Page 61 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี

เน้นว่าภ้ยเน-เทคน้�นไมิ่จำาเปี็นตั้้องเปี็นเห้ตัุ้การณ์ในล้กษณะเช่นน้�น ในทางตั้รงข้ามิ Krausmann and Neci
(2021) ได้้โตั้้แย้งว่าภ้ยเน-เทคเปี็นสิิ�งที�สิามิารถึวางแผู้น ปี้องก้น และบรรเทาได้้ห้ากร้บการตั้ระห้น้กถึึง ถึูกให้้

ความิสิำาค้ญ และถึูกการบริห้ารจ้ด้การอย่างรอบคอบ
ภายใตั้้ข้อโตั้้แย้งด้้งกล่าว ห้นึ�งในแนวทางการจ้ด้การน้�นคือการให้้ความิสิำาค้ญก้บการเลือกพื�นที�ตั้้�ง
สิถึานปีระกอบการอุตั้สิาห้กรรมิที�มิีการใช้สิารเคมิีอ้นตั้รายตั้้�งแตั้่ตั้้น ด้้งน้�นกระบวนการระบุที�ตั้้�ง (siting)

ของสิถึานปีระกอบการอุตั้สิาห้กรรมิจึงเปี็นข้�นตั้อนสิำาค้ญในการห้ลีกเลี�ยงห้รือลด้โอกาสิของการ
ตั้้�งสิถึานปีระกอบการในพื�นที�เสิี�ยงภ้ยธิรรมิชาตั้ิ ห้รือช่วยให้้ปีระเด้็นความิเสิี�ยงจากภ้ยธิรรมิชาตั้ิและภ้ยเน-เทค
ถึูกให้้ความิสิำาค้ญและนำาไปีสิู่การวางแผู้นและเตั้รียมิมิาตั้รการในการลด้ความิเสิี�ยงที�เห้มิาะสิมิก้บสิภาพที�ตั้้�ง

พร้อมิ ๆ ก้บกระบวนการพ้ฒนาโครงการตั้้�งแตั้่เริ�มิแรก (Krausmann et al. 2017) อย่างไรก็ด้ีคำาถึามิสิำาค้ญ
ปีระการห้นึ�งคือแนวคิด้เกี�ยวก้บการเลือกที�ตั้้�งอุตั้สิาห้กรรมิตั้้�งแตั้่อด้ีตั้มิาน้�นมิีข้อคำานึงด้้านภ้ยธิรรมิชาตั้ิและ
ภ้ยเน-เทคมิากน้อยเพียงไร

3. ที่ฤษฎีีที่ำาเลที่ี�ตั�งของพ้�นุที่ี�อุตสาหกรรม (Industrial location theory)
แนวคิด้คลาสิิคอย่างทฤษฎีีทำาเลที�ตั้้�งของพื�นที�อุตั้สิาห้กรรมิ (industrial location theory) ที�ริเริ�มิ

มิากว่า 100 ปีี โด้ยกลุ่มิน้กวิชาการจากปีระเทศเยอรมิ้นนี เช่น Wilhelm Launhardt และ Alfred Weber ใน
เวลาตั้่อมิา ที�มิุ่งเน้นการคำานึงถึึงปีัจจ้ยด้้านเศรษฐศาสิตั้ร์โด้ยเฉพาะปีัจจ้ยที�สิ่งผู้ลตั้่อตั้้นทุนทางการผู้ลิตั้

เช่น การขนสิ่ง ตั้ำาแห้น่งของแห้ล่งว้ตั้ถึุด้ิบ ตั้ำาแห้น่งของแรงงาน ตั้ำาแห้น่งของโรงงานผู้ลิตั้สิินค้า ตั้ำาแห้น่ง
ของตั้ลาด้ผูู้้บริโภค และพ้ฒนาตั้่อยอด้สิู่ปีัจจ้ยอื�น ๆ เช่น การลด้ตั้้นทุนจากการอยู่รวมิกลุ่มิ (agglomeration
economies) แห้ล่งทุน ความิตั้้องการสิินค้า ความิเข้มิข้นของการแข่งข้น เปี็นตั้้น (Castro, 2021; Webber

1972; Foust and de Souza, 1978)
การคำานึงถึึงปีัจจ้ยด้้านความิปีลอด้ภ้ยห้รือความิเสิี�ยงตั้่อภ้ยของพื�นที�น้�นย้งมิีอยู่ค่อนข้างจำาก้ด้ภายใตั้้

แนวคิด้นี�ในช่วงตั้้น อย่างไรก็ด้ีแนวคิด้ด้้งกล่าวได้้ร้บการขยายและพ้ฒนาขอบเขตั้เรื�อยมิา เช่น การเพิ�มิเตั้ิมิ
การคำานึงถึึงความิรู้ ความิเชี�ยวชาญ โด้ยมิองผูู้้คนผูู้้มิีความิเชี�ยวชาญเห้ล่าน้�นเปีรียบเสิมิือนแห้ล่งทร้พยากร
การผู้ลิตั้ โด้ยเฉพาะในกลุ่มิอุตั้สิาห้กรรมิที�เปีลี�ยนจากอุตั้สิาห้กรรมิพื�นฐานสิู่อุตั้สิาห้กรรมิที�มิีความิก้าวห้น้า

ทางเทคโนโลยีสิูง รวมิถึึงเศรษฐกิจที�ข้บเคลื�อนด้้วยข้อมิูลข่าวสิารและความิรู้ (information/knowledge-
based economies) เช่น ในงานของ Chen et al. 2022; Wang et al. 2022; Doring et al. 2010
แนวโน้มิของการขยายกรอบแนวคิด้ด้้งกล่าวทำาให้้ผูู้้เขียนเกิด้คำาถึามิถึึงโอกาสิความิเปี็นไปีได้้ใน

การผู้นวกข้อคำานึงของความิเสิี�ยงภ้ยก้บแนวคิด้ด้้งกล่าว ด้้งเห้็นได้้จากข้อโตั้้แย้งที�มิีมิาตั้้�งแตั้่กว่า 50 ปีี
ที�แล้ว ของ Webber (1972) ที�ให้้ความิสิำาค้ญก้บ ความิไมิ่แน่นอน เช่น การปีระท้วง วิกฤตั้ิเศรษฐกิจ ห้รือ
สิภาพอากาศที�สิ่งผู้ลตั้่อผู้ลผู้ลิตั้ แมิ้ว่าในข้อโตั้้แย้งด้้งกล่าวไมิ่ได้้กล่าวถึึงความิไมิ่แน่นอนจากภ้ยธิรรมิชาตั้ิ

เมาหมัด: ภัยเชิงระบบ ความเหลือมล้ำา 61
กับพื้นที่ตั้งอุตสาหกรรม