Page 9 - ข่าวเนติบัณฑิตยสภา เดือนเมษายน ๒๕๖๗ ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔๑๗

กร้ะที่ำาโด็ยพร้ะร้าชกฤษ์ฎ่กา
๒. กฎหมายที่่�เก่�ยว่ข้้องกับข้้อหาร้่อน่� ได้แก่ (๒) ที่่�ดินที่่�ใชั้เพ้�อประโยชัน์ข่องแผู้่นดินโดยเฉพาะ
๒.๑ ปิร้ะมว่ลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หร้อที่่�ดินที่่�ได้หวงห้ามหร้อสงวนไว้ติามความติ้องการ
มาตร้า ๑๓0๔ บััญญัติิว่า “สาธิาร้ณสมบัติ ข่องที่บัวงการเม้องใด ถ้าที่บัวงการเม้องนั�นเลิกใชั้ หร้อ
ข้องแผู้่นด็ินนั�น รวมที่รัพย์สินทีุ่กชันิดข่องแผู้่นดินซึ่ึ�ง ไม่ติ้องการหวงห้ามหร้อสงวนติ่อไป เม้�อได้ม่พระราชั
ใชั้เพ้�อสาธิารณประโยชัน์หร้อสงวนไว้เพ้�อประโยชัน์ กฤษฎ่กาถอนสภาพแล้ว คณะรัฐมนติร่จะมอบัหมายให้
ร่วมกัน เชั่น ที่บัวงการเม้องซึ่ึ�งม่หน้าที่่�เป็นผูู้้ใชั้หร้อจัดหาประโยชัน์ก็ได้
(๑) ที่่�ดินรกร้างว่างเปล่า และที่่�ดินซึ่ึ�งม่ผูู้้เวนค้น แติ่ถ้าจะโอนติ่อไปยังเอกชัน ให้กระที่ำาโดยพระราชับััญญัติิ
หร้อที่อดที่ิ�งหร้อกลับัมาเป็นข่องแผู้่นดินโดยประการอ้�น และถ้าจะนำาไปจัดเพ้�อประชัาชันติามประมวลกฎหมายน่�หร้อ
ติามกฎหมายที่่�ดิน กฎหมายอ้�น ให้กระที่ำาโดยพระราชักฤษฎ่กา
(๒) ที่ร้ัพย์สินสำาหร้ับพลเม่องใช้ร้่ว่มกัน เป็นติ้นว่า การติราพระราชับััญญัติิหร้อพระราชักฤษฎ่กา
ที่่�ชัายติลิ�ง ที่างนำ�า ที่างหลวง ที่ะเลสาบั ติามวรรคสองให้ม่แผู้นที่่�แสดงเข่ติที่่�ดินแนบัที่้าย
(๓) ที่รัพย์สินใชั้เพ้�อประโยชัน์ข่องแผู้่นดินโดยเฉพาะ พระราชับััญญัติิหร้อพระราชักฤษฎ่กานั�นด้วย”
เป็นติ้นว่า ป้อมและโรงที่หาร สำานักราชัการบั้านเม้อง
เร้อรบั อาวุธิยุที่ธิภัณฑิ์” ๓. คุำาพิพากษ์าศาลฎ่กาที่่�น่าสนใจเก่�ยว่กับ
มาตร้า ๑๓0๕ บััญญัติิว่า “ที่รัพย์สินซึ่ึ�งเป็น ข้้อหาร้่อน่�

สาธิารณสมบััติิข่องแผู้่นดินนั�นจะโอนแก่กันมิได้ เว้นแติ่ ๓.๑ คุำาพิพากษ์าศาลฎ่กาเก่�ยว่กับที่่�งอกร้ิมตลิ�ง
อาศััยอำานาจแห่งบที่กฎหมายเฉพาะหร้่อพร้ะร้าช คุำาพิพากษ์าศาลฎ่กาที่่� ๑๑๖๓/๒๕๖๒ วินิจฉัย
กฤษ์ฎ่กา” ว่า “ที่่�เกิดเหติุเดิมเป็นที่างนำ�าข่องแม่นำ�าเป็นที่รัพย์สิน
มาตร้า ๑๓0๘ บััญญัติิว่า “ที่่�ดินแปลงใดเกิดที่่� สำาหรับัพลเม้องใชั้ร่วมกัน ติ่อมาติ้�นเข่ินข่ึ�นเพราะเกิดจาก
งอกร้ิมตลิ�ง ที่่�งอกย่อมเป็นที่รัพย์สินข่องเจ้าข่องที่่�ดิน ปริมาณนำ�าในแม่นำ�าลดลง จึงเป็นสาธิารณสมบััติิข่อง
แปลงนั�น” แผู้่นดินติามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชัย์ มาติรา
๒.๒ ปิร้ะมว่ลกฎหมายที่่�ด็ิน ๑๓๐๔ (๒) และมิใชั่ที่่�งอกเพราะมิใชั่ที่่�ดินที่่�งอกออกไป
มาตร้า ๘ บััญญัติิว่า “บัรรดาที่่�ดินที่ั�งหลายอัน จากริมติลิ�งข่องที่่�ดินผูู้้เส่ยหายติามธิรรมชัาติิ ความผู้ิด
เป็นสาธิารณสมบััติิข่องแผู้่นดิน หร้อเป็นที่รัพย์สินข่อง ฐานบัุกรุกติามประมวลกฎหมายอาญา มาติรา ๓๖๕ (๒)
แผู้่นดินนั�น ถ้าไม่ม่กฎหมายกำาหนดไว้เป็นอย่างอ้�น ให้ (เดิม) ประกอบัมาติรา ๓๖๒ (เดิม) กฎหมายมุ่งประสงค์จะ
อธิิบัด่ม่อำานาจหน้าที่่�ดูแลรักษา และดำาเนินการคุ้มครอง ลงโที่ษผูู้้ที่่�บัุกรุกเข่้าไปในอสังหาริมที่รัพย์ข่องผูู้้อ้�นเที่่านั�น
ป้องกันได้ติามควรแก่กรณ่ อำานาจหน้าที่่�ดังว่าน่� รัฐมนติร่ ไม่ใชั่บัที่บััญญัติิที่่�จะลงโที่ษผูู้้ที่่�บัุกรุกสาธิารณสมบััติิข่อง
จะมอบัหมายให้ที่บัวงการเม้องอ้�นเป็นผูู้้ใชั้ก็ได้ แผู้่นดินแติ่อย่างใด จำาเลยที่ั�งสองบัุกรุกที่่�ดินอันเป็น
ที่่�ดินอันเป็นสาธิารณสมบััติิข่องแผู้่นดินสำาหรับั สาธิารณสมบััติิข่องแผู้่นดินดังกล่าว การกระที่ำาข่อง
พลเม้องใชั้ร่วมกันหร้อใชั้เพ้�อประโยชัน์ข่องแผู้่นดิน จำาเลยที่ั�งสองจึงไม่เป็นความผู้ิดฐานบัุกรุก”
โดยเฉพาะ หร้อเป็นที่่�ดินที่่�ได้หวงห้ามหร้อสงวนไว้ติาม คุำาพิพากษ์าศาลฎ่กาที่่� ๑๖๙๖/๒๕๕๙ วินิจฉัยว่า
ความติ้องการข่องที่บัวงการเม้องอาจถูกถอนสภาพหร้อ “ที่่�ดินพิพาที่เป็นที่่�งอกริมติลิ�งออกจากที่่�ดินม่โฉนดซึ่ึ�งเป็น
โอนไปเพ้�อใชั้ประโยชัน์อย่างอ้�นหร้อนำาไปจัดเพ้�อประชัาชัน กรรมสิที่ธิิ�ข่องโจที่ก์ที่่� ๑ ที่่�ดินพิพาที่ย่อมติกเป็นกรรมสิที่ธิิ�
ได้ ในกรณ่ดังติ่อไปน่� ข่องโจที่ก์ที่่� ๑ ซึ่ึ�งเป็นเจ้าข่องที่่�ดินติามประมวลกฎหมาย
(๑) ที่่�ดินสำาหรับัพลเม้องใชั้ร่วมกัน ถ้าที่บัวง แพ่งและพาณิชัย์ มาติรา ๑๓๐8 ที่่�ดินพิพาที่เป็นที่่�งอก
การเม้อง รัฐวิสาหกิจหร้อเอกชันจัดหาที่่�ดินมาให้พลเม้อง ริมติลิ�งที่่�งอกออกจากที่่�ดินม่กรรมสิที่ธิิ� การซึ่้�อข่ายติ้อง
ใชั้ร่วมกันแที่นแล้ว การถอนสภาพหร้อโอนให้กระที่ำาโดย ที่ำาเป็นหนังส้อและจดที่ะเบั่ยนติ่อพนักงานเจ้าหน้าที่่� โจที่ก์
พระราชับััญญัติิ แติ่ถ้าพลเม้องได้เลิกใชั้ประโยชัน์ในที่่�ดินนั�น ที่ั�งสองเพ่ยงแติ่ที่ำาสัญญาซึ่้�อข่ายกันเอง ไม่ได้ที่ำาติามแบับั

หร้อที่่�ด็ินนั�นได็้เปิล่�ยนสภัาพไปิจากการ้เปิ็นที่่�ด็ินสำาหร้ับ ที่่�กฎหมายกำาหนด สัญญาซึ่้�อข่ายที่่�ดินพิพาที่ระหว่างโจที่ก์
พลเม่องใช้ร้่ว่มกัน และมิได็้ตกไปิเปิ็นกร้ร้มสิที่ธิิ�ข้อง ที่ั�งสองจึงติกเป็นโมฆะติามประมวลกฎหมายแพ่งและ
ผู้้้ใด็ตามอำานาจกฎหมายอ่�นแล้ว่ การ้ถอนสภัาพให้ พาณิชัย์ มาติรา ๔๕๖ วรรคแรก ที่่�ดินพิพาที่ยังคง

ข่่าวเนติิบััณฑิิติยสภา 9