Page 27 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 75 ฉบับที่ 1 มาราคม - มีนาคม 2565
P. 27
ตอนที่ ๗ เก่าจะไป ใหม่จะมา หาเวลา ไปรู้จัก
แม้บางแห่งยุติการใช้งานแล้ว แต่ก็เป็นตัวอย่างโครงสร้างเหล็กที่สวยงาม มีรายละเอียด
ปลีกย่อยแตกต่างกัน (รูปที่ ๙ ค.) เช่นเดียวกับงานวิศวกรรมปฐพี โครงสร้างไม้ ป้องกันแรงดัน
ด้านข้างของดิน สภาพยังดี ใช้งานได้ปกติ ใช้เพียง Rail - Openning ใช้ระบายในพื้นที่รับน�้าเล็ก ๆ
ที่มีปริมาณน�้าท่าไม่มาก แทนอาคารระบายน�้าแบบอื่น (เช่น ท่อเหลี่ยม หรือสะพาน ยกเว้น
ท่อลอด ไม่เหมาะใช้กับทางรถไฟซึ่งมีน�้าหนักกดทางดิ่ง ค่อนข้างมาก เสียหายได้ง่าย)
หลังคาเพิงแหงน และหลังคาปีกผีเสื้อ (ไม้ เหล็ก หรือคอนกรีตเสริมเหล็ก) เหมาะสม
ใช้กับชานชาลาสถานี (เปิดโล่ง คุ้มแดดได้ อากาศถ่ายเทสะดวก ทัศวิสัยดี ผู้โดยสารเห็น
ขบวนรถได้แต่ไกล ไม่ระบายน�้าฝนลงด้านขบวนรถ และโครงสร้างประหยัด) ย่อมเป็น
กรณีตัวอย่างงานออกแบบที่ต้องค�านึงหลายปัจจัย (รูปที่ ๙ ง.) สะพานรถไฟที่เป็นอัตลักษณ์
และเป็นกรณีศึกษาส�าหรับงานออกแบบสะพานปัจจุบัน และอนาคต อาทิ หากเป็นสะพาน
แบบแบบหอสูง ต้องนึกถึง สะพานสองหอ สะพานสามหอ สะพานห้าหอ ที่ปางยางเหนือ
ปางยางใต้ และปางแงะ (แม้ปัจจุบันจะก่อสร้างใหม่แล้ว) สะพานแบบ Deck Truss ที่ชัยภูมิ
สะพาน Deck Sag Truss (แบบท้องปลา) ต้องนึกถึงสะพานที่สถานีปางต้นผึ้ง อุตรดิตถ์ (รูปที่ ๙ จ.)
สงคราม และสันติภาพ
ประวัติศาสตร์โลกมีประจักษ์หลักฐานให้ยอมรับว่า สงครามกระตุ้น หรือผลักดันให้งาน
วิศวกรรมพัฒนา แม้จะมีวัตถุประสงค์เพื่อเอาชนะสงครามเป็นหลัก อาทิ อากาศยานไอพ่น
(Jet engine) โดย Hans - Joachim Pabst von Ohain (1911 - 1998) หรือ Sir Frank
Whittle (1907 - 1996) และจากก�าเนิดของคอมพิวเตอร์ในยุคแรกเริ่ม โดย Charles
รูปที่ ๘ ครีบ หรือแผง Babbage (1791 - 1871) จนถึงยุคเครื่องถอดรหัส Enigma โดย Alan Touring (1912 - 1954)
ที่แสดงอัตลักษณ์ของอาคาร ในประเทศไทย ก็มีผลงานวิศวกรรมในห้วงสงครามโลกอยู่ไม่น้อย อาทิ สะพานรถไฟ
หรืองานของผู้ออกแบบ ที่ทาชมพู ล�าพูน (พ.ศ. ๒๔๖๒) แทนที่จะเป็นสะพานเหล็กดังเช่นนิยมในยุคนั้น แต่เพราะ
(อนุเคราะห์โดย ศรัณย์ ห้วงวิกฤติโลกจะเข้าสู่สงคราม ไม่สามารถจะจัดหาเหล็กได้ เพราะถือเป็นปัจจัยส�าคัญ
ประมูลพงศ์ ชาญณรงค์ ใจแสน (หากสั่งซื้อเหล็กจากต่างประเทศ อาจถูกยึดไปแปรเปลี่ยนเป็นอาวุธยุทโธปกรณ์) วิศวกรไทย
และพีระพล ศรีกุลวงศ์)
(กรมพระก�าแพงเพชรอัครโยธิน บิดาแห่งการรถไฟ) ออกแบบเป็นสะพานคอนกรีต
Vierendeel Arch แม้จะถูกปรามาสว่า จะรับน�้าหนักรถไฟไม่ได้ และพังทลายเป็นแน่แท้
โดยในเวลาไล่เลี่ยกันมีการก่อสร้างสะพานรัษฎาภิเษก ที่ล�าปาง เป็นสะพานคอนกรีตแบบ
Veirendeel Arch เช่นกันให้ยวดยานพาหนะบนท้องถนนวิ่ง สะพานทั้งสองแห่ง ยังใช้งานได้ดี
ก. อุโมงค์ขุนตาน ร่อนพิบูลย์ และคลองขนานจิตร สร้างต่างยุค เทคโนโลยีย่อมเปลี่ยนไป (อนุเคราะห์โดย อานุภาพ
ศรีเมือง ธีระวิทย์ สุภาทิพย์ และพนมธง จันทะมี)
รูปที่ ๙ ตัวอย่างบทเรียนอดีตของรถไฟ
ปีที่ 75 ฉบับที่ 1 มกราคม-มีนาคม 2565 วิศวกรรมสาร 27
