Page 120 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี
P. 120
ที�เกิด้แผู้่นด้ินไห้วอยู่แนวชายแด้น ก็จะสิ่งผู้ลกระทบระห้ว่างปีระเทศได้้ นอกจากนี�แล้ว ภ้ยพิบ้ตั้ิธิรรมิชาตั้ิ
บางปีระเภท ย้งสิามิารถึทราบพื�นที�ในการเกิด้ภ้ย เช่น แผู้่นด้ินไห้วจะเกิด้บริเวณแนวรอยเลื�อนที�มิีพล้งห้รือ
บริเวณรอยตั้่อของแผู้่นเปีลือกโลก ด้ินถึล่มิ ห้ิมิะถึล่มิ สิ่วนมิากจะเกิด้บริเวณภูเขาสิูงช้น นำ�าท่วมิข้ง เกิด้บริเวณ
ที�ราบลุ่มิ ภูเขาไฟระเบิด้เกิด้บริเวณที�มิีภูเขาไฟที�ย้งไมิ่ด้้บสินิท เปี็นตั้้น ห้รือช่วงเวลาที�จะเกิด้ เช่น อุทกภ้ยจะเกิด้
ช่วงฤดู้ฝ่น เปี็นตั้้น
เนื�องจากภ้ยพิบ้ตั้ิธิรรมิชาตั้ิมิีจำานวนห้ลากห้ลายปีระเภท จึงสิามิารถึจำาแนกกลุ่มิปีระเภทภ้ยพิบ้ตั้ิ
ธิรรมิชาตั้ิ ได้้ 4 กลุ่มิ คือ กลุ่มิแผู้่นเปีลือกโลก (แผู้่นด้ินไห้ว ภูเขาไฟระเบิด้ สิึนามิิ) กลุ่มิภูมิิสิ้ณฐาน (อุทกภ้ย
ด้ินถึล่มิ ห้ิมิะถึล่มิ) กลุ่มิบรรยากาศ (วาตั้ภ้ย พายุห้ิมิะ ภ้ยแล้ง ภ้ยร้อน ฟ้าผู้่า ห้มิอก/คว้น) และ กลุ่มิระบบ
นิเวศ (ไฟปี�า โรคระบาด้ ความิอด้ยาก แมิลงระบาด้) นอกจากนี�ภ้ยแตั้่ละปีระเภทจะมิีเงื�อนไขของระยะเวลา
การเตั้ือนภ้ยที�แตั้กตั้่างก้น (ตั้ารางที� 1)
ตารางที่ี� 1 ภูัยพิบัติธ์รรมชีาติและชี่วังเวัลาการเต้อนุภูัย
ดัดแปลงจาก ทวี ชัยพัิมลผู้ลิน (2564)
3. การใชี้ป็่ญญาป็ระดิษฐ์กับงานุด้านุภูัยพิบัติธ์รรมชีาติ
3.1 แผ่นุดินุไหวั
การพยากรณ์แผู้่นด้ินไห้ว สิามิารถึแบ่งปีระเภทการพยากรณ์ได้้ 3 ปีระเภท คือ ตั้ำาแห้น่ง เวลา และ
ระด้้บความิรุนแรง ซัึ�งสิ่วนให้ญ่จะพยากรณ์โด้ยใช้ข้อมิูลการเกิด้แผู้่นด้ินไห้วในอด้ีตั้ ร่วมิก้บการใช้แนวคิด้
การคำานวณค่าตั้่าง ๆ จาก Gutenberg-Richter เช่น Asim et al. (2017) พยากรณ์ระด้้บความิรุนแรง
ของแผู้่นด้ินไห้วที�มิีขนาด้มิากกว่าห้รือเท่าก้บ 5.5 ในช่วงเวลา 1 เด้ือน ในภูมิิภาค Hindukush ห้รือ
พรรณปีพร บุญแปีง และทวี ช้ยพิมิลผู้ลิน (2563) พยากรณ์ว้นที�จะเกิด้แผู้่นด้ินไห้วคร้�งตั้่อไปีโด้ยมิีจุด้ศูนย์กลาง
120 ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย:
หมุดหมายความรู้ ครบรอบ 60 ปี
