Page 20 - ข่าวเนติบัณฑิตยสภา เดือนมิถุนายน ๒๕๖๗ ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔๑๙

หิล้ัก้ก้ารผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็นผ้้จ่าย (Polluters Pay แล้ะก้่อเก้ิดีมล้พิษน้อยที�สุดีโดียก้ารจัดีเก้็บัภาษีแล้ะ
Principle: PPP) เปิ็นหิล้ัก้ก้ารข่องก้ารนำาวิธีก้ารทาง ค่าธรรมเนียมทรัพยาก้รธรรมชาติิแล้ะสิ�งแวดีล้้อม
เศรษฐศาสติร์มาใช้ในก้ารจัดีก้ารทรัพยาก้รธรรมชาติิแล้ะ นอก้จาก้นี�ยังมีก้ารบัังคับัใช้ก้ฎหิมายในก้ารควบัคุม
สิ�งแวดีล้้อม โดียผ้้ก้่อมล้พิษหิรือผ้้ก้่อความเสียหิายติ่อ คุณภาพสิ�งแวดีล้้อม เช่น พระราชบััญญัติิส่งเสริมแล้ะ
สิ�งแวดีล้้อมติ้องเปิ็นผ้้รับัผิดีชอบัค่าใช้จ่ายที�เก้ิดีข่่�นทั�งหิมดี รัก้ษาคุณภาพสิ�งแวดีล้้อมแหิ่งชาติิ พ.ศ. 2๕3๕ ก้ำาหินดีใหิ้
ทั�งในส่วนที�เก้ิดีความเสียหิายข่่�นแล้้ว แล้ะก้ารปิ้องก้ัน ผ้้ปิระก้อบัก้ารสามารถปิล้่อยมล้พิษแติ่ล้ะชนิดีออก้ส้่
ความเสียหิายที�จะเก้ิดีข่่�นติ่อสุข่ภาพข่องมนุษย์หิรือ สิ�งแวดีล้้มไดี้ไม่เก้ินมาติรฐานข่ั�นติำ�าพร้อมบัทล้งโทษก้รณี
สิ�งแวดีล้้อมในอนาคติดี้วย ฝ่่าฝ่ืนซึ่่�งเปิ็นก้ารบัังคับัใหิ้ผ้้ปิระก้อบัก้ารติ้องจ่ายค่าบัำาบััดี
ปิระวัติิความเปิ็นมา หิล้ัก้ก้าร "ผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็น มล้พิษ ภายใติ้พระราชบััญญัติิโรงงาน พ.ศ. 2๕3๕ มี
ผ้้จ่าย" นี�เริ�มปิราก้ฎครั�งแรก้ในปิี ค.ศ. 1๙72 จาก้ข่้อ หิล้ัก้เก้ณฑิ์เก้ี�ยวก้ับัสถานที�ติั�งโรงงาน ล้ัก้ษณะอาคาร
เสนอแนะที�ปิระชุมองค์ก้ารระหิว่างปิระเทศเพื�อความ ก้ารจัดีก้ารสภาพแวดีล้้อม ปิระเภทเครื�องจัก้รแล้ะอุปิก้รณ์
ร่วมมือทางเศรษฐก้ิจแล้ะก้ารพัฒนา (The international ที�เก้ี�ยวข่้อง แล้ะก้รรมวิธี รวมทั�งวิธีก้ารควบัคุมก้ารปิล้่อย
Organization for Economic Cooperation and ข่องเสียแล้ะมล้พิษติ่าง ๆ ข่องโรงงานอุติสาหิก้รรม แล้ะ
Development: OECD) ที�แนะนำาใหิ้ควรนำาหิล้ัก้ ก้ำาหินดีบัทล้งโทษทางอาญาไปิจนถ่งก้ารสั�งปิิดีโรงงาน
เศรษฐศาสติร์ระหิว่างปิระเทศมาใช้ในก้ารสนับัสนุนก้าร ก้รณีพบัก้ารก้ระทำาผิดี (นฤมล้ เสก้ธีระ, 2๕๕6) เปิ็นติ้น
แก้้ไข่ปิัญหิาสิ�งแวดีล้้อม แล้ะติ่อมาในปิี ค.ศ. 1๙7๕
สหิภาพยุโรปิไดี้ใหิ้ผนวก้หิล้ัก้ก้ารนี�ไว้ในสนธิสัญญา บทสรุป
ก้่อติั�งปิระชาคมยุโรปิ (EC Treaty) แติ่อย่างไรก้็ดีี หิล้ัก้ในเรื�องผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็นผ้้จ่าย มีแนวคิดีมา
หิล้ัก้ก้ารดีังก้ล้่าวนี�ก้็ไดี้มีก้ารใช้อย่างแพร่หิล้ายในปิระเทศ จาก้หิล้ัก้ก้ารที�ก้ำาหินดีใหิ้ผ้้ที�ก้่อใหิ้เก้ิดีมล้พิษ ซึ่่�งจะเปิ็น
ติ่าง ๆ อย้่แล้้ว แติ่ภายใติ้ชื�อที�ว่า User Pays Principle ผ้้ใดีก้็ติามที�ก้่อใหิ้เก้ิดีความเสียหิายติ่อทรัพยาก้รธรรมชาติิ
โดียในปิี ค.ศ. 1๙80 ทางสหิรัฐอเมริก้าไดี้มีก้ารปิรับัใช้ แล้ะสิ�งแวดีล้้อมจะติ้องเปิ็นผ้้แบัก้รับัภาระค่าใช้จ่าย
หิล้ัก้นี�ใน Superfund Program โดียมีวัติถุปิระสงค์เพื�อ อันเก้ิดีจาก้ก้ารบัำาบััดี ฟ้ื�นฟ้้ แก้้ไข่มล้พิษที�ตินไดี้เปิ็นผ้้ก้่อ
ฟ้ื�นฟ้้แก้้ไข่พื�นที�ปินเปิื� อนมล้พิษ โดียก้ฎหิมายฉบัับันี�ร้้จัก้ ข่่�น เปิ็นหิล้ัก้ก้ฎหิมายเพื�อใช้เปิ็นหิล้ัก้ก้ารในก้ารจัดีก้ารก้ับั
ก้ันแพร่หิล้ายในชื�อว่า Comprchensive Environmental, ปิัญหิาสิ�งแวดีล้้อม เปิ็นก้ารเปิล้ี�ยนแปิล้งหิล้ัก้ก้ารเดีิมข่อง
Response, and Compensation Act: (CERCLA) แล้ะ ความรับัผิดีในก้รณีปิก้ติิ โดียพิจารณาจาก้ล้ัก้ษณะ
ติ่อมาหิล้ัก้ก้ารนี�ไดี้รับัก้ารยอมรับัอย่างแพร่หิล้ายใน ความเสียหิายทางสิ�งแวดีล้้อมที�เก้ิดีข่่�น แล้ะก้ิจก้รรมที�
ข่้อติก้ล้งแล้ะสนธิสัญญาระหิว่างปิระเทศมาก้มาย เช่น ในปิี ก้่ออันติรายติ่อสิ�งแวดีล้้อมซึ่่�งมีล้ัก้ษณะความเสียหิายจะ
ค.ศ. 1๙๙2 ในก้ารปิระชุมสหิปิระชาชาติิว่าดี้วยสิ�งแวดีล้้อม มีความรุนแรง แล้ะมีข่อบัเข่ติที�ไม่จำาก้ัดีทำาใหิ้หิาก้นำาเอา
แล้ะก้ารพัฒนา (The Rio Declaration on Environment ความรับัผิดีร้ปิแบับัเดีิม ที�ใหิ้สังคมโดียรวมเปิ็นผ้้แบัก้รับั
and Development) ในข่้อ 16 ใหิ้นำาหิล้ัก้นี�มาใช้บัังคับั ภาระในค่าใช้จ่ายที�เก้ี�ยวก้ับัก้ารควบัคุมมล้ภาวะที�เก้ิดีข่่�น
แล้ะในก้ารปิระชุม UNCED ครั�งเดีียวก้ันนี�ก้็ยังไดี้นำาหิล้ัก้ ทั�งหิมดี ก้่อใหิ้เก้ิดีความไม่ยุติิธรรมเก้ิดีข่่�น ทั�ง ๆ ที�สังคม
ผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็นผ้้จ่ายมาก้ำาหินดีไว้ในแผนปิฏิบััติิก้าร 21 ส่วนใหิญ่มิไดี้เปิ็นก้่อใหิ้เก้ิดีข่่�นที�มีวัติถุปิระสงค์มุ่งคุ้มครอง
(Agenda 21) เฉพาะบัุคคล้ แล้ะทรัพย์สินมาปิรับัใช้ก้ับัก้รณีปิัญหิา
หิล้ัก้ก้ารผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็นผ้้จ่าย (Polluter Pays สิ�งแวดีล้้อมก้็จะไม่สามารถปิ้องก้ัน แล้ะแก้้ไข่ปิัญหิา
Principle: PPP) เปิ็นก้ารผนวก้ติ้นทุนทางสังคมในค่าสินค้า สิ�งแวดีล้้อมไดี้อย่างมีปิระสิทธิภาพ ปิระก้อบัก้ับัสาเหิติุ
แล้ะบัริก้ารเพื�อสะท้อนติ้นทุนที�แท้จริงในก้ระบัวนก้ารผล้ิติ ที�สำาคัญข่องปิัญหิาสิ�งแวดีล้้อม ส่วนหิน่�งเก้ิดีข่่�นจาก้ก้าร
แล้ะบัริโภค โดียผ้้สร้างผล้ก้ระทบัติ่อสิ�งแวดีล้้อมจาก้ ที�มนุษย์แสวงหิาปิระโยชน์ทางเศรษฐก้ิจจาก้สิ�งแวดีล้้อม
ก้ารใช้ปิระโยชน์จาก้ทรัพยาก้รธรรมชาติิติ้องเปิ็นผ้้จ่าย จ่งทำาใหิ้ติ้องใช้ก้ล้ไก้ในก้ารแก้้ไข่ปิัญหิาที�ติรงก้ับัสาเหิติุ
(มิ�งสรรพ์ ข่าวสะอาดี แล้ะก้อบักุ้ล้ , 2๕๕2) ซึ่่�งก้็คือก้ล้ไก้ทางเศรษฐศาสติร์ติามหิล้ัก้ “ผ้้ก้่อมล้พิษเปิ็น
ในปิระเทศไทย มีก้ารปิระยุก้ติ์ใช้หิล้ัก้ก้ารผ้้ก้่อมล้พิษ ผ้้จ่าย” ซึ่่�งศาล้ไทยก้็ยอมรับัในหิล้ัก้ก้ารนี�แล้ะนำามาปิรับัใช้
เปิ็นผ้้จ่ายในก้ารก้ำาหินดีนโยบัายแล้ะแผนก้ารส่งเสริม เพื�อแก้้ไข่คดีีสิ�งแวดีล้้อม ซึ่่�งเปิ็นคดีีที�มีความสำาคัญ เพราะ
แล้ะรัก้ษาคุณภาพสิ�งแวดีล้้อมแหิ่งชาติิ พ.ศ. 2๕60 ผล้คดีีก้ระทบัถ่งคนเปิ็นจำานวนมาก้ ส่งผล้ก้ระทบัติ่อชีวิติ
- 2๕7๙ ซึ่่�งมุ่งส่งเสริมปิระสิทธิภาพก้ารใช้เครื�องมือ สุข่อนามัยแล้ะความเปิ็นอย้่ เพื�อจะสามารถแก้้ไข่ปิัญหิาคดีี
เศรษฐศาสติร์ในก้ารใช้ทรัพยาก้รธรรมชาติิอย่างคุ้มค่า
สิ�งแวดีล้้อมใหิ้เก้ิดีข่่�นไดี้อย่างแท้จริงแล้ะยั�งยืน

20 ข่่าวเนติิบััณฑิิติยสภา