Page 370 - พินิจด้วยรัก พิทักษ์ด้วยใจ : พัฒนาสุขภาวะเด็กไทย ด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ

ทฤษฎีความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy Theory)
อัลเบิร์ต แบนดูร่า เป็นนักจิตวิทยาชาวแคนนาดาที่คิดค้นทฤษฎีความ

สามารถของตนเอง (Self-Efficacy Theory) ขึ้นมา ซึ่งเป็นแนวคิดหนึ่งในทฤษฎี
การเรียนรู้ทางปัญญาสังคม แบนดูร่า เชื่อว่าพฤติกรรมของคนเราไม่ได้เกิดขึ้นและ
เปลี่ยนด้วย สิ่งแวดล้อมอย่างเดียว จะต้องมีปัจจัย 3 ปัจจัยร่วมด้วย ได้แก่
1. ปัจจัยส่วนบุคคล (Personal factor = P)
2. เงื่อนไขเชิงพฤติกรรม (Behavior factor = B)
3. เงื่อนไขเชิงสภาพแวดล้อม (Environment factor = E)
สิ่งที่จะก�าหนดประสิทธิภาพของการแสดงออก ขึ้นอยู่กับการรับรู้ความ
สามารถของตนเองในสภาพการณ์นั้น นั่นคือ ถ้าบุคคลมีความเชื่อว่าตนเองสามารถ
อย่างไร ก็จะแสดงออกถึงความสามารถนั้นออกมา คนที่มีความเชื่อตนเองว่ามีความ
สามารถ จะมีความอดทนอุตสาหะ ไม่ท้อถอยและจะประสบความส�าเร็จซึ่งมีองค์

ประกอบที่ส�าคัญคือ
1. การรับรู้ความสามารถของตนเอง ในการพัฒนาความสามารถตนเอง
มี 4 วิธี ได้แก่ประสบการณ์ที่ประสบความส�าเร็จ, การได้เห็นประสบการณ์ผู้อื่น,
การใช้ค�าพูดชักจูง, การกระตุ้นอารมณ์
2. ความคาดหวังผลลัพธ์ของการปฏิบัติ ขึ้นอยู่กับ 3 มิติ
- มิติระดับความคาดหวัง คือความคาดหวังของบุคคลในการกระท�า
สิ่งต่างๆ จะผันแปรตามความยากง่ายของงานที่ท�า
- มิติความเข็มแข็งของความมั่นใจ
- มิติที่เป็นสากลเป็นความคาดหวังเกี่ยวกับความสามารถของตนเอง
และน�าไปปฏิบัติในสถานการณ์ที่คล้ายกัน
Self-Efficacy Theory เป็นทฤษฎีว่าด้วยการรับรู้สมรรถภาพและ
ศักยภาพที่มีอยู่ภายในตัวเอง ซึ่งตีพิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกปี 1986 ในหนังสือ Social
Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory

โดย อัลเบิร์ต แบนดูรา (Albert Bandura) นักจิตวิทยาสังคมชาวแคนาดา-อเมริกัน
แบนดูราอธิบายว่า perceived self-efficacy (นิยมเรียกอย่างกระชับว่า
self-efficacy) คือการรับรู้ได้ถึงความสามารถของตนเอง ซึ่งมีผลต่อการตัดสินใจ
เพื่อการลงมือท�าบางสิ่งอย่างต่อเนื่องโดยต้องอาศัยความถนัดหรือความสามารถ

พินิจด้วยรัก พิทักษ์ด้วยใจ:พัฒนาสุขภาวะเด็กไทยด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ 369
Consider with Love, Protect with Heart: Health Development among Youth via Participation Action Research