Page 56 - ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย : หมุดหมายความรู้ครบรอบ 60 ปี

ระห้ว่างเมิืองและชนบท ตั้้�งแตั้่การทำาความิเข้าใจความิไมิ่เท่าเทียมิทางสิิ�งแวด้ล้อมิที�เกิด้ขึ�นระห้ว่างเมิืองและ
ชนบท การถึ่ายทอด้สิภาพปีัญห้าเชิงปีระจ้กษ์ในเมิืองห้รือชนบทที�มิีบริบทแตั้กตั้่างก้นในเชิงพื�นที�และเวลา

และการแสิวงห้าวิธิีการที�เห้มิาะสิมิด้้วยการสิ่งเสิริมิการมิีสิ่วนร่วมิจากชุมิชนท้องถึิ�นและภาคสิ่วนที�เกี�ยวข้อง
ตั้ามิห้ล้กธิรรมิาภิบาล โด้ยใช้แนวพินิจทางนิเวศวิทยาการเมิืองเพื�อวิเคราะห้์ปีัญห้าความิเปี็นธิรรมิทาง
สิิ�งแวด้ล้อมิที�เกิด้จากความิไมิ่สิมิดุ้ลเชิงอำานาจของคนในแตั้่ละพื�นที�และช่วงเวลา ภายใตั้้การเปีลี�ยนแปีลง

เชิงสิถึาบ้น การผู้ลิตั้วาทกรรมิ การสิะสิมิทุนผู้่านระบอบโลกาภิว้ตั้น์ และการเปีลี�ยนแปีลงสิภาพภูมิิอากาศ
รวมิไปีถึึงการวิเคราะห้์เครือข่ายของการตั้่อรองระห้ว่างตั้้วแสิด้งที�เปี็นมินุษย์และไมิ่ใช่มินุษย์ที�มิีผู้ลตั้่อการ
เข้าถึึงและจ้ด้การทร้พยากร ในปีัจจุบ้น แมิ้ว่าจะพยายามิขจ้ด้ภาวะคู่ตั้รงข้ามิที�เกิด้ขึ�น แตั้่สิุด้ท้ายชนบท

กล้บถึูกผู้ล้กให้้เปี็นคู่ตั้รงข้ามิที�รองร้บผู้ลกระทบที�เกิด้จากความิไมิ่เท่าเทียมิทางสิิ�งแวด้ล้อมิจากเมิือง
สิ่งผู้ลให้้เกิด้การได้้ปีระโยชน์ของคนกลุ่มิห้นึ�งบนความิเด้ือด้ร้อนของคนในชนบท ซัึ�งปีระกอบด้้วยกลุ่มิคน
ที�ถึูกกีด้ก้นทางเชื�อชาตั้ิ ชาตั้ิพ้นธิุ์ ชนช้�น เพศ พื�นที� และปีัจจ้ยอื�น ๆ สิ้งเกตั้ได้้จากกรณีศึกษาด้้าน

การปีลูกข้าวโพด้เลี�ยงสิ้ตั้ว์ โครงการร้บนำ�านอง และการจ่ายค่าตั้อบแทนบริการของระบบนิเวศ สิภาวะนี�
เปี็นความิรุนแรงเชิงสิ้ญล้กษณ์อย่างห้นึ�งที�จำาเปี็นตั้้องร้บการแก้ไขด้้วยการมิีสิ่วนร่วมิในระด้้บสิาธิารณะ

ผู้่านการเรียนรู้ปีฏิิบ้ตั้ิการและอ้ตั้ล้กษณ์ของกลุ่มิสิ้งคมิย่อยที�สิ้มิพ้นธิ์ก้บภูมิิท้ศน์ นำาไปีสิู่การปีฏิิรูปีแนวทาง
การปีร้บตั้้วและจ้ด้การสิิ�งแวด้ล้อมิที�มิีความิยืด้ห้ยุ่นไปีตั้ามิบริบทของพื�นที�และเวลา และสิ่งเสิริมิการมิีสิ่วนร่วมิ
อย่างมิีความิห้มิายไปีพร้อมิ ๆ ก้บการตั้ระห้น้กถึึงพลว้ตั้เชิงอำานาจของตั้้วแสิด้งที�มิีสิ่วนในสิร้างความิ

เท่าเทียมิทางสิิ�งแวด้ล้อมิระห้ว่างเมิืองและชนบท

เอกสารอ้างอิง
กนกวรรณ มิะโนรมิย์. (2565). นิเวศวิทยาการเมิืองแนวสิตั้รีนิยมิ. กรุงเทพฯ: สิยามิปีริท้ศน์
ชูศ้กด้ิ� วิทยาภ้ค. (2561). นิเวศวิทยามินุษย์: การศึกษาสิิ�งแวด้ล้อมิในมิิตั้ิของสิ้งคมิและว้ฒนธิรรมิ.

เชียงให้มิ่ : ศูนย์บริห้ารงานวิจ้ย มิห้าวิทยาล้ยเชียงให้มิ่
ไทยพ้บลิก้า. (2559, 17 เมิษายน). ห้มิอกคว้น ไฟปี�า นำ�าแล้ง เขาห้้วโล้น ก้บโจทย์ที�ยากของ

“แมิ่แจ่มิโมิเด้ล”. (ออนไลน์). เข้าถึึงได้้จาก https://thaipublica.org/2016/04/smog-cp/
เผู้่าไทย สิินอำาพล. (2565). การมิีสิ่วนร่วมิในกระบวนการที�ไมิ่มิีสิ่วนร่วมิ?: มิุมิมิองตั้่อการจ้ด้การ
นำ�าห้ล้งเห้ตัุ้การณ์นำ�าท่วมิให้ญ่ พ.ศ. 2554. วารสิารสิ้งคมิศาสิตั้ร์. 52(2), 80–105.

ระพีพรรณ เมิายศ. (2560). การปีกครองสิิ�งแวด้ล้อมิที�ไมิ่ใช่ร้ฐโด้ยใช้กลไกของตั้ลาด้ : กรณีศึกษา
การจ่ายค่าตั้อบแทนบริการของระบบนิเวศในพื�นที�ตั้้นนำ�าทุ่งจ๊อ บ้านห้้วเลา ตั้ำาบลปี�าแปี๋ อำาเภอ

แมิ่แตั้ง จ้งห้ว้ด้เชียงให้มิ่. [วิทยานิพนธิ์ระด้้บปีริญญาโท] มิห้าวิทยาล้ยเชียงให้มิ่.
Way Magazine. (2562, 29 พฤศจิกายน). กูอยากทำานา: เสิียงของชาวนาแห้่งทุ่งบางบาล.
(ออนไลน์). เข้าถึึงได้้จาก https://waymagazine.org/the-story-of-bangbarn01/

56 ถักร้อยความรู้ภูมิศาสตร์อันหลากหลาย:
หมุดหมายความรู้ ครบรอบ 60 ปี