Page 157 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี

จากรูปี จุด้ P เปี็นจุด้บนพื�นผู้ิวยีออยด้์ อยู่ในแนวเข้าสิู่ศูนย์กลางทรงรีอ้างอิงเด้ียวก้บจุด้ Q บนพื�นผู้ิวทรงรี
อ้างอิง ระยะจาก P ถึึง Q เปี็นระยะในแนวด้ิ�งระห้ว่างพื�นผู้ิวยีออยด้์ก้บพื�นผู้ิวทรงรีที�กำาห้นด้ขึ�นเรียกว่าความิสิูง

ยีออยด้์ (Geoidal Height or Geoid Undulation) จะเห้็นได้้ว่าค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงไมิ่ปีกตั้ิ
มิีความิเกี�ยวข้องก้บค่าความิสิูงยีออยด้์โด้ยตั้รง เขียนเปี็นสิมิการแสิด้งความิสิ้มิพ้นธิ์ได้้ด้้งนี� g P=g P- (Q)
โด้ย g ห้มิายถึึงค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงไมิ่ปีกตั้ิ g (P) ค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงบนผู้ิวยีออยด้์ที�จุด้ P และ (P)

เปี็นค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงบนพื�นผู้ิวทรงรีอ้างอิง ซัึ�ง g เปี็นผู้ลรวมิของเวกเตั้อร์ค่าเบี�ยงเบนตั้ามิแนวด้ิ�ง
(deflection of vertical) ก้บค่าตั้่างของศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วง ห้รือเรียกก้นโด้ยท้�วไปีว่า Gravity Anomaly:
GA ซัึ�งเมิื�อร้งว้ด้ความิโน้มิถึ่วงพิภพบนพื�นผู้ิวยีออยด้์ได้้จะทำาให้้สิามิารถึคำานวณห้า GA ได้้ และนำาไปีสิู่

การคำานวณห้าค่าความิสิูงยีออยด้์ได้้ตั้่อจากน้�น ความิสิ้มิพ้นธิ์ระห้ว่างค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงไมิ่ปีกตั้ิ
ก้บความิสิูงยีออยด้์ (N) ห้าได้้โด้ยใช้ห้ล้กการปีระมิาณค่าของ Tayler’s Series Expansion และ Bruns formula
ในความิเปี็นจริงการร้งว้ด้ความิโน้มิถึ่วงพิภพไมิ่สิามิารถึทำาได้้บนพื�นผู้ิวยีออยด้์โด้ยตั้รง โด้ยท้�วไปีสิามิารถึ

ทำาได้้บนห้รือเห้นือพื�นผู้ิวภูมิิปีระเทศ ห้ล้งจากน้�นตั้้องทำาการลด้ทอนค่าศ้กยภาพความิโน้มิถึ่วงที�ร้งว้ด้ได้้
ลงไปีย้งพื�นผู้ิวยีออยด้์ด้้วยเทคนิคการลด้ทอน (Gravity reduction) ตั้ามิเงื�อนไขการคำานวณ

4. การพัฒนุาแบบจัำาลองยีออยด์ควัามละเอียดสูงของป็ระเที่ศไที่ย

4.1 แบบจัำาลองยีออยด์ THAI12G และ THAI12H
การพ้ฒนาแบบจำาลองยีออยด้์ความิละเอียด้สิูงของปีระเทศไทยน้�น จากการศึกษาพบคร้�งแรก
จากเอกสิารการนำาเสินอของ Dumrongchai et al., 2012 เรื�อง Local geoid modeling for Thailand

ในวารสิาร International Journal of Geoinformatics มิีการนำาเสินอผู้ลการคำานวณแบบจำาลองยีออยด้์
2 แบบจำาลอง เพื�อนำาไปีใช้ร่วมิก้บการร้งว้ด้ในระบบ GNSS เพื�อห้าค่าระด้้บความิสิูงของภูมิิปีระเทศ ได้้แก่

THAI12G ซัึ�งเปี็นแบบจำาลองยีออยด้์ที�ใช้รูปีทรงรีอ้างอิง WGS1984 แทนรูปีทรงของโลกในการคำานวณ
ด้้วยวิธิี One-dimensional Spherical Fast Fourier Transform (FFT) ในข้�นตั้อนการปีร้บพื�นผู้ิวเห้นือ
ยีออยด้์ ออกและนำาเข้า โด้ยนำาเอาแบบจำาลองยีออยด้์สิากล EGM2008 มิาปีร้บปีรุงร่วมิก้บข้อมิูลการ

ร้งว้ด้ความิโน้มิถึ่วงภูมิิปีระเทศจำานวน 3,949 ห้มิุด้ที�กรมิแผู้นที�ด้ำาเนินการร้งว้ด้ไว้ เพื�อให้้ได้้แบบจำาลองที�มิี
ความิละเอียด้มิากขึ�น และใช้เทคนิคแบบจำาลองภูมิิปีระเทศเศษเห้ลือ (Residual Terrain Model: RTM) ใน

การปีร้บลด้ GA ลงสิู่พื�นยีออยด้์แล้วจึงคำานวณค่าความิสิูงยีออยด้์ในพื�นที�ปีระเทศไทยเรียกว่า Gravimetric
Geoid แบบจำาลองที�สิองคือ THAI12H เปี็นการปีร้บ THAI12G ด้้วยค่าความิสิูงยีออยด้์จำานวน 200 ค่า
จากห้มิุด้ห้ล้กฐานร่วมิที�มิีค่าความิสิูงท้�งเห้นือยีออยด้์และเห้นือทรงรี WGS1984 เพื�อให้้แบบจำาลองยีออยด้์

THAI12H มิีความิเข้าก้นได้้ก้บค่าระด้้บสิูงที�ได้้จากการร้งว้ด้บนโครงข่ายห้มิุด้ห้ล้กฐานทางด้ิ�งเกาะห้ล้ก 1915

การพัฒนาแบบจำาลองยีออยด์ความละเอียดสูง 157
ของประเทศไทย