Page 274 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

2) ชุมชนที่อยู/ใกล-กับชุมชนที่มีคูน้ำคันดินที่มีมาแต/เดิม จำนวน 3 แห/ง ได-แก/ ปราสาททนง,

6
กู/บ-านเมืองบัว และกู/น-อย
ในกรณีนี้แสดงให-เห็นว/าในสมัยบาปวนให-ความสำคัญกับชุมชนเดิมด-วย อันหมายถึงมีการ
สำรวจพื้นที่เพื่อเลือกลงหลักปfกฐาน ณ ชุมชนดั้งเดิมที่มีคูน้ำคันดินล-อมรอบ ซึ่งน้ำในคูย/อมช/วยเพิ่ม

ประสิทธิภาพในการเกษตรหรือปaองกันน้ำท/วมน้ำหลากได- ที่ชุมชนปราสาททนงนั้นไม/สามารถระบุได-

แน/ชัดว/าเปQนชุมชนโบราณยุคสมัยใดระหว/างยุคก/อนประวัติศาสตร8หรือร/วมสมัยทวารวดี ส/วนชุมชน
กู/บ-านเมืองบัวเปQนชุมชนที่มีมาตั้งแต/ยุคก/อนประวัติศาสตร8

ขณะที่ชุมชนที่กู/น-อยนั้นคือ เมืองนครจำปาศรี ซึ่งมีการอยู/อาศัยและฝfงศพมาตั้งแต/ยุคก/อน
ประวัติศาสตร8 ก/อนพัฒนากลายเปQนเมืองสำคัญในช/วงร/วมสมัยวัฒนธรรมทวารวดี ซึ่งมักกำหนดอายุ

อยู/ในช/วงพุทธศตวรรษที่ 12 – 16 ดังนั้นการปรากฏขึ้นของกู/น-อยนอกเมืองนครจำปาศรีย/อม

แสดงให-เห็นถึงวัฒนธรรมและอำนาจของเขมรสมัยบาปวนที่มีเหนือเมืองโบราณแห/งนี้ โดยมีการ
ปรับเปลี่ยนทั้งในด-านคติความเชื่อทางศาสนา จากพุทธศาสนาในช/วงร/วมสมัยทวารวดีกลายเปQน

ศาสนาพราหมณ8ในสมัยบาปวน และจากระบบคูน้ำในช/วงร/วมสมัยทวารวดี (หรือตั้งแต/ยุคก/อน
ประวัติศาสตร8) กลายเปQนตระพังทางตะวันออกของกู/น-อยที่ยังสัมพันธ8กับเส-นทางน้ำธรรมชาติที่ได-รับ

การบริหารจัดการมาแล-วในอดีต จึงอาจสรุปได-ว/า วัฒนธรรมเขมรสมัยบาปวนได-เข-ามาเปลี่ยนแปลง

ชุมชนร/วมสมัยทวารวดี ทั้งในด-านคติความเชื่อทางศาสนาและระบบการบริหารจัดการน้ำ
นอกจากนี้ ณ โบราณสถานแห/งหนึ่งภายในเมืองนครจำปาศรี ได-พบจารึกหลักหนึ่ง (จารึก

สำนักนางขาว) กล/าวถึง พระเจ-าชัยวรมันที่ 6 โปรดเกล-าฯ ให-จารึกพระสุพรรณบัฏเพื่อเก็บไว-ใน

เทวาลัยแห/งหนึ่ง โดยมีรายนามข-าราชการที่มีชื่อเดียวกันแต/ต/างกันที่ตำแหน/งหรือยศ ได-แก/ มรตาญ
ศรีราชปติวรมัน พระกมรเตงอัญศรีราชปติวรมัน และกำเสตงศรีราชปติวรมัน อย/างไรก็ตาม จารึก

หลักนี้มีขนาดเล็กมาก จึงอาจเคลื่อนย-ายมาจากที่ใดและเมื่อใดก็ได- ทว/าเมืองนครจำปาศรียังเปQนที่

สนใจอีกในสมัยบายน เพราะมีการสร-างอาโรคยศาลาคือ กู/สันตรัตน8 อยู/ทางทิศใต-ใกล-กับคูน้ำของ
เมือง (อยู/ทางตะวันตกของกู/น-อย) ซึ่งแสดงให-เห็นว/าวัฒนธรรมเขมรในช/วงสมัยบาปวน สมัยนครวัด

(พบเทวรูปพระศิวะที่กู/น-อย) และสมัยบายน ล-วนปรากฏขึ้นที่เมืองนครจำปาศรี
เมื่อลองเปรียบเทียบข-อมูลที่ได-กับแนวคิดของเคนเนท อาร8 ฮอลล8 เรื่อง “เครือข/ายวัด” ใน

สังคมเขมรแล-ว (ดูรายละเอียดที่หัวข-อ 2.3.1 ในบทที่ 2) ก็จะเห็นได-ว/า ปราสาทกลุ/มที่ 2 (ปราสาท
สระกำแพงใหญ/และปราสาทเมืองต่ำ) เปรียบได-กับปราสาทประจำภูมิภาค ส/วนปราสาทกลุ/มที่ 3

(จำนวน 29 แห/ง) คือปราสาทประจำท-องถิ่นต/าง ๆ ในขณะที่ปราสาทกลุ/มที่ 1 (ปราสาทตาเมือนธม

และปราสาทพนมวัน) ของงานวิจัยนี้ไม/ตรงกับในแนวคิดของฮอลล8อย/างชัดเจนนัก ส/วนข-อมูล

6 ในกรณีนี้รวมทั้งปราสาทสระกำแพงใหญ/ด-วย

267