Page 139 - การพัฒนาศักยภาพผู้ให้บริการคนพิการ เพื่อการเข้าถึงสิทธิของคนพิการ
P. 139
130
การพัฒนาศักยภาพผู้ให้บริการคนพิการเพื่อการเข้าถึงสิทธิของคนพิการ
ความหมายของทักษะการท�าความคุ้นเคยกับสภาพแวดล้อม
และการเคลื่อนไหว (Orientation and Mobility Skill:
O&M)
แฉล้ม แย้มเอี่ยม (2558) กล่าวว่า O&M หมายถึง
กระบวนการหรือวิธีการที่สอนให้คนพิการทางการเห็นรู้จัก
ใช้ประสาทสัมผัสที่เหลืออยู่ ได้แก่ สายตาบางส่วนที่เหลืออยู่
(สายตาเลือนราง) การฟังเสียง การสัมผัส การดมกลิ่น รวมทั้ง
ประสบการณ์เดิม เพื่อให้คนพิการทางการเห็นตระหนักว่า ตนเอง
อยู่ที่ไหน สิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัวเป็นอย่างไร มีความสัมพันธ์กัน
อย่างไรบ้าง และตัวเขากับสิ่งแวดล้อมมีความสัมพันธ์กันอย่างไร
เพื่อที่เขาจะสามารถเดินทางไปยังสถานที่ที่ต้องการได้อย่างสะดวก
รวดเร็ว สง่างาม ปลอดภัย มั่นใจ และเดินทางได้ด้วยตนเองอย่าง
อิสระ ซึ่งรวมเรียกว่า การเดินทางอย่างมีประสิทธิภาพ
สุวิมล อุดมพิริยะศักย์ (2537) กล่าวว่า O&M หมายถึง
ความสามารถที่เด็กจะรู้ว่าตนเองอยู่ ณ ที่ใดในสิ่งแวดล้อมและ
สามารถเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง หรือไปยังสถานที่ต่าง ๆ
ได้อย่างมีอิสระและปลอดภัย
จาคอบสัน (Jacobson: 1993) กล่าวว่า การฝึกทักษะ
O&M เป็นศาสตร์อย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นกระบวนการสอนระหว่าง
ทักษะความคุ้นเคยกับสภาพแวดล้อม และทักษะการเคลื่อนไหว
เป็นการเรียนรู้ว่าเมื่อไหร่จะให้การช่วยเหลือผู้เรียนในสถานที่
ไม่คุ้นเคย และเมื่อไหร่จะปล่อยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้วิธีการแก้ไข
ปัญหาด้วยตนเอง เช่น เมื่อหลงทาง โดยการฝึกจะเริ่มจาก
ขั้นตอนการเดินทางกับผู้น�ทางก่อน
จากความหมายดังกล่าวข้างต้นสรุปได้ว่า O&M หมายถึง
วิชาที่สอนให้คนพิการทางการเห็นใช้ประสาทสัมผัสที่มีอยู่ท�
กิจวัตรประจ�วันได้ด้วยตนเอง และเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ
ตามต้องการได้อย่างสะดวก ปลอดภัย รวดเร็ว เป็นอิสระ และ
สง่างาม
