Page 33 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

ไม$เพียงแต$การจัดการระบบเศรษฐกิจภายในราชอาณาจักรเท$านั้น เพราะน$าสนใจว$า

พระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 ยังทรงเปWนพันธมิตรกับพระเจ8าราเชนทรโจฬะแห$งอาณาจักรโจฬะในอินเดีย

ภาคตะวันออกเฉียงใต8ซึ่งสามารถควบคุมเส8นทางการค8าในน$านน้ำมหาสมุทรอินเดีย และเปWนผู8
ยกกองทัพเรือมาโจมตีอาณาจักรศรีวิชัยในปk 1568 (Karashima and Subbarayalu, 2009: 279 -

280 ; Hall, 1975: 331 - 336) โดยพระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 ทรงถวายบรรณาการแด$พระเจ8าราเชนทร

โจฬะ ดังข8อความในจารึกแผ$นทองแดง (Karandai copper-plate) พบในอินเดียระบุศักราชตรงกับ
พ.ศ. 1563 ความว$า “พระราชากัมพูชาทรงมีพระราชประสงคBเชื่อมสัมพันธไมตรี และเพื่อคุ&มครอง

อนาคตของพระองคBเอง จึงทรงสQงราชรถที่ดีเลิศมาถวาย ซึ่งพระองคBทรงเคยใช&ปราบปรามกองทัพ
ของอริราชศัตรูในสงคราม” (Karashima and Subbarayalu, 2009: 278) ทั้งนี้ปkศักราชในจารึก

แผ$นทองแดงจากอินเดีย (พ.ศ. 1563) ตรงกับศักราชในจารึกตาเมือนธม 5 ซึ่งเปWนพระบรมราช

โองการของพระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 รับสั่งให8ข8าราชการไปปNกหลักเขตที่ดินเพื่อพระราชทานเปWนรางวัล
แก$บุคคล ส$วนปkที่พระเจ8าราเชนทรโจฬะยกทัพมาตีศรีวิชัย (พ.ศ. 1568) ก็เปWนปkศักราชสุดท8ายใน

จารึกศาลสูงหลักที่ 1 เมืองลพบุรีที่ระบุถึงพระราชอำนาจของพระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 เหนือเมืองละโว8
จารึกศาลสูงหลักที่ 1 เมืองลพบุรี (พ.ศ. 1565, 1568) เปWนพระบรมราชโองการของพระเจ8า

สูรยวรมันที่ 1 ที่ทรงรับสั่งให8นักบวชนิกายต$าง ๆ ในเมืองละโว8บำเพ็ญตบะถวายเปWนพระราชกุศล

หากผู8ใดฝòาฝôนก็จะถูกลงโทษตามกฎหมาย โดยศาลสูงในปNจจุบันเหลือสภาพเพียงส$วนฐานของ
ปราสาทซ8อนชั้น (ศาสนบรรพต ?) ก$อด8วยก8อนศิลาแลงขนาดใหญ$ (ใหญ$กว$าก8อนศิลาแลงสมัย

อยุธยา) ซึ่งอาจสะท8อนนัยยะของพระราชอำนาจแห$งกษัตริย^เขมร ขณะที่เมืองละโว8นี้เคยเปWนเมือง

สำคัญในวัฒนธรรมทวารวดีมาก$อน การขยายอำนาจเข8ามาของพระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 จึงเปWนเหตุผล
หนึ่งที่นำไปสู$การล$มสลายของวัฒนธรรมทวารวดีในช$วงพุทธศตวรรษที่ 16 (หม$อมเจ8าสุภัทรดิศ

ดิศกุล, 2539 ข: 9 ; มาดแลน จิโต, 2543: 49 - 50 ; สฤษดิ์พงศ^ ขุนทรง, 2558: 261 - 263)

2.3.2) รัชกาลพระเจ1าอุทัยทิตยวรมันที่ 2
ภายหลังจากการสิ้นพระชนม^ของพระเจ8าสูรยวรมันที่ 1 (พระนามหลังสิ้นพระชนม^คือ

บรมนิรวาณบท) อาณาจักรกัมพูชาก็เกิดกบฏขึ้นหลายครั้งในรัชกาลของพระเจ8าอุทัยทิตยวรมันที่ 2

(ครองราชย^ พ.ศ. 1593 - 1609) พระองค^ทรงอุปถัมภ^สายตระกูลของพราหมณ^ที่ทำพิธีประดิษฐาน
เทวราชโดยให8เหล$าพราหมณ^พำนักอยู$ที่บริเวณเมืองที่ปราสาทสดûกกûอกธม อ.โคกสูง จ.สระแก8ว

ขณะที่บริเวณเมืองพระนครก็มีการก$อสร8างปราสาทบาปวนขึ้นเปWนศูนย^กลางของอาณาจักร

โดยจารึก K.136 (stele de Lovek) กล$าวว$า “พระองคBจึงโปรดให&สร&าง....เขาทองขึ้นกลางราชธานี
ของพระองคB บนยอดเขาทองนี้ภายในปราสาทซึ่งสร&างด&วยทองคำอันเปลQงประกายดุจสรวงสวรรคB

พระองคBได&สร&างศิวลึงคBทองขึ้น” (มาดแลน จิโต, 2543: 54) และได8มีการก$อสร8างปราสาทแม$บุญ

26