Page 20 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 76 ฉบับที่ 2 เมษายน - มิถุนายน 2566

หลักการป้องกันอันตรายจากไฟฟ้าดูด

ตารางที่ 2 Maximum earth fault loop impedance (Z ) ส�าหรับเซอร์กิตเบรกเกอร์ แรงดัน 230 V
s
Type B circuit breaker to IEC 60898 (BS EN 60898)

Rating (A) 3 6 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125

Z (ohms) 14.57 7.28 4.37 2.73 2.19 1.75 1.37 1.09 0.87 0.69 0.55 0.44 0.35
s
Type C circuit breaker to IEC 60898 (BS EN 60898)

Rating (A) - 6 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125
Z (ohms) - 3.64 2.19 1.37 1.09 0.87 0.68 0.55 0.44 0.35 0.27 0.22 0.17
s
Type D circuit breaker to IEC 60898 (BS EN 60898)

Rating (A) - 6 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125
Z (ohms) 0.4 secs - 1.82 1.09 0.68 0.55 0.44 0.34 0.27 0.22 0.17 0.14 0.11 0.09
s
Z (ohms) 5 secs - 3.64 2.19 1.37 1.09 0.87 0.68 0.55 0.44 0.35 0.27 0.22 0.17
s
หมายเหตุ ในการก�าหนดค่า loop impedance ใช้ค่า minimum voltage factor (C ) = 0.95 (IEC 60038)
min

2. ใช้ฉนวน 2 ชั้นหรือฉนวนเสริม (double or - เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภท I หมายถึง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่นอกเหนือ
reinforced insulation) ฉนวน 2 ชั้น หรือฉนวนเสริมนี้สามารถ จากมีฉนวนมูลฐานแล้วยังมีการป้องกันไฟฟ้าดูดด้วยการต่อสายดิน
ประยุกต์ใช้ได้กับทุกกรณี นอกจากจะถูกจ�ากัดบางประการตามที่ จากส่วนที่เป็นเปลือกโลหะให้ลงดินเข้ากับสายดินของการติดตั้ง
ก�าหนดในเรื่องสถานที่เฉพาะ ทางไฟฟ้า
ความหมายของค�าที่เกี่ยวข้อง มีดังนี้ - เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภท II หมายถึง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้ฉนวน

§ ฉนวนมูลฐาน (basic insulation) คือฉนวนที่จ�าเป็นอันดับแรก สองชั้น หรือฉนวนเสริม โดยไม่ต้องมีการต่อสายดิน เครื่องใช้
ส�าหรับหุ้มส่วนที่มีไฟ เพื่อการป้องกันไฟฟ้าดูด ประเภทนี้มักใช้สัญลักษณ์
§ ฉนวนเพิ่มเติม (supplementary insulation) คือฉนวนที่ - เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภท III หมายถึง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้แรงดัน
แยกโดยอิสระเพิ่มเติมจากฉนวนมูลฐาน เพื่อให้ยังคงสามารถ ไฟฟ้าต�่าพิเศษขั้นปลอดภัย (safety extra-low voltage, SELV)
ป้องกันไฟฟ้าดูด ในกรณีที่ฉนวนมูลฐานช�ารุด ซึ่งมีแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับไม่เกิน 50 โวลต์ โดยจะต้องจ่ายผ่าน

§ ฉนวนสองชั้น (double insulation) คือฉนวนที่ประกอบด้วย หม้อแปลงนิรภัยชนิดแยกขดลวด เครื่องใช้ประเภทนี้ไม่ต้อง
ฉนวนมูลฐานและฉนวนเพิ่มเติม มีสายดิน มักใช้สัญลักษณ์
§ ฉนวนเสริม (reinforced insulation) ฉนวนเนื้อเดียวหรือ
ฉนวนหลาย ๆ ชั้น ที่สามารถป้องกันไฟฟ้าดูดได้เทียบเท่ากับ 3. มีการแยกกันทางไฟฟ้า (electrical separation)
ฉนวนสองชั้น ใช้เมื่อมีการป้องกันเบื้องต้นส�าหรับส่วนที่มีไฟฟ้าด้วยฉนวนไฟฟ้า
- เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภท O หมายถึง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มี พื้นฐานหรือป้องกันด้วยเครื่องกั้นหรือสิ่งห่อหุ้มแล้ว และเพิ่มให้มี

เพียงฉนวนมูลฐาน และไม่สามารถที่จะต่อสายดินเข้ากับส่วนของ การป้องกันอย่างง่ายกรณีผิดพร่องด้วยการกั้นแยกวงจรออกจาก
เปลือกที่เป็นโลหะได้ วงจรอื่นและออกจากดิน
- เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภท OI หมายถึง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มี
ฉนวนมูลฐานเป็นอย่างน้อยและมีขั้วส�าหรับการต่อสายดินที่เปลือก 4. ใช้แรงดันต�่าพิเศษด้วย SELV หรือ PELV
โลหะไว้แล้ว แต่ใช้สายไฟฟ้าและเต้าเสียบที่ไม่มีสายดิน มักใช้ (extra-low voltage provided by SELV or PELV) แรงดันต�่า

สัญลักษณ์ พิเศษหมายถึงแรงดันระหว่างสายตัวน�าไม่เกิน 50 Va.c. หรือ
ไม่เกิน 120 Vd.c. ต่อใช้งานจากหม้อแปลงชนิด safety isolating
transformer

20 วิศวกรรมสาร
ปีที่ 76 ฉบับที่ 2 เมษายน - มิถุนายน 2566