Page 100 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

ภาพที่ 68 แผนที่แสดงการกระจายตัวของแหล:งโบราณคดีที่มีคูน้ำคันดินล<อมรอบในภาคอีสาน
โดยจัดแบ:งตามจำนวนของคูน้ำ ตั้งแต: 1 ชั้น ถึงมากกว:า 4 ชั้น
(ที่มา: O’Reilly and Scott, 2015: Fig.4)

3.2.1) พุทธศตวรรษที่ 12 - 16
เข<าสู:ยุคประวัติศาสตรGในช:วงประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 ซึ่งผู<วิจัยกำหนดจากการพบ

ศิลาจารึกของพระเจ<ามเหนทรวรมัน ผู<ครองราชยGใน พ.ศ. 1143 – 1158 ได<เกิดชุมชนโบราณขึ้น

หลายแห:งในภาคอีสาน โดยแหล:งที่พบจารึกพระเจ<ามเหนทรวรมันมีลักษณะเปdนถ้ำหรือเพิงผา
(ถ้ำเปdดทอง จ.บุรีรัมยG, ถ้ำภูหมาไน จ.อุบลราชธานี) ริมฝÑÖงแม:น้ำ (ปากน้ำมูล, ปากโดมน<อย

จ.อุบลราชธานี) ภูเขา (ช:องสระแจง จ.สระแก<ว) ใกล<แหล:งเกลือ (ดอนขุมเงิน จ.ร<อยเอ็ด)

มีเพียงจารึกวัดศรีเมืองแอม จ.ขอนแก:น ที่พบในเขตเมืองโบราณดงเมืองแอม ซึ่งมีคูน้ำ
คันดินรูปร:างไม:สม่ำเสมอ แต:ยังไม:มีรายงานการศึกษาเมืองโบราณแห:งนี้อย:างจริงจัง โบราณวัตถุที่

พบซึ่งมีทั้งสิ่งของเครื่องใช<หรือประติมากรรมแบบวัฒนธรรมเขมรและทวารวดีก็เปdนวัตถุที่ราษฎรใน
พื้นที่นำมามอบให<กับพิพิธภัณฑGของชุมชน ส:วนโบราณสถานก:อด<วยศิลาแลงก็ถูกรื้อทำลายมากอง

รวมกันภายในวัดศรีเมืองแอม จึงไม:อาจทราบได<อย:างแน:ชัดว:าคูน้ำคันดินของเมืองนี้ที่มีขนาดใหญ:โต

คือกว<าง 2 กิโลเมตร ยาว 2.4 กิโลเมตร ถูกสร<างขึ้นในช:วงพุทธศตวรรษใด (ภาพที่ 69) แต:น:าสังเกต
ว:าเมืองดงเมืองแอมตั้งอยู:ในแนวช:องเขาที่สามารถเดินทางมายังเมืองศรีเทพ จ.เพชรบูรณG ที่ตั้งอยู:

ห:างออกมาทางตะวันตกเฉียงใต<ราว 230 กิโลเมตร (ภาพที่ 70) โดยที่เมืองศรีเทพก็ได<พบจารึก
อันอาจเกี่ยวข<องกับวัฒนธรรมเขมรช:วงพุทธศตวรรษที่ 12 ด<วย (อุไรศรี วรศะริน, 2531: 39 - 40)

93