Page 35 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี
P. 35
ถึูกกระตัุ้้นโด้ยภ้ยธิรรมิชาตั้ิ ทำาเลที�ตั้้�งของพื�นที�อุตั้สิาห้กรรมิ และความิเห้ลื�อมิลำ�า เมิื�อปีระยุกตั้์ใช้ท้�ง 3 มิุมิ
มิองจึงพบว่า ชาวบ้านผูู้้อาศ้ยในเขตั้พื�นที�อุตั้สิาห้กรรมิตั้กอยู่ในสิภาวะ “เมิาห้มิ้ด้” เพราะพวกเขากำาล้งเผู้ชิญ
ก้บความิไมิ่แน่นอนทางสิ้งคมิ เศรษฐกิจและสิิ�งแวด้ล้อมิ คณินเสินอให้้การวิเคราะห้์ภ้ยเชิงระบบที�มิีความิ
ครบถึ้วนรอบด้้านมิากยิ�งขึ�นและเปี็นธิรรมิตั้่อทุกฝ่�ายอย่างแท้จริง
ในเนื�อห้าสิ่วนที�สิามิ ว่าด้้วยเมิืองในอนาคตั้อ้นห้ลากห้ลาย ว้นเพ็ญ เจริญตั้ระกูลปีิตั้ิ กล่าวถึึงล้กษณะพิเศษ
ของเมิืองในศตั้วรรษที� 21 ว่ามิีการขยายตั้้วอย่างรวด้เร็ว จนตั้้องเร่งอนุร้กษ์พื�นที�มิรด้กทางว้ฒนธิรรมิและ
พื�นที�คุ้มิครองสิิ�งแวด้ล้อมิ ด้้งน้�นความิรู้ทางภูมิิศาสิตั้ร์และเทคโนโลยีภูมิิสิารสินเทศจึงมิีความิจำาเปี็นอย่างยิ�ง
สิำาห้ร้บการเข้าใจปีรากฏิการณ์ด้้งกล่าวและช่วยสิน้บสินุนการตั้้ด้สิินใจในการวางแผู้นพ้ฒนาเมิืองให้้
ตั้อบสินองตั้่อการพ้ฒนาตั้ามิแนวพระราชด้ำาริ และให้้เมิืองสิามิารถึร้บมิือได้้ก้บความิท้าทายตั้่าง ๆ เช่น
ภ้ยพิบ้ตั้ิ วิกฤตั้เศรษฐกิจ ห้รือปีัญห้าสิ้งคมิที�จะถึาโถึมิเข้ามิาในอนาคตั้อ้นใกล้
บทความิโด้ยลิวา ผู้าด้ไธิสิง ชวนพิจารณาถึึงอนาคตั้ในอีกไมิ่ถึึงสิิบปีีตั้่อจากนี� ที�ปีระเทศไทยจะก้าวสิู่
การเปี็นสิ้งคมิสิูงอายุแบบเตั้็มิข้�น บทความินี�อธิิบายถึึงความิสิำาค้ญและพ้ฒนาการของวรรณกรรมิ
ภูมิิศาสิตั้ร์ผูู้้สิูงอายุ เพื�อนำามิาเปีรียบเทียบก้บบทบาทและความิก้าวห้น้าของของน้กภูมิิศาสิตั้ร์ในปีระเทศไทย
ในการศึกษาวิจ้ยด้้านผูู้้สิูงอายุในช่วงสิองทศวรรษที�ผู้่านมิา ลิวาเสินอว่าทิศทางของการศึกษาวิจ้ย
ด้้านภูมิิศาสิตั้ร์ผูู้้สิูงอายุในอนาคตั้ ควรเน้นความิย้�งยืน ความิเท่าเทียมิและความิยุตั้ิธิรรมิในมิิตั้ิด้้านสิ้งคมิ
เพื�อช่วยให้้ปีระเทศข้บเคลื�อนไปีได้้ท่ามิกลางการเปีลี�ยนผู้่านทางปีระชากรคร้�งสิำาค้ญนี�
บทความิชิ�นสิุด้ท้ายโด้ยชาคริน เพชรานนท์ กล่าวถึึงกระแสิการเปีลี�ยนแปีลงทางด้ิจิท้ล โลกาภิว้ตั้น์
การบินและการแข่งข้นด้้านเวลา ที�สิน้บสินุนให้้เกิด้ภูมิิศาสิตั้ร์เศรษฐกิจให้มิ่และโอกาสิอ้นด้ีสิำาห้ร้บการพ้ฒนา
เมิืองให้้เปี็นศูนย์กลางการบิน ห้รือ “Aerotropolis” อย่างไรก็ตั้ามิ ความิแตั้กตั้่างของความิสิำาเร็จในการ
พ้ฒนาไปีสิู่เมิืองศูนย์กลางการบินในอนาคตั้ขึ�นอยู่ก้บการพ้ฒนาพื�นที�รอบสินามิบินเพื�อบรรลุเปี้าห้มิาย
การเตั้ิบโตั้ทางเศรษฐกิจและการพ้ฒนาเมิือง ไมิ่ว่าจะเปี็น การพ้ฒนาศูนย์โลจิสิตั้ิกสิ์ พื�นที�เชิงพาณิชยกรรมิ
ด้้านการค้าและบริการ รวมิถึึง นโยบายการบินของร้ฐบาล และการมิีสิ่วนร่วมิของชุมิชน
บทความิท้�ง 6 ชิ�นมิีความิคล้ายคลึงในบางสิ่วน และมิีจุด้เชื�อมิร่วมิก้นได้้ด้ี จึงขอสิ้งเคราะห้์ด้้งตั้่อไปีนี�
เพื�อให้้เห้็นถึึงธิรรมิชาตั้ิของธิรรมิชาตั้ิของภูมิิศาสิตั้ร์มินุษย์ในปีระเทศไทยในศตั้วรรษที� 21
1) ภููมิศาสตร์มนุุษย์ที่่ามกลางพลวััตที่างสังคมและสิ�งแวัดล้อม : แมิ้เนื�อห้าของแตั้่ละบทความิจะจ้ด้
อยู่ภายใตั้้ห้มิวด้ภูมิิศาสิตั้ร์มินุษย์ แตั้่ผูู้้แตั้่งแตั้่ละท่านก็พยายามิแจกแจงให้้เห้็นว่า คำาว่าสิ้งคมิน้�นมิีความิซั้บซั้อน
ในห้ลายระด้้บและมิ้กถึูกท้าทายด้้วยเปี้าห้มิายการพ้ฒนา ระบบเศรษฐกิจโลก และอุด้มิการณ์ของแตั้่ละชุมิชน
(ว้นเพ็ญ, ลิวา, ชาคริน) นอกจากน้�น ผูู้้แตั้่งห้ลายท่านก็มิิได้้เพียงสินใจเพียงกระบวนการทางมินุษย์อย่างเด้ียว
แตั้่สินใจศึกษาสิ้งคมิมินุษย์ที�ไมิ่สิามิารถึตั้้ด้ขาด้ได้้จากมิิตั้ิทางกายภาพ ท้�งคู่มิีพลว้ตั้และปีฏิิสิ้มิพ้นธิ์ระห้ว่างก้น
มิีผู้ลตั้่อก้นและก้น กล่าวคือ สิาขาภูมิิศาสิตั้ร์มินุษย์ไมิ่ใช่สิิ�งที�ตั้รงข้ามิก้บสิาขาภูมิิศาสิตั้ร์กายภาพ
อีกตั้่อไปีแล้ว นี�เองจึงเปี็นที�มิาของสิาขาภูมิิศาสิตั้ร์สิิ�งแวด้ล้อมิ (เผู้่าไทย, คณิน, ชยา)
บทบรรณาธิการ: 35
แนวคิดทางภูมิศาสตร์ พลวัตรประชากร เมือง และภูมิศาสตร์ความไม่เท่าเทียม
