Page 39 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน
P. 39
ไม$เพียงแต$ปรากฏพระราชอำนาจของพระเจ8าชัยวรมันที่ 7 ในเขตภาคตะวันเฉียงเหนือและ
ภาคตะวันออกของไทยเท$านั้น แต$ยังได8พบเมืองและปราสาทที่สร8างขึ้นในระยะนี้ในเขตภาคกลาง
(พระปรางค^สามยอด เมืองลพบุรี) ภาคตะวันตก (เช$น เมืองสิงห^ จ.กาญจนบุรี วัดมหาธาตุ จ.ราชบุรี
วัดกำแพงแลง จ.เพชรบุรี) และภาคเหนือตอนล$าง (วัดพระพายหลวง และวัดเจ8าจันทร^ จ.สุโขทัย)
(ภาพที่ 11)
ในสมัยพระเจ8าชัยวรมันที่ 7 นี้อิทธิพลวัฒนธรรมเขมรได8แพร$หลายไปกว8างขวางมากที่สุด
เท$าที่เคยมีมา อันสะท8อนให8เห็นถึงพระราชอำนาจอันล8นพ8นของพระมหากษัตริย^ ความรุ$งเรืองของ
พุทธศาสนานิกายวัชรยาน ตลอดจนความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจที่สามารถควบคุมผืนที่ดินเพาะปลูกข8าว
ที่มีมาแต$เดิมและยึดครองที่ดินผืนใหม$ ๆ โดยเฉพาะในลุ$มน้ำบางปะกง เจ8าพระยา ท$าจีน และ
แม$กลอง ซึ่งดินแดนเหล$านี้เคยอยู$ภายใต8วัฒนธรรมทวารวดี และยังสามารถควบคุมทรัพยากรแร$ธาตุ
คือเกลือในภาคอีสานและดีบุกในภาคตะวันตกของไทยด8วย (O’Naghten, 2014: 409 - 415)
แต$เมื่อพระองค^สิ้นพระชนม^ลงในช$วงครึ่งหลังของพุทธศตวรรษที่ 18 ก็กลายเปWนจุดเริ่มต8นของการ
ล$มสลายของเมืองพระนครและอำนาจของเขมรโบราณ (โดยมีปNจจัยอื่น ๆ ร$วมด8วย) เพราะกลุ$ม
รัฐไทย ทั้งสุโขทัย ล8านนา และอยุธยา ได8ก8าวขึ้นมามีบทบาทในช$วงปลายพุทธศตวรรษที่ 18 - 19
พร8อมกับการเจริญขึ้นของพุทธศาสนานิกายลังกาวงศ^ที่มีบทบาทสำคัญอย$างมากตั้งแต$ช$วงเวลานั้น
เปWนต8นมาทั้งในเขตประเทศไทยและประเทศกัมพูชา (Thompson, 1997)
32
