Page 38 - ทวารวดี ประตูสู่การค้าบนเส้นทางสายไหมทางทะเล
P. 38
สรุปลักษณะพื้นฐานของวัฒนธรรมสมัยทวารวดี
“ทวารวดี” เป็นวัฒนธรรมที่เจริญขึ้นบนดินแดนประเทศไทยใน
ปัจจุบัน ในช่วงราวพุทธศตวรรษที่ 12–16 โดยมีพื้นฐานมาจากวัฒนธรรม
ในช่วงสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย (ยุคเหล็ก) และสมัยหัวเลี้ยว
ประวัติศาสตร์ (proto-historic period) แล้วได้รับอิทธิพลจากอารยธรรม
อินเดียที่เข้ามามีบทบาทอย่างมากในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพวิถีชีวิตของผู้คนดั้งเดิมไป โดยเฉพาะ
ในการยอมรับนับถือศาสนา ซึ่งมีทั้งพุทธศาสนาหีนยานหรือเถรวาทที่เป็น
หลักยึดถือของชาวทวารวดีโดยทั่วไป และศาสนาพราหมณ์ที่ปรากฏใน
ราชส านักกษัตริย์ ซึ่งการปกครองระบอบกษัตริย์นั้นก็คงจะปรับปรุงมาจาก
ต้นแบบคืออินเดียนั่นเอง
หลักฐานของวัฒนธรรมทวารวดีที่หลงเหลือให้ศึกษามีทั้งร่องรอย
ของชุมชนหรือเมืองโบราณ จารึก โบราณสถาน และโบราณวัตถุ แม้ว่า
ปัจจุบันจะยังไม่อาจระบุได้อย่างแน่ชัดว่าชาวทวารวดีเป็นใครหรือเชื้อชาติใด
แต่วัฒนธรรมนี้คงผูกพันกับกลุ่มคนพื้นเมืองที่ใช้ภาษามอญโบราณ โดยเชื่อ
ว่ามีศูนย์กลางทางวัฒนธรรมอยู่ในเขตภาคกลางฝั่งตะวันตกของประเทศ
ไทยในปัจจุบัน ก่อนจะแพร่หลายไปอย่างกว้างขวางสู่ภูมิภาคต่างๆ ซึ่งมี
บ้านเมืองโบราณตั้งถิ่นฐานอยู่ตามที่ราบลุ่มแม่น ้าส าคัญๆ หลายแห่ง
อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานว่าบ้านเมืองตาม
ภูมิภาคต่างๆ ที่ปรากฏร่องรอยของวัฒนธรรมทวารวดีนี้อยู่ภายใต้ระบบการ
ปกครองของอาณาจักรหรือรัฐที่มีศูนย์อ านาจเดียว เพราะพบว่าแต่ละ
ภูมิภาคก็มีความหลากหลายหรือมีเอกลักษณ์เฉพาะทางวัฒนธรรมของ
ตนเอง ดังนั้นการแพร่หลายของวัฒนธรรมทวารวดีคงเกิดขึ้นจาก
การเผยแผ่พุทธศาสนา ตลอดจนการติดต่อค้าขายแลกเปลี่ยน
เป็นส าคัญ
27
