Page 273 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

6.3.1) การขุดศึกษาสระน ้า
จากการขุดศึกษาสระน ้าด้านทิศเหนือของเมืองพบว่า เป็นสระรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง

17.7 – 18.5 เมตร ยาว 29 – 31.5 เมตร ก้นสระลึกประมาณ 5 เมตรจากขอบสระ ผนังขอบสระ
มีลักษณะสอบเข้าจากข้างบนลงสู่ก้นสระ โดยขุดลงไปในชั้นศิลาแลงธรรมชาติและตกแต่งผนัง

สระให้เรียบ การตัดศิลาแลงนั้นมีทั้งตัดเป็นก้อนสี่เหลี่ยมหรือก้อนกลม แต่ก็พบโบราณวัตถุไม่
มากนัก เช่น เศษภาชนะดินเผาสมัยทวารวดี ก้อนอิฐ กระสุนดินเผา ลูกปัดแก้ว โดยไม่พบ

ร่องรอยการอยู่อาศัยของมนุษย์ จึงคาดว่าบริเวณนี้น่าจะเป็นแหล่งตัดศิลาแลงของเมือง ก าหนด
อายุราวพุทธศตวรรษที่ 14 – 16 ต่อมาจึงมีการปรับให้เป็นสระน ้าในราวพุทธศตวรรษที่ 16 –

18 เมื่อปรากฏอิทธิพลวัฒนธรรมเขมรโบราณที่เมืองดงละคร
ส่วนการขุดศึกษาสระน ้าทิศตะวันตกนั้นพบว่า เป็นสระรูปสี่เหลี่ยมมุมมน กว้าง 10 –

11.5 เมตร ยาว 12.1 – 12.3 เมตร มีความลึกราว 5 เมตร โบราณวัตถุที่พบมีเศษภาชนะดินเผา
เนื้อดินธรรมดา เศษภาชนะเนื้อแกร่งคือเครื่องถ้วยเขมรจากแหล่งเตาพนมกุเลนในกัมพูชา

และเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ นอกจากนี้ยังพบชิ้นส่วนหินบด ชิ้นส่วนขนดนาค
ของพระพุทธรูปนาคปรก ก้อนอิฐ จึงสันนิษฐานว่าสระหรือบ่อนี้คงขุดขึ้นในช่วงราวพุทธศตวรรษ

ที่ 16 – 18

6.3.2) การขุดตรวจคูน ้าคันดิน
จากการขุดตรวจพบว่าคูน ้าของเมืองดงละครมีขนาดกว้าง 30 เมตร ลึก 4 เมตร คูน ้านี้

ยาวโดยรอบประมาณ 1,800 เมตร คันดินนั้นมีสองชั้น คันดินชั้นในมีฐานกว้าง 50 – 60 เมตร
สูง 5 – 6 เมตร ยาวโดยรอบ 1,700 เมตร ส่วนคันดินชั้นนอกถูกท าลายเกือบหมด มีความยาว

โดยรอบประมาณ 2,100 เมตร ได้ขุดค้นพบเหรียญเงินรูปศรีวัตสะ (ภาพที่ 234) ชิ้นส่วน
เครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ถัง เศษภาชนะจากแหล่งเตาพนมกุเลนในกัมพูชา และเศษเครื่องถ้วย

จากเตาในมณฑลกว่างตงของจีนในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ

ภาพที่ 234 เหรียญศรีวัตสะ พบจากการขุดตรวจคูน ้าคันดินที่เมืองดงละคร
(ที่มา: ธงชัย สาโค, เมืองโบราณดงละคร (นนทบุรี: บริษัท ไทภูมิ พับลิซซิ่ง จ ากัด, 2558),115.)

267