Page 371 - พินิจด้วยรัก พิทักษ์ด้วยใจ : พัฒนาสุขภาวะเด็กไทย ด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ
P. 371
เฉพาะตัวจนบรรลุเป้าหมายที่ก�าหนดไว้ ระดับการรับรู้ความสามารถที่ตัวเองมีจึง
เป็นตัวแปรส�าคัญที่คอยก�าหนดระดับพฤติกรรมหรือการกระท�า
สรุปได้ว่า ยิ่งรับรู้ความสามารถของตนเอง ก็จะยิ่งดึงความสามารถที่มีอยู่
ในตัวออกมาใช้ท�างานหรือใช้ด�าเนินชีวิตได้เต็มศักยภาพ ต่อให้คนสองคนมีความ
สามารถเรื่องเดียวกันในระดับพอๆ กัน ก็ไม่ได้หมายความว่าทั้งคู่จะใช้ประโยชน์
จากความสามารถของตนได้เท่ากัน เพราะขึ้นอยู่กับว่าใครรับรู้ความสามารถได้
มากกว่าคนนั้นย่อมท�าได้ดีกว่า
ความเชื่อมั่นต่อตัวเองว่าเป็นคนมีความสามารถจึงเป็นกุญแจดอกส�าคัญที่
ท�าให้คนเข้าถึงความสามารถหรือทักษะของตัวเองได้ เพราะความเชื่อมั่นสร้างแรง
ผลักดันและแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์จากความเข้าใจประโยชน์และคุณค่าในความ
สามารถที่มี แบนดูราเรียกสิ่งนี้ว่า outcome expectation หรือความคาดหวังใน
ผลลัพธ์ ซึ่งกระตุ้นให้คนคนนั้นมุ่งมั่น ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคที่อาจเกิดขึ้นมาขัดขวาง
ระหว่างทาง อดทน และพยายามท�าต่อไปเรื่อยๆ โดยไม่ถอดใจกลางคัน
ระดับการรับรู้ความสามารถของตนกับระดับความคาดหวังผลที่ตามมาจึง
เป็นสองสิ่งที่สัมพันธ์กันตลอดเวลา เพราะท�านายได้ว่าคนคนนั้นจะตัดสินใจลงมือ
ท�าหรือไม่ ระดับยิ่งสูงยิ่งมีแนวโน้มท�าอย่างแน่นอน ส่วนระดับยิ่งต�่ายิ่งมีแนวโน้ม
ไม่ท�าอย่างแน่นอน
ในทางจิตวิทยา self-efficacy เป็นกระบวนการหนึ่งที่ทุกคนต้องเรียนรู้
และพัฒนาตลอดช่วงชีวิตตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยชรา เพราะเป็นรากฐานที่ท�าให้เกิด
self-esteem หรือความภาคภูมิใจและนับถือตนเองว่าเป็นคนมีความสามารถ ซึ่ง
self-efficacy พัฒนามาจากปัจจัย 4 ด้าน เท่ากับว่าถ้าต้องการสนับสนุนให้เกิดการ
รับรู้ความสามารถของตน ก็ควรให้ความส�าคัญกับปัจจัยเหล่านี้
1. บรรลุประสบการณ์ที่ประสบความส�าเร็จ เป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อ self-
efficacy มากที่สุดและทรงพลังที่สุด เพราะเป็นประสบการณ์ตรงที่เกิดขึ้นกับตัวเอง
ประสบการณ์จากความส�าเร็จหรือเข้าใกล้ความส�าเร็จจะท�าให้เกิดความเชื่อมั่น
ในความสามารถมากขึ้น หากล้มเหลว คนจะไม่ได้มองว่าตนไร้ความสามารถ
แต่จะคิดว่ายังพยายามไม่มากพอ หรืออาจเป็นเพราะปัจจัยอื่นๆ เช่น สภาพแวดล้อม
ไม่เอื้ออ�านวย ซึ่งมักจะอยู่นอกเหนือการควบคุมของเรา
370 พินิจด้วยรัก พิทักษ์ด้วยใจ:พัฒนาสุขภาวะเด็กไทยด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ
Consider with Love, Protect with Heart: Health Development among Youth via Participation Action Research
