Page 20 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

บทที่ 2

ปุระ ปราสาท และการจัดการน้ำในวัฒนธรรมเขมรโบราณ

ในบทนี้จะเป.นการประมวลข6อมูลเกี่ยวกับประวัติศาสตร@ของกัมพูชาโบราณ ตั้งแตGแรกเริ่ม

จนถึงประมาณพุทธศตวรรษที่ 18 เพื่ออธิบายถึงเหตุการณ@ที่เกี่ยวข6องกับกษัตริย@เขมรองค@สำคัญ ๆ

ทั้งการสร6างเมืองหรือ “ปุระ” การสร6างปราสาทสำคัญ ๆ รวมทั้งการสร6างอGางเก็บน้ำคือ “ตระพัง”
ของปราสาท และ “บาราย” ประจำเมืองนั้น ๆ พร6อมกันนี้ยังให6ชี้เห็นถึงหลักฐานของการแพรGหลาย

เข6ามาของวัฒนธรรมเขมรซึ่งสัมพันธ@กับพระราชอำนาจของกษัตริย@กัมพูชาโบราณในเขตประเทศไทย
ป[จจุบันโดยสังเขปด6วย

2.1) สังเขปประวัติศาสตรFกัมพูชายุคกLอนเมืองพระนคร
ประวัติศาสตร@ของกัมพูชาโบราณเริ่มต6นขึ้นตั้งแตGประมาณพุทธศตวรรษที่ 6 โดยเอกสารจีน

กลGาวถึงอาณาจักรที่ชื่อวGา “ฟูนัน” หรือ “ฝูหนาน” (Funan) ซึ่งมีพระราชาเป.นผู6ปกครองและมี
อำนาจครอบคลุมบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแมGน้ำโขงและอGาวไทย โดยศูนย@กลางสำคัญของ

ฟูนันนGาจะอยูGที่บริเวณเมืองอังโกร@ บอเร็ย (Angkor Borei) ทางตอนใต6ของประเทศกัมพูชา และ

เมืองโอแก6ว (Oc Eo) หรือออกแก6ว ทางตอนใต6ของประเทศเวียดนาม
ความรุGงเรืองของฟูนันเป.นผลมาจากระบบเศรษฐกิจที่ผูกพันกับการค6าขายทางทะเล ทั้งกับ

อินเดีย เปอร@เซีย จีน และรัฐเล็กรัฐน6อยในเอเชียตะวันออกเฉียงใต6 อันนำมาซึ่งความรุGงเรืองทาง

ศาสนา โดยกษัตริย@และประชาชนฟูนันนับถือศาสนาพราหมณ@ลัทธิไวษณพนิกาย (บูชาพระวิษณุหรือ
พระนารายณ@เป.นหลัก) และพุทธศาสนาควบคูGกันไป (Khoo, 2003 ; Manguin, 2010: 172 - 175 ;

Miksic and Geok Yian Goh, 2017: 160 - 166) แตGในชGวงประมาณครึ่งแรกของพุทธศตวรรษที่

12 อาณาจักรฟูนันก็ต6องลGมสลายลงเพราะการยึดครองของรัฐเจนละ (Chenla/Zhenla)
กษัตริย@องค@สำคัญของเจนละคือ พระเจ6ามเหนทรวรมัน (พระนามกGอนขึ้นครองราชย@คือ

จิตรเสน) ทรงปราบปรามอาณาจักรฟูนันและมีชัยชนะในหลายพื้นที่ ทั้งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคตะวันออกของประเทศไทย โดยได6พบจารึกของพระเจ6ามเหนทรวรมันหลายหลัก จารด6วย

อักษรป[ลลวะ ภาษาสันสกฤต กลGาวถึงพระราชประวัติ การประดิษฐานพระศิวลึงค@และโคนนทิ
เนื่องในศาสนาพราหมณ@ลัทธิไศวนิกาย โดยค6นพบทางตอนใต6ของประเทศลาว บริเวณวัดพู (Vat

Phou) หรือวัดภู ริมฝ[ãงแมGน้ำโขงที่แขวงจำปาสักซึ่งเป.นศูนย@กลางสำคัญของรัฐเจนละ รวมทั้งที่

จ.อุบลราชธานี ร6อยเอ็ด บุรีรัมย@ ขอนแกGน และสระแก6ว (พิมพ@พรรณ ไพบูลย@หวังเจริญ, 2557) (ภาพ
ที่ 1)

13