Page 106 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน
P. 106
ภาพที่ 75 หนองน้ำใส ด<านทิศเหนือของวัดปราสาทเบง อ.กาบเชิง จ.สุรินทรG
จากกรณีศึกษาใน จ.สุรินทรG ข<างต<นจะเห็นได<ว:า ในช:วงพุทธศตวรรษที่ 15 – 16 มักก:อสร<าง
เปdนปราสาทหลังเดียว หันหน<าไปทิศตะวันออก โดยมีคูน้ำล<อมรอบที่เว<นเฉพาะทางเข<าทิศตะวันออก
ตัวปราสาทตั้งอยู:ไม:ไกลจากลำคลองธรรมชาติ แต:ก็ยังไม:อาจระบุได<ว:าการสร<างอ:างเก็บน้ำหรือ
ตระพังประจำปราสาทและชุมชนนั้นมีแบบแผนแล<วหรือไม: เพราะบางแห:งมีตระพังแต:บางแห:งก็
ไม:ปรากฏ แต:น:าสังเกตว:ามีการก:อสร<างอาโรคยศาลาสมัยบายนใกล< ๆ กับปราสาทหมื่นชัย ซึ่งได<พบ
ลักษณะเช:นนี้อีกในกรณีของปราสาทสมัยบาปวน เช:นที่ จ.นครราชสีมา มีกู:บ<านปราสาทสมัยบาปวน
ตั้งอยู:ใกล<กับปราสาทบ<านปราสาทสมัยบายน และกู:พราหมณGจำศีลสมัยบาปวนตั้งอยู:คู:กับปราสาท
นางรำสมัยบายน เปdนต<น
ในกรณีของปราสาทระยะนี้ที่ อ.สูงเนิน จ.นครราชสีมา มีทั้งปราสาทหลังเดียว (ปราสาทหิน
สระเพลง ปราสาทโนนกู: และโบราณสถานหมายเลข 1 เมืองเสมา) และปราสาทสามหลัง (ปราสาท
เมืองแขก) นอกจากนี้ยังมีโครงสร<างอื่น ๆ ร:วมด<วย เช:น บรรณาลัย โคปุระ และกำแพงแก<ว ทั้งยังมี
การหันทิศทางหลักของปราสาทไปทางทิศเหนือ (ปราสาทเมืองแขก) และทิศใต< (โบราณสถาน
หมายเลข 1 เมืองเสมา) โดยปราสาท 3 แห:งแถบเมืองเสมา (ปราสาทโนนกู: ปราสาทเมืองแขก และ
โบราณสถานหมายเลข 1) ไม:มีตระพัง มีเพียงปราสาทหินสระเพลงซึ่งพังทลายจนหมดสภาพแล<ว
(หม:อมเจ<าสุภัทรดิศ ดิศกุล, 2547 ค: 6) ที่มีตระพังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ<าอยู:ทางตะวันออกของปราสาท
ห:างออกมาราว 180 เมตร โดยตระพังนี้มีขนาด 100 x 185 เมตร (คันดินทางตะวันตกถูกเกลื่อนเปdน
ถนน) และพื้นที่รอบ ๆ ตระพังเปdนที่นา ทั้งนี้ตัวปราสาทหินสระเพลงตั้งอยู:ทางใต<ของคลองโสก
ขี้เหล็กที่ไหลไปรวมกับคลองท:ายางซึ่งเปdนสาขาของลำตะคอง (ภาพที่ 76)
99
