Page 84 - รายงานวิจัยร้านยาหมอหวาน

75

บำรุงเมืองในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นห้างของชาวตะวันตก ชาวเปอร์เซีย ขายเสื้อสูทและของใช้เบ็ดเตล็ด และห้างของ

ชาวจีน จำหน่ายเครื่องลายคราม อาทิ แจกัน กระถาง เป็นต้น และ เครื่องตั้งโต๊ะ เป็นต้น รวมทั้งเป็นแหล่งขาย

เครื่องสังฆภัณฑ์ เครื่องอัตถบริขารและของใช้นานาชนิดเกี่ยวกับพิธีทางศาสนา ในปัจจุบันยังคงมีการค้าขายอยู่

โดยได้ชื่อว่าเป็นย่านการค้าเครื่องสังฆภัณฑ์ที่เก่าแก่และสำคัญที่สุดมาจนถึงปัจจุบัน

ลักษณะทางสถาปัตยกรรมสมัยรัชกาลที่ 6 ในพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์

สถาปัตยกรรมประเภทบ้านเรือนที่อยู่อาศัยในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

สามารถจัดแบ่งได้ 2 ประเภท คือ บ้านไม้ และ ตึกที่ได้รับอิทธิพลสถาปัตยกรรมตะวันตก

“บ้านไม้” ที่นิยมสร้างในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นรูปแบบที่ได้รับอิทธิพล

มาจากบ้านยุคกลางของยุโรปผสมกับลักษณะเรือนพื้นถิ่นแบบบังกะโลของเอเชีย ทั้งนี้เป็นช่วงที่บ้านแบบเรือนไทย

มีการสร้างน้อยลง คงมีอยู่บ้างบริเวณริมคลอง ตามเรือกสวนไร่นาบริเวณฝั่งธนบุรีและชานเมืองทางฝั่งพระนคร
แต่มักเป็นเรือนพักอาศัยที่ถูกสร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลก่อนหน้า บ้านไม้ที่ปลูกสร้างในช่วงสมัยรัชกาลนี้ ส่วนใหญ่เป็น

68
บ้านที่มีรูปแบบปรับปรุงขึ้นมาใหม่ คือได้ผสมผสานกับอิทธิพลตะวันตก รูปร่างลักษณะของบ้านไม้อาจกล่าวโดย
สรุป คือ เป็นบ้าน 2 ชั้น มีทั้งชนิดใต้ถุนโล่ง และชนิดใช้เนื้อที่เต็มทั้งชั้นล่างและชั้นบน ถ้าเป็นบ้านใต้ถุนโล่ง ส่วน

ของใต้ถุนจะไม่สูงเท่าชั้นบน และเสาที่รองรับมักเป็นเสาแบบตอม่อขนาดใหญ่ ก่ออิฐฉาบปูนรูปสี่เหลี่ยม ชั้นบน

เป็นเสาไม้ ในกรณีเป็นบ้านสองชั้น ชั้นล่างกับชั้นบนมักมีเนื้อที่เท่ากัน และมีผนังล้อมรอบตัวบ้านตรงกันขึ้นไป
ตลอดทั้งสองชั้น อาจมีกันสาดเป็นหลังคาเอียงต่อจากระดับพื้นชั้นบนออกมาคลุมกันแดดกันฝนให้กับชั้นล่างเป็น

บางด้านหรือโดยรอบทุกด้าน โดยมีค้ำยันไม้ยื่นออกไปจากผนังไปรับกันสาดไว้ ชั้นล่างมักยกพื้นสูงประมาณ 0.60

– 0.75 เมตร บางบ้านมีเฉลียงหรือระเบียงไม้ด้านบน ตลอดด้านใดด้านหนึ่งของตัวอาคารหรือหลายด้าน เช่น

บ้านอับดุลราฮิม และบ้านปาร์คนายเลิศ ของพระยาภักดีนรเศรษฐ์ ทั้งนี้อาจมีบ้านบางหลังที่ดัดแปลงรูปทรงจาก

บ้านที่ได้รับอิทธิพลจากตะวันตก มีลักษณะด้านหน้าเป็นห้องรูปหลายเหลี่ยม (เช่น หกเหลี่ยมและแปดเหลี่ยม)

หลังคาทรงปิรามิดหลายเหลี่ยม

บ้านไม้ในช่วงนี้อาจมีรูปทรงดังกล่าว ตัวอย่างเช่น บ้านพระศรีสาคร ในชุมชนหลังวัดราชนัดดา เป็นเรือน

แบบขนมปังขิง ที่นิยมมากในยุคนั้นโดยอาคารหลังนี้มีลักษณะเป็นอาคาร 2 ชั้น สร้างด้วยไม้ทั้งหลัง มีมุขยื่น

ออกมาด้านข้าง หน้าจั่วมีลายฉลุตรงยอดแหลม ตัวบ้านมีการตีฝาด้วยไม้ฝาเป็นเส้นนอนเข้าลิ้นแนบกันสนิท มีการ

68 ผุสดี ทิพทัส, บ้านในกรุงเทพฯ : รูปแบบและการเปลี่ยนแปลงในรอบ 200 ปี (พ.ศ.2325-2525), (กรุงเทพฯ :
คณะอนุกรรมการปฏิบัติภารกิจโครงการวิจัย "วิวัฒนาการของศิลปวัฒนธรรมไทยในรอบ 200 ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์"

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2525.), 205.