Page 276 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน
P. 276
ขาดแคลน จึงสันนิษฐานต/อไปได-ว/า ชุมชนเขมรสมัยบาปวนน/าจะมีการทำนาแบบนาดำ (lowland
7
rice) 2 ครั้ง/ปd ดังนี้
1) นาปd (in-season rice) หรือข-าวนาน้ำฝน ช/วงเดือนพฤษภาคม - ตุลาคม และเก็บเกี่ยว
กันไม/เกินเดือนกุมภาพันธ8
2) นาปรัง (off-season rice) คือทำนานอกฤดูกาลทำนาปกติ มักเริ่มตั้งแต/เดือนมกราคม
ซึ่งพื้นที่เพาะปลูกจำเปQนต-องมีการชลประทานที่ดี
เมื่อพิจารณาร/วมกับข-อมูลในจารึกจะพบว/า จารึกมักระบุถึงการถวายข-าวสาร ข-าวเปลือก
และปศุสัตว8 (กระบือ วัว แพะ หมู) ซึ่งระบุจำนวนชัดเจน (มีหน/วยนับเปQนกระเชอ ถลวง หรือกระบุง)
ทั้งยังมีการกำหนดตำแหน/งผู-รักษาบัญชีตรวจตรายุ-งข-าว และจารึกกู/บ-านเมย (จ.ขอนแก/น) ยัง
กำหนดหน-าที่ของข-าทาสในการดูแลนาข-าว โดยห-ามหน/วยงานใด ๆ มาเรียกข-าทาสไปใช-งานอื่น
นอกจากรับใช-เทพเจ-าที่นี่เท/านั้น ดังนั้นนอกจากข-าราชการหรือขุนนางที่ควบคุมดูแลชุมชนแล-ว
ชุมชนแต/ละแห/งยังมีข-าทาสที่ดูแลนาข-าวและผู-รักษาบัญชีที่ยุ-งข-าวด-วย การกำหนดหน-าที่และจำนวน
ของบุคลากรตลอดจนจำนวนของสิ่งของที่ถวายแด/เทพเจ-าหรือศาสนสถาน ย/อมเปQนประโยชน8ต/อ
การคำนวณหรือคาดการณ8ผลผลิตของชุมชนในแต/ละปdหรือฤดูกาล ซึ่งจะส/งผลต/อการวางแผนงาน
ทางเศรษฐกิจหรือกำลังคนของส/วนกลางคืออาณาจักรในลำดับต/อไป
ไม/เพียงแต/การทำนาที่ถือเปQนพื้นฐานทางเศรษฐกิจของสังคมเขมรโบราณเท/านั้น เพราะใน
เขตภาคอีสาน (ทั้งตอนล/างและตอนบน) ยังเปQนดินแดนที่มีเกลือสินเธาว8อยู/อย/างมหาศาล ปราสาท
หลายหลังในสมัยบาปวนก็ตั้งอยู/ในเขตที่มีเกลือหิน เช/น กู/พราหมณ8จำศีล อ.ประทาย จ.นครราชสีมา
กู/บ-านเมย อ.หนองสองห-อง จ.ขอนแก/น กู/น-อย อ.นาดูน จ.มหาสารคาม กู/กาสิงห8 กู/พระโกนา และ
กู/บ-านเมืองบัว อ.เกษตรวิสัย จ.ร-อยเอ็ด ดังนั้นนอกจากข-าวแล-วเกลือคงเปQนทรัพยากรและสินค-าที่
จำเปQนอีกอย/างหนึ่งในสมัยนั้น
นอกจากนี้ น/าสังเกตว/าปราสาทตาเมือนธมอยู/ไม/ไกลจากแหล/งเตาเผาเครื่องถ-วยเขมรและ
แหล/งตัดหินทรายที่ อ.บ-านกรวด จ.บุรีรัมย8 และยังอยู/ในเส-นทางจากเมืองพระนครมายังเมืองพิมาย
ซึ่งจะทวีความสำคัญมากขึ้นในสมัยนครวัดและโดยเฉพาะอย/างยิ่งในสมัยบายน ดังนั้นการ
พระราชทานที่ดินบริเวณปราสาทตาเมือนธมของพระเจ-าสูรยวรมันที่ 1 จึงเท/ากับเปQนการสร-างพื้นที่
ศักดิ์สิทธิ์และเปåดศูนย8กลางทางเศรษฐกิจบริเวณช/องเขาตาเมือนและตามแนวเทือกเขาพนมดงรัก
แถบนั้นด-วย ดังจะเห็นได-ว/าในเขตตัว อ.บ-านกรวด ก็มีปราสาททองตั้งอยู/ โดยไม/มีปราสาทสำคัญ
แห/งอื่น ๆ ยกเว-นปราสาทถมอซึ่งเปQนบ-านมีไฟในสมัยบายน ดังนั้นปราสาททองอาจถูกสร-างขึ้นเพื่อ
7 https://www.chaipat.or.th/publication/publish-document/tips/40-3.html online
accessed 1 May 2020.
269
