Page 189 - ทวารวดี ประตูสู่การค้าบนเส้นทางสายไหมทางทะเล

เชิงอรรถบทที่ 4
1
ทรงยศ แววหงษ์, บรรณาธิการแปล, อาหรับ, แปลจาก History of
the Arabs ของ Philip K. Hitti ปี 2002 (กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการต ารา
สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2555), 454 ; George F. Hourani, Arab
Seafaring in the Indian Ocean in Ancient and Early Medieval Times,
expanded edition (Princeton, New Jersy: Princeton University Press, 1995),
64.
2
จักรพรรดิถังไท่จงมีพระราชด ารัสใน พ.ศ. 1181 ว่า “ถ้าประเทศจีน
ไม่มั่นคง ไม่เข้มแข็ง แคว้นเย่อหนานและแคว้นต่างๆ ทางตะวันตก จะแต่งทูตมา
ถวายบรรณาการหรือ ? ข้าฯ มีบารมีอะไรควรรับการกราบถวายบรรณาการจาก
แคว้นเหล่านั้น ? ข้าฯ เห็นสภาพเช่นนี้กลับรู้สึกหวาดกลัวขึ้นมา..... ก็หวังว่าท่าน
ทั้งหลายจะช่วยถวายค าทัดทานอย่างตรงไปตรงมา เพื่อแก้ไขจุดอ่อนด้อย
ข้อบกพร่องของข้าฯ และช่วยข้าฯ บริหารราชการแผ่นดิน..." ดูใน อู๋จิง, เจินกวน
เจิ้งเย่า ยอดกุศโลบายจีน, อธิคม สวัสดิญาณ เรียบเรียง (กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า,
2546), 354. ส าหรับเอกสาร “เจินกวนเจิ้งเย่า” นี้ อู๋จิง (ผู้บันทึกจดหมายเหตุสมัย
ราชวงศ์ถัง) ได้เขียนเอาไว้ เพื่อให้ผู้ปกครองและชนรุ่นหลังได้ศึกษาการบริหาร
ราชการแผ่นดินที่ดีงามของ องค์จักรพรรดิถังไท่จง
3
Mark Edward Lewis, China’s Cosmopolitan Empire: The Tang
Dynasty (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2012), 34,
150.
4
H K Chang, ed., China: Five Thousand Years of History and
Civilization (Hongkong: City University of Hongkong Press, 2007), 65.
5
Wang Gungwu, “The Nanhai Trade: a study of the early
history of Chinese trade in the South China sea,” Journal of the Malayan
Branch Royal Asiatic Society 31, 2 (1958): 122.
6
Ibid.
7
Ibid.

178