Page 163 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี
P. 163
ของปีระเทศไทยจำานวนร้อยละ 27.52 ของจุด้ความิร้อนท้�งห้มิด้ และผู้ืนปี�าห้ายไปี 2.9 ล้านไร่
จากข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์เพียงระยะเวลาเพียง 9 ปีี (ปีี 2558-2566) ข้อค้นพบนี�เปี็นการสิะท้อน
ถึึงความิล้มิเห้ลวของร้ฐบาลไทยที�จะบรรลุเปี้าห้มิายลด้จุด้ความิร้อนภายใตั้้แผู้นปีฏิิบ้ตั้ิการเชียงราย
(Chiangrai Plan of Action) ตั้ามิข้อเสินอของฝ่�ายไทยในการตั้้�งเปี้าห้มิายลด้จุด้ความิร้อนในปีี
2566 ลงร้อยละ 30 และยำ�าคำาถึามิสิำาค้ญถึึงอุตั้สิาห้กรรมิเนื�อสิ้ตั้ว์ถึึงระบบตั้รวจสิอบย้อนกล้บ
ตั้ลอด้ห้่วงโซั่อุปีทานข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์น้�นมิีความิโปีร่งใสิและรอบด้้านห้รือไมิ่ในการจ้ด้ห้าข้าวโพด้
เลี�ยงสิ้ตั้ว์มิาจากแห้ล่งปีลูกที�ปีราศจากการเผู้าภายในภูมิิภาค และไมิ่ใช่ตั้้นเห้ตัุ้ของวิกฤตั้ที�กำาล้ง
ริด้รอนสิุขภาพของปีระชาชน (กรีนพีช ปีระเทศไทย, 2566)
จากสิถึานการณ์ด้้งกล่าวได้้มิีข้อสิ้นนิษฐานถึึงสิาเห้ตัุ้ของปีัญห้าที�ทำาให้้ระด้้บความิรุนแรงของ
ปีัญห้ามิีความิรุนแรงขึ�น คือ การปีลูกข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์ภายใตั้้ระบบเกษตั้รพ้นธิสิ้ญญา โด้ยข้าวโพด้
เลี�ยงสิ้ตั้ว์น้บว่าเปี็นห้นึ�งในว้ตั้ถึุด้ิบในการผู้ลิตั้อาห้ารสิำาห้ร้บสิ้ตั้ว์เลี�ยงแทนที�เศษข้าวห้้กเนื�องจาก
มิีราคาถึูกกว่า โด้ยในช่วงสิองทศวรรษที�ผู้่านมิาความิตั้้องการบริโภคเนื�อสิ้ตั้ว์ของโลกขยายตั้้ว
เพิ�มิขึ�น ทำาให้้ความิตั้้องการการผู้ลิตั้ข้าวโพด้เพิ�มิมิากขึ�น โด้ยปีระเทศไทยมิีกำาล้งการผู้ลิตั้ข้าวโพด้
เลี�ยงสิ้ตั้ว์ปีีละปีระมิาณ 5 ล้านตั้้น และใช้ผู้ลิตั้อาห้ารสิ้ตั้ว์สิำาห้ร้บปีศุสิ้ตั้ว์ภายในปีระเทศเกือบท้�งห้มิด้
นอกจากนี�จากข้อมิูลของสิุรพจน์ มิงคลเจริญสิกุล (2558) ที�ชี�ว่า การขยายตั้้วของปีรากฏิการณ์
ข้าวโพด้รุกปี�าในภาคเห้นือที�เกิด้ขึ�นอย่างแพร่ห้ลาย โด้ยเฉพาะอย่างยิ�งเขตั้ปี�าบนพื�นที�สิูงในภาคเห้นือ
น้บตั้้�งแตั้่ทศวรรษ 2540 เปี็นตั้้นมิา ปีระกอบก้บปีัญห้าห้รือสิถึานการณ์ฝุ่�นละอองขนาด้เล็กกว่า
2.5 ไมิครอนเริ�มิทวีความิรุนแรงมิากขึ�นในช่วงปีี 2549 เปี็นตั้้นมิา การนำาเสินอเนื�อห้าในบทความิ
เรื�องนี�จึงมิุ่งเน้นการวิเคราะห้์ปีลูกข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์ การเผู้าในที�โล่ง และฝุ่�นละอองขนาด้เล็กกว่า
2.5 ไมิครอน (PM2.5) ในพื�นที�ภาคเห้นือตั้อนบนของปีระเทศไทย ย้อนห้ล้งในช่วง 20 ปีี ตั้้�งแตั้่ปีี
พ.ศ.2545-2565 โด้ยใช้เทคนิคทางภูมิิศาสิตั้ร์มิาเปี็นเครื�องมิือเพื�อแสิด้งให้้เห้็นถึึงการเปีลี�ยนแปีลง
และความิเชื�อมิโยงที�ช้ด้เจนยิ�งขึ�นของปีรากฏิการณ์ท้�งในเชิงพื�นที�และเวลา
2. การใชี้ภูาพดาวัเที่ียมติดตามกิจักรรมของมนุุษย์และสิ�งแวัดล้อม
บทความินี�มิุ่งความิสินใจกิจกรรมิของมินุษย์ คือ กิจกรรมิทางการเกษตั้รที�เน้นการปีลูก
ข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์แปีลงให้ญ่ และการเผู้าในที�โล่งไมิ่ว่าจะเปี็นการเผู้าในพื�นที�ปี�าห้รือพื�นที�เกษตั้รกรรมิ
ในขณะที�ปีรากฏิการณ์ทางสิิ�งแวด้ล้อมิที�สินใจ คือ มิลพิษทางอากาศโด้ยเน้นฝุ่�นพิษ PM2.5
ซัึ�งเปี็นการนำาภาพถึ่ายด้าวเทียมิเปี็นตั้้วแทนเทคนิคทางภูมิิศาสิตั้ร์มิาวิเคราะห้์สิถึานการณ์ด้้งกล่าว
ท้�งนี�ช่วงเวลาที�ศึกษา คือ ช่วง 20 ปีีที�ผู้่านมิา (พ.ศ. 2545-2565) ในพื�นที� 8 จ้งห้ว้ด้ภาคเห้นือ
ตั้อนบนของปีระเทศไทย โด้ยข้อค้นพบห้ล้กของกิจกรรมิเห้ล่านี�ที�ได้้จากภาพด้าวเทียมิมิีปีระเด้็น
ที�น่าสินใจด้้งตั้่อไปีนี�
การติดตามกิจกรรมของมนุษย์และสิ่งแวดล้อมด้วยดาวเทียม: 163
กรณีการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ การเผาในที่โล่ง และความเข้มข้นของฝุ่นพิษ
