Page 81 - การพัฒนาศักยภาพผู้ให้บริการคนพิการ เพื่อการเข้าถึงสิทธิของคนพิการ
P. 81
72
การพัฒนาศักยภาพผู้ให้บริการคนพิการเพื่อการเข้าถึงสิทธิของคนพิการ
1) ภาวะความเป็นพ่อแม่ (Parent)
ภาวะความเป็นพ่อแม่ ประกอบไปด้วยค่านิยม คุณธรรม
ความเชื่อที่ส�คัญ และพฤติกรรมต่าง ๆ ที่ได้รับการผนวกเข้าด้วยกัน
จากบุคคลส�คัญที่มีอ�นาจของบุคคลนั้น ๆ โดยทั่วไปแล้วก็คือ
บิดามารดาของบุคคลคนนั้นนั่นเอง
ภาวะความเป็นพ่อแม่แสดงต่อบุคคลอื่นด้วยพฤติกรรมที่วิพากษ์
วิจารณ์หรือด้วยการดูแลเอาใจใส่ เมื่อเราอยู่ในภาวะความเป็น
พ่อแม่ เราจะตอบสนองต่อสถานการณ์ต่าง ๆ ดังที่พวกเรา
จินตนาการว่าพ่อแม่ของเราอาจจะอาจตอบสนอง หรือเราอาจจะ
ปฏิบัติต่อผู้อื่น เช่นเดียวกับที่พ่อแม่ปฏิบัติต่อเรา ภาวะความเป็นพ่อแม่
ประกอบไปด้วยค�ว่า “ควรจะ” และ “น่าจะ” และกฎอื่น ๆ ในการ
ด�เนินชีวิต เมื่อบุคคลอยู่ในภาวะความเป็นพ่อแม่นั้น บุคคลจะ
แสดงออกอย่างชัดเจน ด้วยวิถีทางที่คล้ายคลึงกับการแสดงออกของ
พ่อแม่ หรือคล้ายคลึงกับบุคคลที่ส�คัญในชีวิตในวัยเด็กของบุคคลนั้น ๆ
โดยอาจจะใช้ถ้อยค�ของบุคลดังกล่าว อาจจะถอดแบบกิริยา ท่าทาง
น�้าเสียง และมารยาทของเรา จากสิ่งเร้าได้ประสบจากพ่อแม่ของเรา
ภาวะของความเป็นพ่อแม่ (Parent ego state) ถูกแบ่งออกเป็น
• พ่อแม่ที่เอาใจใส่ (Nurturing Parent: NP)
• พ่อแม่ที่เข้มงวด (Controlling Parent: CP)
ซึ่งทั้งสองคุณลักษณะมีทั้งคุณลักษณะทั้งในแง่บวกและแง่ลบ
คุณลักษณะในทางบวกของพ่อแม่ที่เอาใจใส่คือ การยอมรับความ
เป็นปัจเจกบุคคลทั้งในสิ่งที่บุคคลเป็นและในสิ่งที่บุคคลกระท�
คุณลักษณะในทางลบคือสิ่งที่เรียกว่า ภาวะความเป็นบิดามารดา
ที่เปรียบเสมือนพ่อแม่ที่เอาใจมากเกินไป (Marshmallow Parent)
ที่ดูเหมือนว่าจะพร�่าค�หวานและเยินยอผู้อื่นด้วยถ้อยค� เช่น
“โถ น่าสงสารจัง” ส่วนคุณลักษณะในทางบวกของพ่อแม่ที่
เข้มงวดคือ การจัดแบบแผนเพื่อให้เกิดประโยชน์หรือความส�เร็จ
ส�หรับบุคคล เช่น “ท�การบ้านให้เสร็จ ก่อนที่จะดูโทรทัศน์”
คุณลักษณะในทางลบของพ่อแม่ที่เข้มงวดคือ ชอบวิพากษ์วิจารณ์
และมักจะไม่ยอมรับความเป็นเด็กในตัวผู้อื่น
