Page 267 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

ย)อนไปถึงสมัยพระเจ)าสูรยวรมันที่ 1 ด)วย และจารึกปราสาทพนมวัน 3 (พ.ศ. 1625) เปFนพระบรม

ราชโองการของพระเจ)าชัยวรมันที่ 6 โดยปราสาททั้ง 2 หลังนี้เปFนปราสาทที่มีขนาดใหญ8 มีปราสาท

ประธานที่มีอันตราละต8อเชื่อมกับมณฑป และมีระเบียงคดที่มีโคปุระทั้ง 4 ทิศ
ปราสาทตาเมือนธมเปFนเทวาลัยสำคัญตรงช8องตาเมือนในเทือกเขาพนมดงรัก เปFนที่

ประดิษฐานศิวบาท (กมรเตงชคตศิวบาท) จารึกตาเมือนธม 5 แสดงให)เห็นถึงกิจกรรมภายหลังจาก

ที่พระเจ)าสูรยวรมันที่ 1 ครองราชยUได) 18 ป[ โดยเปFนการพระราชทานที่ดิน (พร)อมปdกหลักเขต)
แด8ผู)ทำความดีความชอบ จารึกยังได)กล8าวถึงของที่ถวายแด8เทพเจ)า ได)แก8 ข)าทาส ทอง ที่ดิน

ข)าวเปลือก ข)าวสาร ถั่ว แพะ ซึ่งในช8วงพุทธศตวรรษที่ 12 ก็ปรากฏจารึกหลักหนึ่งที่ปราสาทหลังนี้
คือจารึกตาเมือนธม 1 แม)จะมีข)อความเพียงสั้น ๆ แต8ก็กล8าวถึงพระศิวะ แสดงว8าบริเวณนี้เคยเปFน

ดินแดนอันศักดิ์สิทธิ์ของไศวนิกาย การพระราชทานที่ดินบริเวณปราสาทตาเมือนธมของพระเจ)า

สูรยวรมันที่ 1 จึงเปFนการฟxyนฟูแหล8งให)กลับมาใช)ประโยชนUได)อีกครั้งและยังคงความศักดิ์สิทธิ์ทาง
ศาสนาต8อไปได)ด)วย

ปราสาทพนมวันเปFนเทวาลัยสำคัญบริเวณต)นลำน้ำมูล พบจารึกหลายหลักที่ปราสาทหลังนี้
และระบุพระนามกษัตริยUตั้งแต8ช8วงต)นของยุคเมืองพระนคร คือจารึกพนมวัน 1 (พ.ศ. 1433) เปFน

พระบรมราชโองการของพระเจ)ายโศวรมันที่ 1 ที่ให)ปฏิบัติตามพระบรมราชโองการของพระเจ)า

อินทรวรมันที่ 1 ด)วย โดยปราสาทพนมวันอยู8ห8างจากเมืองโบราณเสมามาทางตะวันออกเฉียงเหนือ
ราว 44 กิโลเมตร จารึกบ8ออีกาพบที่เมืองเสมากล8าวถึงรายนามกษัตริยUแห8งศรีจนาศะนั้นมีมหา

ศักราชตรงกับ พ.ศ. 1411 ส8วนจารึกพนมวัน 1 ก็เปFนจารึกของกษัตริยUเขมรในระยะแรกสุดที่ปรากฏ

ขึ้นแถบนี้ ดังนั้นการปรากฏขึ้นของปราสาทพนมวันจึงถือเปFนการปะทะกันระหว8างวัฒนธรรมแห8ง
ศรีจนาศะกับวัฒนธรรมและอำนาจของเขมรยุคต)นเมืองพระนคร

ความสำคัญเชิงพื้นที่ที่สัมพันธUกับพระราชอำนาจแห8งองคUกษัตริยUของปราสาทพนมวันเช8นนี้

ยังได)รับการฟxyนฟูอีกครั้งในสมัยพระเจ)าสูรยวรมันที่ 1 เพราะจารึกพนมวัน 2 (พ.ศ. 1598) ได)กล8าว
(ย)อน) สรรเสริญพระเจ)าสูรยวรมันที่ 1 ซึ่งได)พระราชทานที่ดินแก8นางผู)เปFนที่รัก ณ ดินแดนสุขาลัย

และได)พระราชที่ดินผืนเล็กแก8ผู)ตรวจการกองทัพที่มีชื่อเสียง มีการถวายทาสชายหญิงจำนวน 200
คน ถวายที่ดิน ปศุสัตวUแก8เทวรูปในเมืองสุขาลัย และซ8อมแซมหมู8บ)านจำนวน 23 แห8งให)สวยงาม

โดยในสมัยพระเจ)าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 ก็ยังคงกล8าวถึงการซ8อมแซมหมู8บ)าน 23 แห8งนี้ด)วย และเมื่อ
เข)าสู8สมัยพระเจ)าชัยวรมันที่ 6 จารึกพนมวัน 3 (พ.ศ. 1625) ก็ได)กล8าวถึงพระบรมราชโองการของ

พระองคUที่ให)ข)าราชการหรือขุนนางรักษาเทวาศรม โดยถวายสิ่งของและข)าทาสจำนวน 24 คน

260