Page 29 - วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถุนายน 2566

24
24 25
25

Abstract ต้น คือ ส่วนยอด กลาง และโคน ของล าต้น น ามาทดลอง capacity) หลังจากนั้นมีการให้น้ าแก่ฟ้าทะลายโจรทุกวัน
และคัดเลือกพันธุ์ฟ้าทะลายโจรที่ให้ผลผลิตดี จ านวน 3 ปริมาณน้ าที่ให้เทียบเท่ากับปริมาณน้ าฝนเท่ากับ 5
พันธุ์ เพื่อน ามาท าการศึกษาทดลอง และใช้ขยายพันธุ์ มิลลิเมตร ให้น้ าพร้อมกันทั้งหมดทุกกระถาง เมื่อฟ้า

The study was conducted to investigate the effects of stem cutting position along the เบื้องต้นในครั้งนี้ ทะลายโจรมีอายุได้ 30 วันหลังปลูก มีการให้ปุ๋ยคอกใน
mother plants on growth cutting of different Kalmegh cultivars. A split plot experiment in a อัตรา 2 ตันต่อไร่ และปุ๋ยสูตร 15-15-15 อัตรา 20

randomize completely block design with four replications was employed. The main plot was วิธีการวิจัย กิโลกรัมต่อไร่ และมีการให้อีกที่เมื่อฟ้าทะลายโจรมีอายุ

three Kalmegh cultivars (Pachinburi, Phisanulok 5-4 and Phichit 4-4) and sub plot consisted of ท าการทดลองที่เรือนทดลอง คณะเทคโนโลยี 60 และ 90 วันหลังปลูก การป้องกันก าจัดวัชพืช ท าการ
ป้องกันก าจัดโดยใช้มือถอนเอาออกจากกระถาง ระหว่าง
three types of position of stem cutting, namely basal, middle, and top cutting, respectively. การเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร การทดลองนี้ไม่มีการป้องกันก าจัดโรค และแมลงเนื่อง
The results obtained indicate that the significant differences on growth characteristics may ลาดกระบัง เขตลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร ระหว่าง จากมีการแพร่ระบาดน้อยมาก ท าการเก็บข้อมูลในช่วง

have occurred due to variation in varietal characteristics. Prachinburi had the highest root and เดือนมกราคม ถึง เดือนกรกฎาคม 2562 วางแผนการ เก็บเกี่ยวที่อายุ 120 วันหลังปลูก โดยท าการเก็บเกี่ยวล า
shoot growth significantly different (P≤0.05) from Phisanulok 5-4 and Phichit 4-4. The position ทดลองแบบ Split plot in randomized completely ต้นฟ้าทะลายโจรในแต่ละกระถางปลูก น ามาแยกส่วนใบ
of stem cuttings along the mother plants significantly affected on growth of Kalmegh. Stem block design มีจ านวน 4 ซ้ า Main plot ได้แก่ พันธุ์ฟ้า ล าต้น ราก ดอก และฝัก แล้วจึงน าไปอบให้แห้งที่อุณหภูมิ

cuttings from the top had the highest growth and was significantly different from stem cuttings ทะลายโจรจ านวน 3 พันธุ์ คือ พันธุ์ปราจีนบุรี พิษณุโลก 80 องศาเซลเซียส เป็นเวลานาน 48 ชั่วโมง หรือจน
collected from the middle and base of the mother plants. In addition, there were not 5-4 และพิจิตร 4-4 ส่วน Sub plot ได้แก่ กิ่งพันธุ์ฟ้า น้ าหนักแห้งคงที่ แล้วจึงน ามาชั่งหาน้ าหนักแห้ง จากนั้น
น าข้อมูลน้ าหนักเมล็ดแห้งและใบแห้ง น ามาค านวณหา
ทะลายโจรที่น ามาใช้ในการขยายพันธุ์ 3 ชนิด บนล าต้น
significantly interaction between cultivars and cutting positions. However, top cutting position แม่ คือ กิ่งพันธุ์บริเวณยอดล าต้น บริเวณตรงกลาง และ ผลผลิตน้ าหนักแห้ง โดยคิดเป็นกรัมต่อตารางเมตร ส่วน
from Prachinburi cultivar can be recommended for propagation Kalmegh using stem cuttings. บริเวณโคนล าต้น ตามล าดับ ปลูกฟ้าทะลายโจรในเดือน ความสูงของล าต้นตรวจวัดโดยใช้ตลับเมตรในการวัด
มกราคม จ านวน 3 พันธุ์ในแต่ละแปลงทดลอง ขนาด ตั้งแต่ระดับผิวดินจนถึงปลายยอดสุด ส าหรับการแตกกิ่ง

Keywords: cultivars, cutting positions, growth, Kalmegh 10x10 เมตร ปลูกโดยใช้ระยะปลูกขนาด 30x30 ตรวจวัดโดยการนับจ านวนกิ่งต่อต้น ส่วนความยาวของ
เซนติเมตร เมื่อฟ้าทะลายโจรงอกออกจากเมล็ดก็มีการให้ รากฟ้าทะลายโจร ท าการวัดตามวิธีการของ Tennant
บทน า พันธุ์ฟ้าทะลายโจร สามารถขยายพันธุ์ได้ และฟ้าทะลาย ปุ๋ยและน้ าตามที่ฟ้าทะลายโจรต้องการ ส าหรับโรคและ (1975) การคิดค านวณข้อมูลทางสถิติตามแผนการทดลอง
โจรให้ผลผลิตได้ดี และมีคุณภาพตรงตามพันธุ์ที่ปลูก แมลงมีน้อยมากในแปลงปลูกฟ้าทะลายโจร จึงไม่ต้องมี แบบ Split plot design โดยใช้โปรแกรม SAS (2002)
ฟ้าทะลายโจร (Kalmegh) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Solikin (2018) ก็ได้ศึกษาและท าการปลูกฟ้าทะลายโจร การป้องกันก าจัด เมื่อฟ้าทะลายโจรมีอายุได้ 90 วันหลัง และหาค่าความแต่งต่างของค่าเฉลี่ย โดยใช้ least
Andrographis paniculata (Burm. f.) Nees อยู่ในวงศ์ โดยใช้กิ่งพันธุ์เช่นกัน ก็พบว่าฟ้าทะลายโจรสามารถ ปลูก ก็ท าการเก็บกิ่งพันธุ์ฟ้าทะลายโจรน ามาใช้ในการ significance difference (LSD) ที่ระดับความเชื่อมั่น
Acanthaceae เนื่องจากมีรสขมมาก จึงถูกขนานนามว่า เจริญเติบโตได้ดี และมีแนวโน้มว่าจะให้ผลผลิตดีกว่าการ ทดลอง โดยท าการตัดกิ่งพันธุ์ออกมา 3 บริเวณ คือ ร้อยละ 95
King of Bitters (Niranjan et al., 2010) ปัจจุบันได้มีการ ใช้เมล็ดปลูก อย่างไรก็ตามการขยายพันธุ์โดยใช้กิ่งพันธุ์ใน บริเวณยอด ตรงกลาง และโคนของล าต้น (ส าหรับลักษณะ
ปลูกฟ้าทะลายโจร ส าหรับน าไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ยา การปลูกนี้ กิ่งพันธุ์ที่ได้จากส่วนต่างๆ ของล าต้นที่แตกต่าง กิ่งพันธุ์ที่น ามาใช้จะเป็นกิ่งแขนงที่แตกออกมาจากล าต้น ผลการวิจัยและวิจารณ์
เพื่อใช้รักษาโรค เช่น ความดันโลหิตสูง ความดันโลหิตต่ า กัน มีผลต่อการสร้างรากและการเจริญเติบโตทางล าต้นที่ แม่ (main stem) จะใช้ล าต้นกิ่งแขนงที่มีขนาดสม่ าเสมอ
โรคเบาหวาน ไข้หวัดใหญ่ แก้เจ็บคอ และต้านทานการ แตกต่างกัน ซึ่งได้มีการศึกษาพบว่า พืชแต่ละชนิด การน า อยู่บริเวณโคนล าต้นข้อที่ 1 ถึงข้อที่ 4 บนล าต้นแม่ 1. ความสูงของล าต้น (Plant height)
อักเสบ เป็นต้น (Alxbar, 2016; Niranjan et al., 2010) กิ่งพันธุ์มาขยายพันธุ์มีความเหมาะสมแตกต่างกัน เช่น กิ่ง น ามาใช้ขยายพันธุ์ ซึ่งกิ่งพันธุ์บริเวณยอดจะเป็นกิ่งอ่อน ความสูงของล าต้น (เซนติเมตร) ที่เกิดจากกิ่ง
จึงท าให้เกษตรกรมีความสนใจ และขยายพื้นที่เพื่อ พันธุ์บริเวณส่วนยอดของล าต้นเหมาะส าหรับใช้ปลูกกับ (soft wood) มีสีเขียวอ่อน ส่วนกิ่งพันธุ์บริเวณตรงกลาง พันธุ์ของฟ้าทะลายโจร 3 พันธุ์ ที่อายุ 120 วันหลังปลูก
เพาะปลูกฟ้าทะลายโจร เป็นการค้ากันมากขึ้น แต่ปริมาณ พืชพวกมันส าปะหลัง (Stephen และ Chikordi, 2015) จะเป็นแบบกึ่งแก่กึ่งอ่อน (semi-hard wood) มีสีเขียว พบว่ามีความแตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (ตาราง
ผลผลิตฟ้าทะลายโจรยังคงมีความไม่แน่นอน และมี ส่วนกิ่งพันธุ์บริเวณกลางล าต้นเหมาะส าหรับพืชพวกกาแฟ เข้ม และกิ่งพันธุ์บริเวณโคนล าต้นส่วนใหญ่เป็นกิ่งแก่ ที่ 1) โดยฟ้าทะลายโจรพันธุ์ปราจีนบุรีมีความสูงของล าต้น
คุณภาพไม่ดี (Purwanto et al., 2011) ทั้งนี้เนื่องมาจาก (Rokhahi et al., 2016) และ Ficus carica (Yulistyani (hard wood) มีสีน้ าตาลอ่อนจนถึงเข้ม) กิ่งพันธุ์ทั้ง 3 มากที่สุด เท่ากับ 27.50 เซนติเมตร รองลงมาคือ ฟ้า
ฟ้าทะลายโจรมีการขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดในการปลูก ซึ่ง et al., 2014) มากกว่าใช้ส่วนอื่นๆ ในการขยายพันธุ์ บริเวณที่ได้มามีความยาวสม่ าเสมอเท่ากับ 10 เซนติเมตร ทะลายโจรพันธุ์พิจิตร 4-4 และพิษณุโลก 5-4 ที่มีความสูง
การใช้เมล็ดปลูกมีความแปรปรวนในแปลงปลูกเป็นอย่าง ส าหรับในฟ้าทะลายโจรได้มีการศึกษากันมาบ้าง จากนั้นน ากิ่งพันธุ์ทั้งหมดน ามาจุ่มลงในน้ ายาป้องกันก าจัด ของล าต้น เท่ากับ 22.15 และ 16.11 เซนติเมตร
มาก อีกทั้งเมล็ดมีขนาดเล็กและมีเปอร์เซ็นต์ความงอกต่ า เหมือนกัน (สมยศ และคณะ, 2562; Solikin, 2018) แต่ เชื้อรา แช่ไว้นาน 10 นาที แล้วจึงน ามาแช่ลงในน้ ายาเร่ง ตามล าดับ
ดังนั้นผู้ท าการวิจัยจึงมีแนวความคิดว่าน่าจะมีการ ยังมีข้อมูลที่ไม่แน่ชัดนักว่าสมควรใช้ส่วนใดในการ รากฮอร์โมน IBA (Indole-3-Butyric Acid) ที่ระดับความ ส าหรับการปลูกฟ้าทะลายโจรโดยใช้กิ่งพันธุ์ที่
ขยายพันธุ์ฟ้าทะลายโจรโดยใช้กิ่งพันธุ์ (stem cutting) ขยายพันธุ์จึงจะเหมาะสม อีกทั้งฟ้าทะลายโจรที่ปลูกใน เข้มข้น 1,000 ppm นาน 20 นาที ต่อมาน ากิ่งพันธุ์ แตกต่างกันจากล าต้นแม่ พบว่ามีความสูงของล าต้น
น ามาปลูก เพราะมีข้อดีคือ ได้ฟ้าทะลายโจรตรงตามพันธุ์ ประเทศไทยก็มีอยู่ด้วยกันหลายพันธุ์ที่ให้ผลผลิตดี และมี ทั้งหมด น ามาผึ่งลมให้แห้งเพื่อรอท าการปลูกต่อไป การ แตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ โดยกิ่งพันธุ์ฟ้า
และมีความสม่ าเสมอในแปลงปลูก ดีกว่าการใช้เมล็ดปลูก สารส าคัญในใบมาก ดังนั้นจึงได้ท าการศึกษาถึงการ ปลูกโดยการน ากิ่งพันธุ์ที่เตรียมเอาไว้ปลูกลงในกระถาง ทะลายโจรที่ใช้บริเวณส่วนยอดน ามาปลูก มีความสูงของ
ซึ่งสมยศ และคณะ (2562) ได้ทดลองขยายพันธุ์โดยใช้กิ่ง ขยายพันธุ์ฟ้าทะลายโจร โดยใช้กิ่งพันธุ์ 3 ต าแหน่งบนล า ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 30 เซนติเมตร จ านวน 36 กระถาง ล าต้นมากที่สุด เท่ากับ 28.43 เซนติเมตร รองลงมาคือ
ก่อนปลูกมีการให้น้ าแก่ดินที่ระดับความจุสนาม (Field การใช้กิ่งพันธุ์บริเวณส่วนกลางของล าต้น ซึ่งมีความสูง

วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566 วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566
วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566
วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566