศ. ... ข้่�น ซึ่่�งไดื้ดืำาเนินการในส่วนน่�เร่ยู่บร้อยู่แล้ว
อน่�ง เพิื�อให้ร่างพิระราชีบัญญัต้ิดืังกล่าวม่ความครบถ้วนสมบ่รณ์มากยู่ิ�งข้่�น รวมทั�งไม่จัำากัดืกรอบความคิดือยู่่่ในทางนิต้ิศาสต้ร์
เท่านั�น จั่งไดื้จััดืให้ม่การประชีุมสัมมนารับฟัังความคิดืเห็นเฉพิาะกลุ่มข้่�น โดืยู่เชีิญผู้่้ทรงคุณวุฒิและหน่วยู่งานอื�นๆท่�เก่�ยู่วข้้อง อาทิ ชีมรม
นักกฎหมายู่ก่อสร้าง, สภาวิศวกร, สภาวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยู่, สมาคมชี่างเหมาไฟัฟั้าและเครื�องกลไทยู่, สมาคมอุต้สาหกรรม
ก่อสร้างไทยู่, ท่�ปร่กษากฎหมายู่ในสำานักงานกฎหมายู่ระหว่างประเทศ, สำานักงานอัยู่การส่งสุดื เป็นต้้น โดืยู่ไดื้จััดืการประชีุมสัมมนารับฟััง
ความเห็นเฉพิาะกลุ่มไปเมื�อวันท่� 8 กรกฎาคม 2564 โดืยู่ดืำาเนินการผู้่านทาง Zoom ซึ่่�งไดื้จััดืทำารายู่งานและบันท่กสรุปการประชีุม รวมทั�ง
ไดื้นำาข้้อสังเกต้ดืังกล่าวจัากท่�ประชีุมมาปรับแก้ไข้ในร่างพิระราชีบัญญัต้ิว่าดื้วยู่การระงับข้้อพิิพิาทเก่�ยู่วกับการชีำาระเงินต้ามสัญญาก่อสร้าง
พิ.ศ. ... เร่ยู่บร้อยู่แล้ว เชี่น การแก้ไข้คำานิยู่ามข้อง “อาคาร” ต้ามร่างพิระราชีบัญญัต้ิฉบับน่�ให้ม่ความสอดืคล้องกับคำานิยู่ามข้อง “อาคาร”
ต้ามกฎหมายู่ว่าดื้วยู่การควบคุมอาคาร, การกำาหนดืให้หน่วยู่งานท่�ให้บริการดื้านการระงับข้้อพิิพิาทต้ามร่างพิระราชีบัญญัต้ิน่� หมายู่ความ
รวมถ่ง นิต้ิบุคคลเอกชีนท่�จััดืต้ั�งข้่�นเพิื�อให้บริการดื้านการระงับข้้อพิิพิาทเก่�ยู่วกับงานก่อสร้างโดืยู่เฉพิาะ, การให้ผู้่้คำ�าประกันม่สิทธัิในการ
เข้้าร่วมในกระบวนการระงับข้้อพิิพิาทต้ั�งแต้่ต้้น, แก้ไข้เรื�องข้อบเข้ต้ข้องสัญญางานก่อสร้างท่�ไม่อยู่่่ภายู่ใต้้การบังคับข้องร่างพิระราชีบัญญัต้ิ
ฉบับน่� (เชี่น ต้ัดืเรื�องข้้อจัำากัดืเก่�ยู่วกับวงเงินต้ามสัญญางานก่อสร้างท่�ไม่อยู่่่ภายู่ใต้้บังคับข้องร่างพิระราชีบัญญัต้ิฯ, การรวมการพิิจัารณา
คดื่กรณ่ท่�ค่่พิิพิาทเป็นค่่สัญญาเดื่ยู่วกัน และหากรวมกันพิิจัารณาคดื่จัะเป็นการสะดืวกแก่ค่่พิิพิาท ฯลฯ) เป็นต้้น
ต้่อมา เมื�อวันท่� 29 มิถุนายู่น 2565 ไดื้จััดืให้ม่การทำาประชีาพิิจัารณ์ (Public Hearing) ร่างพิระราชีบัญญัต้ิว่าดื้วยู่การระงับข้้อพิิพิาท
อันเก่�ยู่วกับการชีำาระเงินต้ามสัญญาก่อสร้าง โดืยู่หลังจัากการทำาประชีาพิิจัารณ์เร่ยู่บร้อยู่แล้ว ไดื้ม่การปรับปรุงและนำาส่งร่างฯ ต้่อกระทรวง
ยูุ่ต้ิธัรรมแล้ว โดืยู่กระทรวงยูุ่ต้ิธัรรมอยู่่่ระหว่างการพิิจัารณาศ่กษาวิเคราะห์ผู้ลกระทบข้องร่างพิระราชีบัญญัต้ิดืังกล่าวเพิื�อนำามาประกอบการ
พิิจัารณาและดืำาเนินการในส่วนท่�เก่�ยู่วข้้องต้่อไป
(2) การศึกษาวิจำัยเพิื�อปรับปรุงแก้ไข้เรื�องมาตุรการคุ้มครองชำั�วคราวในกระบวนการอนุญาโตุตุุล่าการ
พิระราชีบัญญัต้ิอนุญาโต้ตุ้ลาการ พิ.ศ. 2545 ซึ่่�งเป็นกฎหมายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการท่�บังคับใชี้อยู่่่ในปัจัจัุบันนั�น ปรากฏว่า
ม่บทบัญญัต้ิเรื�องการกำาหนดืมาต้รการหรือวิธั่การคุ้มครองชีั�วคราวในกระบวนการอนุญาโต้ตุ้ลาการเอาไว้ ในมาต้รา 16 เพิ่ยู่งมาต้ราเดื่ยู่ว
ซึ่่�งรับรองอำานาจัข้องศาลในการดืำาเนินการเรื�องดืังกล่าว อยู่่างไรก็ดื่ เนื�องจัากบทบัญญัต้ิดืังกล่าวไม่ไดื้ระบุเอาไว้อยู่่างชีัดืเจันว่าเป็น
อำานาจัเฉพิาะข้องศาล หรือ Exclusive Power จั่งทำาให้ท่�ผู้่านมาเกิดืปัญหาทางปฏิบัต้ิในเรื�องการต้่ความ รวมทั�งข้้อถกเถ่ยู่งทางวิชีาการว่า
คณะอนุญาโต้ตุ้ลาการม่อำานาจักำาหนดืมาต้รการหรือวิธั่การคุ้มครองชีั�วคราวหรือไม่ และแม้ว่าคณะอนุญาโต้ตุ้ลาการออกคำาสั�งคุ้มครอง
ชีั�วคราวแล้ว คำาสั�งดืังกล่าวจัะม่สภาพิบังคับกับค่่พิิพิาทในคดื่มากน้อยู่เพิ่ยู่งใดื นอกจัากน่�จัากการศ่กษา UNCITRAL Model law on
commercial international arbitration ซึ่่�งถือเป็นกฎหมายู่ต้้นแบบข้องประเทศสมาชีิกในการนำาไปบัญญัต้ิเป็นกฎหมายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการ
ภายู่ในข้องแต้่ละประเทศพิบว่า ในปีค.ศ. 2006 ไดื้ม่การปรับแก้ไข้กฎหมายู่ต้้นแบบโดืยู่เพิิ�มเต้ิมบทบัญญัต้ิท่�ให้คณะอนุญาโต้ตุ้ลาการม่อำานาจั
ในการออกคำาสั�งคุ้มครองชีั�วคราวไดื้จัากเดืิมท่�กำาหนดืให้เป็นอำานาจัเฉพิาะข้องศาล เท่านั�น ซึ่่�งเมื�อกฎหมายู่ต้้นแบบม่การแก้ไข้เพิิ�มเต้ิมในเรื�อง
มาต้รการคุ้มครองชีั�วคราวโดืยู่อนุญาโต้ตุ้ลาการแล้ว แต้่ยู่ังไม่ปรากฏว่าพิระราชีบัญญัต้ิอนุญาโต้ตุ้ลาการ พิ.ศ. 2545 ไดื้ม่การปรับปรุง
เรื�องดืังกล่าวเพิิ�มเต้ิมเพิื�อให้ สอดืคล้องกับกฎหมายู่ต้้นแบบแต้่อยู่่างใดื ทั�งท่� หลักการเชี่นว่าน่�ม่ความจัำาเป็นและไดื้รับการยู่อมรับอยู่่าง
แพิร่หลายู่โดืยู่กำาหนดืเอาไว้ในกฎหมายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการข้องนานาประเทศ นอกจัากน่� การเปิดืโอกาสให้ คณะอนุญาโต้ตุ้ลาการซึ่่�งเป็นบุคคล
ท่�ม่ความใกล้ชีิดืและรับร่้เหตุ้การณ์ก็จัะทำาให้การออกคำาสั�งคุ้มครองชีั�วคราว เป็นไปดื้วยู่ความรวดืเร็วมากยู่ิ�งข้่�น อันจัะเป็นการต้อบสนอง
ต้่อเจัต้นารมณ์ข้องค่่พิิพิาทท่�เลือกใชี้วิธั่การ อนุญาโต้ตุ้ลาการเนื�องจัากรวดืเร็วกว่าการฟั้องคดื่ต้่อศาลนั�นเอง
ดื้วยู่เหตุ้ผู้ลต้ามท่�ไดื้กล่าวไว้ข้้างต้้น ฝ่่ายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการและการประนอมข้้อพิิพิาท จั่งไดื้ดืำาเนินการศ่กษาข้้อม่ลเก่�ยู่วกับ
มาต้รการดืังกล่าวเท่าท่�ปรากฏในกฎหมายู่ต้่างประเทศ อาทิ UNCITRAL Model law on commercial international arbitration, กฎหมายู่
อนุญาโต้ตุ้ลาการข้องประเทศญ่�ปุ่น, กฎหมายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการข้องประเทศเยู่อรมัน, กฎหมายู่อนุญาโต้ตุ้ลาการข้องประเทศฝ่รั�งเศส, กฎหมายู่