Page 87 - ถอดบทเรียนน้ำมันดิบรั่วไหล บริเวณจุดขนถ่ายกลางทะเลและหากแม่รำพึงจังหวัดระยอง ปี 2565

หลักการเฝ้าระวังทางสาธารณสุข (Public Health Surveillance)
การเฝ าระวังทางสาธารณสุขที่นิยมจะเป นการเฝ าระวังของโรคติดเชื้อ (Infectious

Diseases) โดยอาศัยการสร างฐานข อมูลและระบบคอมพิวเตอร ที่ทันสมัยในการติดตาม

(Track) และควบคุม (Monitor) โรคติดเชื้อ ตัวอย างที่สำคัญ เช น HIV, Influenza,
SARS และล าสุด คือ COVID-19 สาเหตุที่การเฝ าระวังทางสาธารณสุขเป นที่นิยมใน

โรคติดเชื้อ เนื่องจากเป นโรคที่สามารถติดต อจากคนสู คนหรือสัตว สู คนได การแพร

กระจายตัวของผู ติดเชื้อเห็นได ชัดเจนและรวดเร็ว แต อย างไรก็ตาม นอกจากโรคภัย

ที่สามารถติดต อได แล วนั้น ระบบการเฝ าระวังทางสาธารณสุขยังมีประโยชน ใน
ป ญหาอื่น ๆ อีก เช น โรคมะเร็งโดยมักจะออกมาในรูปแบบของทะเบียนมะเร็ง (Cancer

Registry) หรือโรคไม ติดต อเรื้อรัง (Noncommunicable Disease, NCD)

ตัวอย าง Health Surveillance ที่สำคัญขององค การอนามัยโลก ได แก STEPS

(STEPwise approach to noncommunicable disease risk factor surveillance)
ประกอบไปด วย 3 ขั้นตอน (Steps) ได แก แบบสอบถาม (Questionnaire) การตรวจ

ร างกาย (Physical measurements) และผลการตรวจทางชีวเคมี (Biochemical

measurements) โดยมีเป าประสงค ที่จะกำหนดกรอบแนวคิด (Framework) ที่สำคัญ

ให ประเทศต าง ๆ ยึดเป นหลักในประเด็นความเสี่ยงของโรคไม ติดต อเรื้อรัง โดยประเทศ
ที่ศักยภาพมาก อาจพิจารณาขยายเพิ่มเติมไปจากกรอบแนวคิดหลักนี้ได ตามบริบท

ของประเทศนั้น ๆ (World Health Organization, 2016)

สำหรับระบบในการเฝ าระวังทางสาธารณสุขอาจแบ งได เป น 2 ชนิด ได แก Active

Surveillance ซึ่งเป นระบบการเก็บข อมูลจากบุคลากรสาธารณสุขจากบุคคลที่สาม
ซึ่งมักจะเป นการเก็บข อมูลไปข างหน า โดยมีข อดี คือ ข อมูลถูกต องแม นยำและ

ทันสมัยแต ก็มีการสิ้นเปลืองทรัพยากร ชนิดที่ 2 คือ Passive Surveillance

{075}