Page 154 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี

เพื�อนำาไปีสิู่การว้ด้รูปีร่างของโลกที�มิีล้กษณะไมิ่แน่นอน ยีออยด้์จึงถึูกกำาห้นด้ให้้เปี็นรูปีร่างปีฐมิภูมิิของโลก
สิำาห้ร้บการร้งว้ด้ทางกายภาพ และอาจกล่าวได้้ว่ายีออยด้์น้�นเปี็นพื�นผู้ิวที�มิีศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงเท่า และ

เกิด้ขึ�นพร้อมิก้บระด้้บนำ�าทะเลเฉลี�ยท้�วโลกห้ากอยู่ในสิภาวะที�ทะเลห้รือมิห้าสิมิุทรไมิ่มิี คลื�น ลมิ ห้รือกระแสินำ�า
(Hofmann, Moritz, 2005)
รูปีทรงรี (Ellipsoid) เปี็นรูปีทรงทางเรขาคณิตั้แบบห้นึ�งที�ใช้เปี็นตั้้วแทนของโลกในการอ้างอิง

การระบุตั้ำาแห้น่งบนพื�นผู้ิวโลกในการบอกพิก้ด้ภูมิิปีระเทศได้้ท้�งทางราบและทางด้ิ�ง และเปี็นพื�นห้ล้กฐานสิำาห้ร้บ
การร้งว้ด้ด้้วยด้าวเทียมิกำาห้นด้ตั้ำาแห้น่งบนพื�นโลก (GNSS: Global Navigation Satellite System)
ในปีัจจุบ้น ด้้งเช่นรูปีทรงรี WGS1984 ซัึ�งความิสิ้มิพ้นธิ์ระห้ว่างพื�นผู้ิวภูมิิปีระเทศ พื�นผู้ิวยีออยด้์ และพื�นผู้ิว

ทรงรี แสิด้งได้้ตั้ามิภาพ

รูปที่ 1 แสดงความสัมพัันธี์ระหว่างพัื�นผู้ิวภููมิประเทศึ (Topography)
พัื�นผู้ิวทรงรี (Ellipsoid) และพัื�นผู้ิวยีออยด์ (Geoid)

จากรูปีที� 1 จุด้ P เปี็นจุด้ใด้ ๆ บนภูมิิปีระเทศ ค่าระด้้บสิูงของจุด้ P ห้ากร้งว้ด้ด้้วยการเด้ินระด้้บ (Levelling)
อ้างอิงจากห้มิุด้ห้ล้กฐานทางด้ิ�ง เปี็นค่าความิสิูงที�อ้างอิงจากระด้้บทะเลปีานกลาง (Mean Sea Level) เทียบเคียง

ก้บยีออยด้์ เรียกว่าควาสิูงเห้นือยีออยด้์ Orthometric height (HP) และห้ากร้งว้ด้ด้้วย GNSS ค่าความิสิูง
ที�ได้้จะเปี็นค่าความิสิูงที�อ้างอิงจากพื�นผู้ิวของทรงรี เรียกว่าความิสิูงเห้นือทรงรี Ellpsoidal Height (hP)
ซัึ�งผู้ลตั้่างระห้ว่างความิสิูงเห้นือยีออยด้์และความิสิูงเห้นือทรงรีน้�นเรียกว่าค่าความิสิูงยีออยด้์ (NP: Geoidal

Height) ห้ากทราบว่าความิสิูงยีออยด้์จะทำาให้้สิามิารถึแปีลงค่าความิสิูงจากค่าความิสิูงเห้นือทรงรีไปีเปี็น
ค่าความิสิูงเห้นือยีออยด้์ได้้ท้นที ท้�งนี�ในการว้ด้ค่าความิสิูงของภูมิิปีระเทศนิยมิอ้างอิงความิสิูงเห้นือยีออยด้์
เพราะสิอด้คล้องก้บล้กษณะความิสิูงตั้ำ�าตั้ามิธิรรมิชาตั้ิ แตั้่ในปีัจจุบ้นการร้งว้ด้ในระบบ GNSS น้�นสิามิารถึทำาได้้

154 ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย:
หมุดหมายความรู้ ครบรอบ 60 ปี