Page 106 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี
P. 106
เปี็นแบบเชิงเสิ้น (Linear) (Şahin, 2012) ข้อมิูลทางกายภาพและข้อมิูลอุตัุ้นิยมิวิทยาถึูกใช้ร่วมิก้บด้้ชนีชี�ว้ด้
ภ้ยแล้งจากปีริมิาณนำ�าฝ่นและภาพถึ่ายด้าวเทียมิสิามิารถึสิร้างเปี็นกฎีความิสิ้มิพ้นธิ์จากตั้้วแปีรที�เกี�ยวข้อง
ให้้เปี็นสิารสินเทศเพื�อวิเคราะห้์โอกาสิในการเกิด้ภ้ยแล้งระด้้บความิรุนแรงและผู้ลกระทบจากภ้ยแล้งได้้ (Brown
et al. 2008; Hahsler et al. 2008; TAGHI SATTARI et al. 2011)
ในภาคตั้ะว้นออกเฉียงเห้นือของปีระเทศไทย มิีการใช้กฎีความิสิ้มิพ้นธิ์เพื�อวิเคราะห้์โอกาสิและ
ระด้้บความิเสิี�ยงของการเกิด้ภ้ยแล้งจากความิสิ้มิพ้นธิ์ของ SPI ณ ห้ลาย ๆ ช่วงเวลาของฝ่นตั้กสิะสิมิ
ร่วมิก้บ VCI โด้ยผู้ลการศึกษาพบกฎีที�สิำาค้ญคือ ในพื�นที�ที�เปี็นนาข้าวบริเวณตั้อนกลางของพื�นที�ศึกษา ถึ้า
ฝ่นตั้กสิะสิมิ 6 เด้ือน (6-month SPI) มิีค่าปีกตั้ิ แตั้่ VCI จะมิีค่าที�ตั้ำ�าคือมิีความิเขียวที�น้อยกว่ามิาตั้รฐาน ซัึ�งกฎี
ที�ค้นพบนี�สิามิารถึชี�ได้้ว่าพื�นที�นาข้าวมิีโอกาสิที�จะเกิด้ความิเสิี�ยงตั้่อภ้ยแล้งเนื�องจากค่า VCI ที�ตั้ำ�าและจะสิ่งผู้ล
ให้้การทำาการเกษตั้รบริเวณนี�มิีความิเสิี�ยงตั้่อภ้ยแล้ง โด้ยสิารสินเทศที�ค้นพบจะช่วยสิน้บสินุนการตั้้ด้สิินใจ
ในเรื�องการใช้นำ�าในภาคการเกษตั้รได้้ (Thavorntam et al., 2015)
นอกจากการพยากรณ์ภ้ยแล้งด้้วยกฎีความิสิ้มิพ้นธิ์ Zhang et al. (2023) ได้้ใช้วิธิี Random Forest
ซัึ�งเปี็นห้นึ�งในวิธิีตั้้นไมิ้ตั้้ด้สิินใจแบบ CART decision tree ที�สิามิารถึลด้ความิแปีรปีรวนของการทำานายได้้
โด้ยใช้ตั้้วแปีรด้้ชนีชี�ว้ด้ภ้ยแล้งจากปีริมิาณนำ�าฝ่นคือ SPEI ด้้ชนีชี�ว้ด้จากภาพถึ่ายด้าวเทียมิตั้่าง ๆ ร่วมิก้บ
ปีัจจ้ยด้้านกายภาพและอุตัุ้นิยมิวิทยา เพื�อสิร้างด้้ชนีชี�ว้ด้ภ้ยแล้งที�ครอบคลุมิการใช้งานในพื�นที�กึ�งแห้้งแล้งได้้
โด้ยผู้ลจากการสิร้างแบบจำาลองด้้วยวิธิี Random forest มิีค่าความิถึูกตั้้องมิากกว่าเมิื�อเปีรียบเทียบก้บวิธิี
การวิเคราะห้์การถึด้ถึอยเชิงพหุ้คูณ (Multiple Linear Regression)
5. สรุป็และข้อเสนุอแนุะ
การจ้ด้การภ้ยพิบ้ตั้ิ เช่นภ้ยแล้ง สิามิารถึใช้ข้อมิูลปีริมิาณนำ�าฝ่น ข้อมิูลทางภายภาพเช่น ด้ิน ล้กษณะ
ภูมิิปีระเทศ ร่วมิก้บข้อมิูลจากภาพถึ่ายด้าวเทียมิ เพื�อนำาเข้า ปีระมิวลผู้ลและวิเคราะห้์ระด้้บความิรุนแรง โอกาสิ
ที�จะเกิด้ภ้ยแล้งและพื�นที�เสิี�ยงได้้ นอกจากนี�ย้ง สิามิารถึสิร้างแบบจำาลอง โด้ยการนำาเอาข้�นตั้อนวิธิีในวิทยาการ
ข้อมิูล เช่นการเรียนรู้ด้้วยเครื�อง ซัึ�งมิีวิธิีการห้ล้ก ๆ คือตั้้นไมิ้ตั้้ด้สิินใจ กฎีความิสิ้มิพ้นธิ์และโครงข่ายปีระสิาทเทียมิ
มิาสิร้างแบบจำาลองและพยากรณ์ระด้้บความิรุนแรงและพื�นที�เสิี�ยงได้้ อย่างไรก็ตั้ามิ ข้�นตั้อนการ
นำาเข้าข้อมิูลเพื�อเตั้รียมิจ้ด้ทำาเปี็นชุด้ข้อมิูล มิีความิสิำาค้ญ ตั้้�งแตั้่การแบ่งช่วงของข้อมิูลเชิงปีริมิาณ เพื�อแปีลง
ให้้เปี็นข้อมิูลเชิงคุณภาพ (Data categorization) การแปีลงข้อมิูลให้้เปี็นข้อมิูลปีกตั้ิ (Data normalization)
มิีความิสิำาค้ญและสิ่งผู้ลตั้่อการสิร้างแบบจำาลองรวมิถึึงความิถึูกตั้้อง (Accuracy) และความิคลาด้เคลื�อน
(Error) ของแบบจำาลอง ปีัจจุบ้น ข้อมิูลนำาเข้าเพื�อปีระมิวลผู้ลและสิร้างแบบจำาลองพยากรณ์ภ้ยแล้งเปี็นข้อมิูล
ที�มิีขนาด้ให้ญ่ท้�งในเชิงปีริมิาณและความิห้ลากห้ลายของรูปีแบบข้อมิูล (Data format) การนำาเข้าข้อมิูล
106 ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย:
หมุดหมายความรู้ ครบรอบ 60 ปี
