Page 108 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

จากข<อมูลในจารึกช:วงพุทธศตวรรษที่ 16 ข<างต<นแสดงให<เห็นถึงการกัลปนาถวายที่ดินแด:

เทพเจ<าแห:งพนมรุ<ง ซึ่งมีการระบุขอบเขตของที่ดินโดยใช< “หลักเขต” มีการกำหนดความรับผิดชอบ

ของขุนนางประจำเมืองหรือชุมชนในทิศทางต:าง ๆ (ที่มีพนมรุ<งเปdนศูนยGกลาง) เช:น ถบลกันทวา ขลุง
ปรยน ประลุง ตาขลง ลำเบง เพื่อดูแลทรัพยGสิ่งของ เช:น ข<าวสาร ปศุสัตวG ที่ต<องอุทิศแด:เทพเจ<า

จากการศึกษาของปรียานุช จุมพรม (2548) ได<พบร:องรอยของชุมชนโบราณยุคเมือง

พระนครตั้งแต:พุทธศตวรรษที่ 15-18 หลายแห:งรอบ ๆ เขาพนมรุ<ง (ในรัศมี 10 กิโลเมตร) ได<แก:
1) ชุมชนที่มีคูน้ำคันดินล<อมรอบในผังสี่เหลี่ยม พบจำนวน 7 แห:ง และ 2) ชุมชนที่ไม:มีคูน้ำคันดิน

แต:มีการขุดอ:างเก็บน้ำรูปสี่เหลี่ยม มีจำนวน 19 แห:ง หรือไม:มีอ:างเก็บน้ำแต:ตั้งอยู:ใกล<ลำน้ำธรรมชาติ
พบจำนวน 13 แห:ง และจากการสำรวจของอนุรักษG ดีพิมาย (2553) ยังได<พบหลักหินทรายทรงแท:ง

สี่เหลี่ยม (คล<ายกับหลักกิโลเมตรในปÑจจุบัน) จำนวน 78 หลัก ตั้งอยู:ในบริเวณต:าง ๆ ของชุมชน

รอบ ๆ เขาพนมรุ<ง (ภาพที่ 77) ซึ่งน:าจะเปdนหลักเขตที่ดินในจารึกพนมรุ<ง 2 นั่นเอง

ภาพที่ 77 หลักหินที่บ<านโคกกระลอ ต.ประทัดบุ อ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมยG
อยู:ห:างจากเชิงเขาพนมรุ<งมาทางตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 3.7 กิโลเมตร

นอกจากนี้ ที่เชิงเขาพนมรุ<งทางตะวันออกมีอ:างเก็บน้ำเรียกว:า “หนองบัวราย” ซึ่งมีขนาด

350 x 850 เมตร (อลิซาเบธ มัวรG, 2531: 447) โดยจารึกพนมรุ<ง 8 (บร.14) ซึ่งจากรูปแบบของ
ตัวอักษรสันนิษฐานว:ามีอายุอยู:ในช:วงพุทธศตวรรษที่ 17 ก็ได<กล:าวถึงการสร<างสระน้ำชื่อ “ศรีสูรยะ

ชลาศัย” ไว<ที่เชิงเขา (คือพนมรุ<ง) ดังนั้นหนองบัวรายจึงน:าจะถูกขุดขึ้นในสมัยพระเจ<าสูรยวรมันที่ 2
หรือสมัยนครวัด อันเปdนช:วงที่มีการก:อสร<างปราสาทประธานบนเขาพนมรุ<งด<วยนั่นเอง

101