Page 77 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน
P. 77
ที่เทือกเขาพนมดงรัก (หรือพนมดงเร็ก) ทางทิศเหนือของกัมพูชา พระเจ]าสูรยวรมันที่ 1
ทรงโปรด ฯ ให]สร]างปราสาทหลังใหญ(ขึ้นบนยอดเขาพระวิหารอันเปรียบดั่งทิพยวิมานขององค6
พระศิวะบนเขาไกลาศ ปราสาทเขาพระวิหารที่มีชื่อเดิมว(า “ศรีศิขเรศวร” นั้นมีโครงสร]างอันซับซ]อน
เพราะประกอบด]วยกลุ(มของอาคารหลายหลัง โดยพบจารึกหลายหลักที่กล(าวถึงกิจกรรมในหลาย
รัชกาล (หม(อมราชวงศ6สุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์, 2536: 53 - 89)
จารึกที่กรอบประตูทิศใต]ของโคปุระระเบียงคดด]านทิศเหนือของลานชั้นใน (K.380)
ระบุมหาศักราชตรงกับช(วง พ.ศ. 1480 – 1581 ได]กล(าวถึงเหตุการณ6ที่พระเจ]าสูรยวรมันที่ 1
ทรงสถาปนาราชศิวลึงค6 (สูรยวรเมศวร) องค6แรกที่ชัยเกษตร (ที่จังหวัดพระตะบอง) ต(อมาใน
พ.ศ. 1561 ได]สถาปนาที่ศรีศิขเรศวร (เขาพระวิหาร) อีศานตีรถะ (ปzจจุบันยังไม(ทราบแน(ว(าคือ
สถานที่ใด) และสูรยาทริ (พนมจีโสร6) (หม(อมราชวงศ6สุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์, 2536: 69)
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 1 (อักษรขอม ภาษาสันสกฤตและเขมร) ระบุมหาศักราชตรงกับ
พ.ศ. 1580 และ 1581 ได]กล(าวถึง พระกัมรเตงอัญศรีราชปติวรมัน ซึ่งเปPนผู]เฒ(าแห(งเมืองอวัธยปุระ
กราบบังคมทูลพระเจ]าสูรยวรมันที่ 1 เกี่ยวกับความจงรักภักดีของศรีสุกรรมากำเสตงงิ ขณะที่
ทำรั้ว ณ กัมรเตงชคตศรีพฤทเธศวร พร]อมกับความขยันหมั่นเพียรของเขาในการเฝîาบัญชี พระเจ]า
สูรยวรมันที่ 1 จึงได]พระราชทานพร พระราชทรัพย6 ทรงยกเมืองวิเภทะ (ซึ่งเปPนมรดกตกทอดจากมร
ตาญศรีปฤถิวีนเรนทร) ให]กับศรีสุกรรมากำเสตงงิ และทรงโปรด ฯ ให]หมู(ญาติของเขาได]มาอยู(อาศัย
ที่เมืองนั้นด]วย พร]อมทั้งทรงเปลี่ยนชื่อเมืองใหม(จาก “วิเภทะ” เปPน “กุรุเกษตร”
น(าสังเกตว(า “กัมรเตงชคตศรีพฤทเธศวร” ซึ่งเปPนนามของเทพเจ]านี้ปรากฏในจารึกปราสาท
สระกำแพงใหญ( (อำเภอกันทรลักษณ6 จังหวัดศรีษะเกษ ไม(ไกลจากเขาพระวิหาร) ด]วย ดังความว(า
“มหาศักราช 964 (พ.ศ. 1585) ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 5 แหRงวิศุวสงกรานตS ดTวยพระกัมรเตงอัญศิวทาส
คุณโทษ พระสภาแหRงกัมรเตงชคตศรีพฤทเธศวร เมืองสดุกอำพิล ซึ่งไดTรRวมกันกับพระกัมรเตงอัญ
ขทุรอุปกัลปดาบส พระกัมรเตงอัญศิขเรสวัต พระธรรมศาสตรS และพระกัมรเตงอัญผูTตรวจราชการ
แตRละป_กษS และพระกัมรเตงอัญศิวทาส ซื้อที่ดินอยูRติดกับตระพังพราหมณS แกRกำสเตงโขลญมุข
ประติป_กษS และไดTแนะนำพระกัมรเตงอัญพยาบาร เพื่อป_กหลักเขต และทำการถวายเจาะจง
สงกรานตSในกัมรเตงชคตศรีพฤทเธศวร....” จารึกยังระบุถึงทรัพย6ที่ใช]แลกเปลี่ยนในการซื้อที่ดิน
ถวายกัมรเตงชคตศรีพฤทเธศวร เช(น พระโค แหวน 1 วงน้ำหนักทอง 1 สลึง ประดับพลอย 3 เม็ด
ทองคำ 1 ก]อน น้ำหนัก 2 บาท ตลับเงิน 1 ใบ ขันดีบุก 1 ใบ เปPนต]น
70
