Page 21 - ข่าวเนติบัณฑิตยสภา เดือนเมษายน ๒๕๖๗ ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔๑๗

จึงเป็นมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรมข่องคนไที่ยที่ั�งชัาติิ เม้�อเที่่ยบักับักฎหมายที่รัพย์สินที่างปัญญา
ประเภที่แนวปฏิิบััติิที่างสังคม พิธิ่กรรม และงานเที่ศักาล (๕) ไม่ว่าจะเป็น พระราชับััญญัติิสิที่ธิิบััติร พ.ศั. ๒๕๒๒
และปัจจุบัันเม้�อได้รับัข่ึ�นบััญชั่เป็นรายการมรดกภูมิปัญญา การได้รับัความคุ้มครอง สิที่ธิิบััติรการประดิษฐ์ สิที่ธิิบััติร
ที่างวัฒนธิรรมจากยูเนสโกแล้ว “ประเพณ่สงกรานติ์” การออกแบับัผู้ลิติภัณฑิ์ หร้ออนุสิที่ธิิบััติร เง้�อนไข่
นอกจากจะเป็นมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรมข่อง การได้รับัความคุ้มครองติ้องม่การจดที่ะเบั่ยน หร้อพระราชั
คนไที่ยแล้วยังถ้อว่าเป็นมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม บััญญัติิเคร้�องหมายการค้า พ.ศั. ๒๕๕๓ ก็เชั่นกัน
ข่องมนุษยชัาติิอ่กด้วย เจ้าข่องเคร้�องหมายการค้าที่่�ประสงค์ได้รับัความคุ้มครอง
ม่ข่้อสังเกติที่างกฎหมายติาม พระราชับััญญัติิ ติามกฎหมายอย่างครอบัคลุมก็ติ้องม่การจดที่ะเบั่ยน
ส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม และที่ั�งสองพระราชับััญญัติิใชั้คำาว่า “จดที่ะเบั่ยน”
พ.ศั. ๒๕๕๙ ที่่�ได้กำาหนดอำานาจข่องคณะกรรมการ (Registration) การจดที่ะเบั่ยนนั�นที่ำาให้เจ้าข่องสิที่ธิิบััติร
มรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม (๖) ให้ม่อำานาจหน้าที่่� หร้อเจ้าข่องเคร้�องหมายการค้าเป็นผูู้้ม่สิที่ธิิที่่�จะใชั้
ในการพิจารณาและให้ความเห็นชัอบั การ้ข้ึ�นบัญช่มร้ด็ก สิที่ธิิบััติรหร้อใชั้เคร้�องหมายการค้านั�นแติ่เพ่ยงผูู้้เด่ยว
(๗)
ภั้มิปิัญญาที่างว่ัฒนธิร้ร้ม ที่่�ม่ลักษณะกำาหนดติาม (เว้นแติ่จะโอนหร้ออนุญาติให้ผูู้้อ้�นใชั้สิที่ธิิ)
ประกาศัคณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญา ปัจจุบัันยังม่ความเข่้าใจคลาดเคล้�อนในการ
ที่างวัฒนธิรรม เร้�อง การกำาหนดลักษณะข่องมรดก นำาเสนอข่่าวที่ั�งวิที่ยุ โที่รที่ัศัน์ หร้อชั่องที่างออนไลน์
ภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม พ.ศั. ๒๕๖๐ จะติ้องเป็น ว่ายูเนสโกได้พิจารณาข่ึ�นที่ะเบั่ยนให้ “สงกรานติ์
มรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรมที่่�อยู่ในประเที่ศัไที่ย ในประเที่ศัไที่ย ประเพณ่ปีใหม่ไที่ย” เป็นมรดกภูมิปัญญา
ที่่�ยังม่การส้บัที่อดและปฏิิบััติิอยู่เป็นวิถ่ชั่วิติ ม่คุณค่าที่าง ที่างวัฒนธิรรม ซึ่ึ�งความจริงติ้องใชั้คำาว่าข่ึ�นบััญชั่
ประวัติิศัาสติร์ ม่การบัันที่ึกหลักฐานหร้อสามารถอ้างอิงได้ เป็นรายการมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม และสามารถ
และได้รับัการยินยอมจากชัุมชันให้ข่ึ�นบััญชั่มรดก ข่ึ�นบััญชั่รายการมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม
(๘)
ภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม กฎหมายใชั้คำาว่า การ้ข้ึ�น ควบัคู่กันได้หลายรายการ เพราะเจตินารมณ์ข่องยูเนสโก
บัญช่มร้ด็กภั้มิปิัญญาที่างว่ัฒนธิร้ร้ม ซึ่ึ�งสอดคล้องกับั ติ้องการให้มรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม ได้รับั
อนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกที่างวัฒนธิรรม การสงวนรักษาและมุ่งหวังให้ม่การสร้างความร่วมม้อ
(๙)
ที่่�จับัติ้องไม่ได้ (Convention for the Safeguarding ในที่างระหว่างประเที่ศั เพ้�อสงวนรักษามรดกภูมิปัญญา
of Intangible Cultural Heritage) ข่องยูเนสโกก็ใชั้คำาว่า ที่างวัฒนธิรรมเพ้�อเป็นเคร้อข่่ายความร่วมม้อและ
Inventories ซึ่ึ�งหมายถึงการข่ึ�นบััญชั่มรดกภูมิปัญญา ชั่วยเหล้อซึ่ึ�งกันและกันในการสงวนรักษามรดกภูมิปัญญา
ที่างวัฒนธิรรมที่่�จับัติ้องไม่ได้ (๑๐) ดังนั�นมรดกภูมิปัญญา ที่างวัฒนธิรรมติ่อไป
ที่างวัฒนธิรรมไม่ว่าจะในระดับัภายในประเที่ศั หร้อระดับั
นานาชัาติิแม้จะม่ลักษณะใกล้เค่ยงกันแติ่หากสามารถ เอ่กสำาริอ่้างอ่ิง
แสดงให้เห็นถึงอัติลักษณ์ที่่�แติกติ่างก็สามารถข่ึ�นบััญชั่ • หที่ัยรัติน์ บัุญโยปัษฎัมภ์, ภูมิปัญญาที่้องถิ�น
รายการมรดกภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรมคู่กันได้ อาที่ิ กับัการพัฒนา, พิมพ์ครั�งที่่� ๑ กรุงเที่พมหานคร:
กรณ่ยูเนสโกประกาศัข่ึ�นบััญชั่ “ละครโข่นกัมพูชัา” ห้างหุ้นส่วนจำากัด รุ่งเร้องการพิมพ์, ๒๕๖๑.
(Lkhon Khol Wat Svay Andet) เป็นมรดกภูมิปัญญา • พระราชับััญญัติิส่งเสริมและรักษามรดก
ที่างวัฒนธิรรม ติ่อมายูเนสโกได้ข่ึ�นบััญชั่รายการมรดก ภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม พ.ศั. ๒๕๕๙.
ภูมิปัญญาที่างวัฒนธิรรม “การแสดงโข่นในประเที่ศัไที่ย” • Convention for the Safeguarding of
(Khon masked dance drama in Thailand) ซึ่ึ�ง Intangible Cultural Heritage.
ไม่ถ้อว่าเป็นการซึ่ำ�าซึ่้อนกันเพราะเป็นการข่ึ�นบััญชั่รายการ • Unesco.org [Online], available URL:
ไม่ใชั่การจดที่ะเบั่ยนหร้อการข่ึ�นที่ะเบั่ยนที่่�จะสงผู้ลให้ม่สิที่ธิิ https://ich.unesco.org/en/RL/songkran-in-thailand-
แติ่เพ่ยงผูู้้เด่ยว
traditional-thai-new-year-festival-01719, 2024.

(๖) พระราชิบัญญัติส�งเสริมแลูะรักษามรด็กภูมิป็ัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศั. ๒๕๕๙, มาตรา ๕.
(๗) พระราชิบัญญัติส�งเสริมแลูะรักษามรด็กภูมิป็ัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศั. ๒๕๕๙, มาตรา ๑๐ (๗).
(๘) หัทัยู่รัตน์ บุญโยู่ป็ัษฎัมภ์, ภูมิป็ัญญาท้องถิ�นกับการพัฒนา, พิมพ์ค์รั�งท่� ๑ (กรุงเทพมหัานค์ร: หั้างหัุ้นส�วนจำากัด็ รุ�งเร่องการพิมพ์, ๒๕๖๑), หัน้า ๑๗.
(๙) แป็ลูโด็ยู่กรมส�งเสริมวัฒนธรรม ต�อมาค์ณะกรรมการวัฒนธรรมแหั�งชิาติได็้ม่มติ เม่�อวันท่� ๓๑ สิงหัาค์ม ๒๕๕๒ ใหั้ใชิ้ศััพท์ค์ำาว�า “มรด็กภูมิป็ัญญาทางวัฒนธรรม”
แทนค์ำาว�า Intangible Cultural Heritage ด็้วยู่พิจารณาเหั็นค์ำาว�า “มรด็กทางวัฒนธรรมท่�จับต้องไม�ได็้” อาจจะทำาใหั้เกิด็การต่ค์วามท่�ไม�ตรงกัน แลูะเหั็นว�าภาค์รัฐ
ค์วรส�งเสริมทั�งมรด็กวัฒนธรรม ท่�จับต้องไม�ได็้แลูะท่�จับต้องได็้
(๑๐) Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage, Article 12 (Inventories).

ข่่าวเนติิบััณฑิิติยสภา 21