Page 23 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

โบราณปรากฏอย%างต%อเนื่องในช%วงพุทธศตวรรษที่ 12 ตั้งแต%รัชกาลพระเจ.ามเหนทรวรมัน พระเจ.า

อีศานวรมันที่ 1 และพระเจ.าภววรมันที่ 2

อย%างไรก็ตาม ในช%วงพุทธศตวรรษที่ 13 - 14 กลับไม%พบหลักฐานที่แสดงให.เห็นถึงพระราช
อำนาจของกษัตริย;เขมรในดินแดนไทยปäจจุบัน เพราะในช%วงเวลานั้นเอกสารจีนกล%าวว%ารัฐเจนละ

เกิดแตกแยกเปpน “เจนละบก” และ “เจนละน้ำ” ซึ่งกินระยะเวลาประมาณ 100 ปç มีความเปpนไปได.

ว%าในช%วงที่วัฒนธรรมเขมรไม%เข.มแข็งนี้ วัฒนธรรมทวารวดีซึ่งมีศูนย;กลางความเจริญในภาคกลางของ
ไทยได.แพร%กระจายไปยังภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดังได.ค.นพบจารึกอักษรหลังปäลลวะภาษา

มอญโบราณเนื่องในพุทธศาสนาหลายหลัก (อายุราวพุทธศตวรรษที่ 13 - 15) (กรรณิการ; วิมลเกษม,
2531) โดยเมืองโบราณที่สำคัญในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มีหลักฐานของวัฒนธรรมแบบทวารวดี

ได.แก% เมืองเสมา จ.นครราชสีมา เมืองฝêาย จ.บุรีรัมย; เมืองฟêาแดดสงยาง จ.กาฬสินธุ; และเมือง

นครจำปาศรี จ.มหาสารคาม เปpนต.น
ส%วนงานศิลปกรรมที่สัมพันธ;กับเขมรในช%วงนี้ก็คือ กลุ%มประติมากรรมสำริดรูปพระโพธิสัตว;

(อวโลกิเตศวรและเมตไตรยะ) ในพุทธศาสนามหายาน ซึ่งค.นพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล%าง
เช%นที่บ.านโตนดและเมืองเสมา จ.นครราชสีมา เมืองฝêายและปราสาทเขาปลายบัด จ.บุรีรัมย; โดยได.

ค.นพบร%วมกับพระพุทธรูปสำริดแบบศิลปะทวารวดี ซึ่งประติมากรรมสำริดลักษณะเช%นนี้ก็ได.ค.นพบที่

เมืองศรีเทพ จ.เพชรบูรณ; ที่มีพื้นที่ติดต%อกับเขตอีสานใต.ด.วย

2.2) สังเขปประวัติศาสตร2กัมพูชายุคเมืองพระนคร (ช?วงก?อนรัชกาลพระเจBาสูรยวรมันที่ 1)
หลังเหตุการณ;วุ%นวายประมาณ 100 ปçในกัมพูชา ใน พ.ศ. 1345 พระเจ.าชัยวรมันที่ 2 ก็ได.

เสด็จขึ้นครองราชย;และสถาปนาเปpนองค;พระจักรพรรดิ ทรงประกอบพิธีเทวราช ณ มเหนทรบรรพต
(Mahendraparvata) คือ พนมกุเลน (Phnom Kulen) ทางตอนเหนือของเมืองพระนคร

โดยข.อมูลสำคัญที่กล%าวถึงพิธีนี้มาจากจารึกสดíกกíอกธม 2 (K.235) พบที่ปราสาทสดíกกíอกธม จังหวัด

สระแก.ว (อุไรศรี วรศะริน, 2545) ในรัชกาลพระเจ.าชัยวรมันที่ 2 นั้นถือได.ว%าเปpนช%วงที่กัมพูชากำลัง
ก%อร%างสร.างเมืองให.มีความเข.มแข็ง และได.ย.ายเมืองหลวงจากมเหนทรบรรพตลงมายังเมือง

หริหราลัย (Hariharālaya) ใกล.กับโตนเลสาบ (Tonle Sap) คือบริเวณหมู%บ.านโรลัวะ (Rolous)

ทางตะวันออกเฉียงใต.ของเมืองพระนคร อันเปpนสถานที่ที่พระเจ.าชัยวรมันที่ 2 สวรรคต
เมืองหริหราลัยรุ%งเรืองมากในรัชกาลพระเจ.าอินทรวรมันที่ 1 (ครองราชย; พ.ศ. 1420 -

1432) เพราะมีการก%อสร.างปราสาท ได.แก% ปราสาทพระโค (Preah Ko) ใน พ.ศ. 1422) ปราสาท

บากอง หรือบาโกง (Bakong) เมื่อ พ.ศ. 1424 และอ%างเก็บน้ำขนาดใหญ% คือ อินทรตฏากะ
(Indrataṭāka) อันแสดงให.เห็นแบบแผนในการก%อสร.างเมืองของเขมรโบราณ นั่นคือ (1) การสร.าง

เทวาลัยถวายบรรพบุรุษซึ่งเปpนปราสาทบนฐานชั้นเดียว (คือปราสาทพระโค) (2) การสถาปนา

16