Page 30 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

บทที่ 2
โบราณคดีสมัยหัวเลี้ยวประวัติศาสตร์ในประเทศไทย

พื้นที่บริเวณประเทศไทยในปัจจุบันมีความเหมาะสมต่อการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ใน

ทุกยุคทุกสมัย เพราะมีทั้งเทือกเขาและถ ้า (และล าธาร) อันเหมาะต่อการพักอาศัยของมนุษย์
มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในกลุ่มสังคมหาของป่า-ล่าสัตว์ (hunter-gatherer society)

มีที่ราบลุ่มแม่น ้าหลายสาขาในทุกภูมิภาคอันเหมาะสมต่อการตั้งชุมชนหมู่บ้านเกษตรกรรม
(agriculture village) หรือก่อสร้างบ้านเมืองโบราณที่พึ่งพาการเพาะปลูกข้าวเป็นเศรษฐกิจหลัก

นอกจากนี้ยังมีแหล่งแร่ธาตุที่ส าคัญ อาทิเช่น ทองแดงในเขตจังหวัดลพบุรี (บริเวณหุบเขา
วงพระจันทร์) และจังหวัดหนองคาย (ที่ภูโล้น อ าเภอสังคม), ตะกั่วในอ าเภอทองผาภูมิ (เหมือง

สองท่อ) จังหวัดกาญจนบุรี, แร่ดีบุกในเขตจังหวัดราชบุรีและคาบสมุทรภาคใต้, เกลือสินเธาว์ใน
เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรืออีสาน เป็นต้น

ปัจจัยทางธรรมชาติ (natural factor) ที่ส าคัญอีกประการหนึ่งคือ ประเทศไทยตั้งอยู่
ระหว่างทะเลจีนใต้และมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งนอกจากอ่าวไทยและทะเลอันดามันจะเป็นแหล่ง

ทรัพยากรทางทะเลแล้ว ยังท าให้ดินแดนนี้เป็นจุดแวะพัก (หลบลมมรสุม) ของบรรดาพ่อค้า
นักเดินเรือ หรือนักบวชนิกายต่างๆ ส่งผลให้วัฒนธรรมจากนานาประเทศที่มีการติดต่อ

แลกเปลี่ยนกันนั้นได้แพร่หลายเข้ามายังชุมชนโบราณในประเทศไทย (จัดเป็นปัจจัยทาง
วัฒนธรรม - cultural factor) ด้วยเหตุนี้ปัจจัยทางธรรมชาติจึงมีผลต่อการตั้งถิ่นฐานของ

ประชากรสมัยโบราณและส่งผลต่อพัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรมในช่วงเวลาต่างๆ อีกด้วย

2.1 สรุปพัฒนาการของชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายในประเทศไทย
ในหัวข้อนี้จะเป็นการสรุปอย่างสั้นๆ ถึงข้อมูลเกี่ยวกับพัฒนาการของชุมชนสมัยก่อน

ประวัติศาสตร์ตอนปลายในประเทศไทย ซึ่งเป็นผลมาจากการศึกษาของนักโบราณคดีหลายท่าน

โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานรุ่นบุกเบิกของศาสตราจารย์ ชิน อยู่ดี ผู้ได้รับยกย่องเป็นบิดาแห่งวิชา
ก่อนประวัติศาสตร์ไทย และการค้นคว้าอย่างสม ่าเสมอของรองศาสตราจารย์สุรพล นาถะพินธุ
ผู้เชี่ยวชาญงานโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์และโลหะวิทยาโบราณของประเทศไทย ทั้งนี้

รายละเอียดจะปรากฏอยู่ในหนังสือเล่มส าคัญของทั้ง 2 ท่าน ดังนี้

1) สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในประเทศไทย (ศ.ชิน อยู่ดี พ.ศ. 2510)
2) คนก่อนประวัติศาสตร์ในประเทศไทย (ศ.ชิน อยู่ดี พ.ศ. 2512)
3) ชิน อยู่ดี บิดาแห่งวิชาก่อนประวัติศาสตร์ไทย (ศ.ชิน อยู่ดี พ.ศ. 2529)

4) รากเหง้าบรรพชนคนไทย: พัฒนาการทางวัฒนธรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ (รศ.

สุรพล นาถะพินธุ พ.ศ. 2550)

24