Page 125 - ทบทวนตัวชี้วัดเพื่อกำกับติดตามคุณภาพบริการด้านโรคไม่ติดต่อ พ.ศ. 2563 - 2566

สรุปประเด็นค�ำถำม – ตอบ เกี่ยวกับตัวชี้วัดโรคเบำหวำน

และโรคควำมดันโลหิตสูง

จากการประชุมเชิงปฏิบัติการชี้แจงตัวชี้วัดเพื่อก�ากับติดตามคุณภาพบริการการด�าเนินงานด้านโรคไม่ติดต่อ
(DM-HT) ประจ�าปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ในวันศุกร์ที่ 23 กันยายน 2565

1. Q & A ประเด็นโรคเบาหวาน

Q1: ปัจจุบันโรคเบาหวาน A1: โรคเบาหวานเป็นโรคที่รักษาไม่หายขาด สามารถเข้าสู่ระยะสงบของ
สามารถรักษาหายได้ โรคได้ (remission) คือ ไม่แสดงอาการ และมีค่าระดับน�้าตาลในเลือดอยู่
หรือไม่ หรือเป็นเพียง ในค่าปกติและคงอยู่อย่างน้อย 3 เดือน โดยไม่ต้องใช้ยาเพื่อลดระดับน�้าตาล
โรคเบาหวานระยะสงบ ในเลือด แต่ก็ยังไม่มีข้อสรุปจากหลักฐานทางวิชาการว่าเมื่อโรคเบาหวาน
ชนิดที่ 2 เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบแล้ว พยาธิสภาพก�าเนิดของโรคเบาหวาน
ชนิดที่ 2 จะกลับมาสู่สภาพปกติและโรคเบาหวานจะไม่กลับมาเป็นอีก
ดังนั้น ผู้ป่วยยังคงต้องได้รับการติดตามอาการและระดับน�้าตาลในเลือด
อย่างต่อเนื่อง ควรตรวจ HbA1c อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง และควรยังคง
พฤติกรรมในการด�าเนินชีวิตที่ดีต่อสุขภาพไว้
Q2: ข้อแนะน�าในการคัด A2: เงื่อนไขด้านเวลาของวิธีการรักษาที่น�าเข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบ ดังนี้
เลือกผู้ป่วยเข้าสู่การดูแล 1. กรณีการรักษาด้วยยา ให้ใช้ผลการตรวจ HbA1c < 6.5% อย่างน้อย
รักษาโรคเบาหวานระยะ 3 เดือน หลังหยุดยา
สงบ มีอะไรบ้าง 2. กรณีรักษาด้วยการผ่าตัด ให้ใช้ผลการตรวจ HbA1c < 6.5%
อย่างน้อย 3 เดือน หลังการผ่าตัด (หากมีการใช้ยาหลังผ่าตัดด้วย ให้ใช้ผล
การตรวจ HbA1c < 6.5% อย่างน้อย 3 เดือน หลังหยุดยา)
3. การรักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ให้ใช้ผลการตรวจ
HbA1c < 6.5% อย่างน้อย 6 เดือน หลังเริ่มการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
(หากมีการใช้ยาร่วมด้วย ให้ใช้ผลการตรวจ HbA1c อย่างน้อย 3 เดือน
หลังหยุดยา)
Ref. : Riddle MC, Cefalu WT, Evans PH, Gerstein HC, Nauck MA, Oh WK,
et al. Consensus Report: Definition and Interpretation of Remission in
Type 2 Diabetes. J Clin Endocrinol Metab. 2022;107(1):1-9
Q3: กรณีที่ตรวจระดับ A3: เนื่องจากมีค่าระดับน�้าตาลในเลือดหลังอดอาหารมากกว่า 8 ชั่วโมง
น�้าตาลในเลือดหลังอด ครั้งแรก ≥ 126 mg/dL และตรวจติดตามยืนยันอีกครั้งมีค่า ≤ 126 mg/
อาหารมากกว่า 8 ชั่วโมง dL แต่ค่า HbA1C ≥ 6.5 mg% ซึ่งเข้าเกณฑ์เป็นผู้ป่วยเบาหวานแล้วจึง
ครั้งแรกมีค่าระดับน�้าตาล สามารถวินิจฉัยได้เลย
132 mg/dL ครั้งที่ 2 มีค่า
ระดับน�้าตาล 121 mg/dL
และค่า HbA1C 6.9 mg%
แพทย์สามารถวินิจฉัย
เบาหวานได้หรือไม่

ทบทวนตัวชี้วัดเพื่อกำ�กับติดตามคุณภาพบริการด้านโรคไม่ติดต่อ 113 NCD
พ.ศ.�2563-2566