Page 121 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี
P. 121
ในปีระเทศไทย โด้ยการสิร้างตั้้วแปีรข้อมิูลนำาเข้าด้้วยสิูตั้รของ Guteenberg นอกจากการพยายามิพยากรณ์
แผู้่นด้ินไห้วล่วงห้น้าน้�นย้งมิีการพยากรณ์ตั้ำาแห้น่งที�จะเกิด้ aftershock จากเห้ตัุ้การณ์แผู้่นด้ินไห้วขนาด้ให้ญ่
ด้้วย Neural Network โด้ยมิีจำานวนข้อมิูลเห้ตัุ้การณ์แผู้่นด้ินไห้ว มิากกว่า 131,000 เห้ตัุ้การณ์สิำาห้ร้บ
การเรียนรู้ (DeVries et al., 2018)
3.2 ภููเขาไฟ้ระเบิด
การเฝ่้าระว้งและตั้ิด้ตั้ามิการระเบิด้ของภูเขาไฟ ปีกตั้ิจะมิีการตั้ิด้ตั้้�งกล้อง CCTV บริเวณปีากปีล่อง
ภูเขาไฟ ซัึ�งอาจจะเปี็นวิธิีการที�ช้าไปีสิำาห้ร้บการพยากรณ์เตั้ือนภ้ยภูเขาไฟระเบิด้ล่วงห้น้า จึงมิีการใช้ปีัญญา
ปีระด้ิษฐ์เพื�อช่วยให้้การเฝ่้าระว้งและพยากรณ์ เช่น Valade et al. (2019) ใช้แบบจำาลอง Convolutional
Neural Network ร่วมิก้บข้อมิูลภาพ SAR (Synthetic Aperture Radar) สิำาห้ร้บการเฝ่้าตั้ิด้ตั้ามิและพยากรณ์
การระเบิด้ของภูเขาไฟ นอกจากนี�ย้งมิีการทด้สิอบแบบจำาลองแตั้่ละปีระเภทสิำาห้ร้บการพยากรณ์ภูเขาไฟระเบิด้
เช่น Deep Neural Network, Support Vector Machines, Deep Belief Network ห้รือ Self-Organizing
Maps (Sunil et al., 2022)
3.3 สึนุามิ
การเตั้ือนภ้ยคลื�นสิึนามิิปีัจจุบ้นจะใช้ระบบตั้รวจจ้บคลื�นสิึนามิิแบบทุนลอยนำ�า แตั้่ปีัจจุบ้นมิีการพ้ฒนา
เครื�องมิือและแบบจำาลองตั้่าง ๆ สิำาห้ร้บการช่วยพยากรณ์คลื�นสิึนามิิล่วงห้น้า โด้ยวิธิีที� 1 คือ สิร้างภาพ
จำาลองการเกิด้คลื�นสิึนามิิในแตั้่ละกรณีล่วงห้น้า เนื�องจากในการปีระมิวลผู้ลและสิร้างภาพจำาลองจะใช้เวลา
ค่อนข้างนาน เมิื�อเกิด้เห้ตัุ้การณ์จริงก็จะนำาเอาภาพจำาลองที�สิร้างไว้ล่วงห้น้ามิาใช้ในการเตั้ือนภ้ยพื�นที�ที�จะได้้
ร้บผู้ลกระทบจากคลื�นสิึนามิิได้้ (NOAA, 2023) สิ่วนวิธิีที� 2 คือ การใช้ปีัญญาปีระด้ิษฐ์มิาเรียนรู้และพยากรณ์
คลื�นสิึนามิิ เช่น Romano et al. (2009) ใช้โครงข่ายปีระสิาทเทียมิเรียนรู้ข้อมิูลความิสิูงของคลื�นและระยะ
เวลาเด้ินทางของคลื�นมิาสิู่ชายฝ่ั�ง เพื�อพยากรณ์ความิสิูงของคลื�นสิึนามิิล่วงห้น้า ซัึ�งข้อมิูลด้้งกล่าวได้้มิา
จากแบบจำาลอง TUNAMI-N2-NUS
3.4 อุที่กภูัย
แบบจำาลองปีัญญาปีระด้ิษฐ์ถึูกนำามิาใช้พยากรณ์เตั้ือนภ้ยนำ�าท่วมิก้นอย่างแพร่ห้ลาย ซัึ�งเมิื�อเปีรียบเทียบ
ก้บปีระเภทภ้ยพิบ้ตั้ิปีระเภทอื�น ๆ จะพบว่าอุทกภ้ยเปี็นภ้ยที�มิีการใช้ปีัญญาปีระด้ิษฐ์มิากที�สิุด้ โด้ยการพยากรณ์
ด้้านอุทกภ้ยเพื�อการบริห้ารจ้ด้การ สิามิารถึแบ่งออกได้้เปี็น ความิสิูงระด้้บนำ�า อ้ตั้ราการไห้ลของนำ�า และ อ้ตั้รา
การไห้ลของนำ�าเข้าเขื�อน ซัึ�งปีัจจ้ยที�นำามิาใช้ในการพยากรณ์ ได้้แก่ ข้อมิูลระด้้บนำ�า/อ้ตั้ราการไห้ลของนำ�า (สิถึานี
เปี้าห้มิาย/สิถึานีตั้้นนำ�า) เช่น ทวี ช้ยพิมิลผู้ลิน และคณะ (2563) และ Kim et al. (2023) ห้รือการใช้ข้อมิูล
นำ�าฝ่น (สิถึานีว้ด้นำ�าฝ่น ภาพด้าวเทียมิ ห้รือแบบจำาลองพยากรณ์ฝ่น) เช่น สิุภาวด้ี ซั้องก๋า และทวี ช้ยพิมิลผู้ลิน
(2561) และ ยุพิน ไชยสิมิภาร และทวี ช้ยพิมิลผู้ลิน (2562)
ปัญญาประดิษฐ์ & ภัยพิบัติธรรมชาติ 121
