Page 262 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

พลาหะ ฯลฯ) ลHวนสรHางขึ้นเพื่อสื่อความหมายเชิงสัญลักษณWทางศาสนา และเพื่อเพิ่มความสำคัญ

5
ใหHกับอ=างเก็บน้ำนั้น ๆ ในฐานะมหาสมุทรอันศักดิ์สิทธิ์ประจำเมือง
ลักษณะเช=นนี้ไม=ผิดวิสัยแต=อย=างใดหากชุมชนที่ปราสาทพนมวันจะมีเกาะอยู=กลางบาราย
เพราะปราสาทหลังนี้มีความสำคัญทั้งตัวปราสาทเองและจารึกที่ระบุถึงกษัตริยWหลายพระองคW ทั้งยัง

กล=าวถึงชุมชนหมู=บHาน 23 แห=งและแหล=งน้ำดHวย ดังนั้นการสรHางบารายที่ปราสาทพนมวันจึงเปcน

แบบแผนเดียวกันกับบารายที่เมืองพระนคร (เช=นเดียวกับบารายที่เมืองพิมาย) ส=วนการปรากฏเกาะ
กลางบารายที่ปราสาทบHานถนนหักนั้นถือเปcนประเด็นที่น=าสนใจ เพราะดูเหมือนจะไม=เคยมีการ

กล=าวถึงบารายแห=งนี้มาก=อน และไม=เคยพบจารึกใด ๆ ที่ปราสาทขนาดเล็กหลังนี้ดHวย อย=างไรก็ตาม
ชุมชนแห=งนี้ก็มีการจัดการน้ำที่พิเศษเพราะปรากฏร=องรอยของคลองที่มนุษยWขุดขึ้นเพื่อเชื่อมต=อ

ระหว=างลำน้ำสายใหญ=กับลำน้ำสายรองชัดเจน และจากคลองขุดนั้นยังมีคลองส=งน้ำแยกมายังบาราย

อีกดHวย โดยจากการขุดศึกษาปราสาทบHานถนนหักยังไดHพบเครื่องประดับทองคำที่งดงามสำหรับ
สวมใส=ใหHกับเทวรูป จึงน=าจะสะทHอนใหHเห็นถึงความสำคัญบางประการของปราสาทและชุมชนโบราณ

แห=งนี้ ซึ่งเปcนประเด็นที่ควรมีการศึกษาเพิ่มเติมในโอกาสต=อไป

6.3) ตำแหนOงของชุมชนเขมรสมัยบาปวนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จากตัวอย=างปราสาทเขมรสมัยบาปวนทั้ง 33 แห=งในภาคอีสาน สามารถแบ=งกลุ=มออกไดH
ตามสภาพภูมิศาสตรWของภูมิภาคไดHดังนี้ (ภาพที่ 218)

1) ปราสาทในเขตลุ=มแม=น้ำมูล มี 28 แห=ง คิดเปcน 84.84%

2) ปราสาทในเขตลุ=มแม=น้ำชี มี 1 แห=ง คิดเปcน 3.03% คือ กู=แดง จ.ชัยภูมิ
3) ปราสาทในเขตแอ=งสกลนคร มี 2 แห=ง คิดเปcน 6.06% คือ พระธาตุดุม และปราสาท

นารายณWเจงเวง จ.สกลนคร

4) ปราสาทบนเทือกเขาพนมดงรัก มี 2 แห=ง คิดเปcน 6.06% คือ ปราสาทตาเมือนธม
จ.สุรินทรW และปราสาทโดนตวล จ.ศรีสะเกษ

5 ในช=วงเดือนพฤษภาคม 2563 มีการขุดคHนโบราณสถานกลางสระสรง ณ เมืองพระนคร ประเทศกัมพูชา
พบประติมากรรมหินสลักเปcนรูปเต=าจำนวน 2 ตัว กึ่งกลางกระดองเต=าทำเปcนช=องสี่เหลี่ยมมีฝาปàดสำหรับบรรจุวัตถุ

มงคลดHวย ซึ่งเต=ามีความเกี่ยวขHองกับการรองรับเขามันทระในการกวนเกษียรสมุทร (เต=าเปcนอวตารของพระวิษณุ
หรือกูรมาวตาร) คือพิธีทำน้ำอมฤตนั่นเอง (https://www.phnompenhpost.com/national/ancient-turtle-
statue-discovered online accessed 30 May 2020.)

255