Page 8 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน

บทที่ 1

บทนำ

1.1) ที่มาและความสำคัญของป9ญหา

ในช&วงประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 – 18 (พ.ศ. 1100 – 1800) หรือ 1,450 – 750 ปFมาแลIว

วัฒนธรรมเขมรโบราณซึ่งมีศูนยTกลางความเจริญในประเทศกัมพูชาปZจจุบันไดIแพร&หลายเขIามายัง
ดินแดนประเทศไทยในปZจจุบัน โดยเฉพาะในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง

ภาคตะวันตก และภาคเหนือตอนล&าง เห็นไดIจากการคIนพบปราสาทแบบเขมร ประติมากรรม
รูปเคารพทางศาสนา ศิลาจารึก แหล&งเตาเผาภาชนะหรือเครื่องถIวยเขมร และชุมชนหรือบIานเมือง

โบราณหลายแห&ง เช&น เมืองพิมาย อ.พิมาย จ.นครราชสีมา ชุมชนบริเวณเขาพนมรุIง อ.เฉลิม

พระเกียรติ จ.บุรีรัมยT เมืองหนองหานหลวง อ.เมือง จ.สกลนคร เมืองสิงหT อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
เมืองพระพายหลวง อ.เมือง จ.สุโขทัย แหล&งเตาเผาภาชนะที่ อ.บIานกรวด จ.บุรีรัมยT เปcนตIน

การศึกษาที่ผ&านมาเกี่ยวกับอิทธิพลของวัฒนธรรมเขมรในดินแดนประเทศไทยนี้มีจุดสนใจ
อยู&ที่ยุคก&อนเมืองพระนคร หรือประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 เนื่องจากไดIพบศิลาจารึกหลายหลัก

ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกที่กล&าวถึงการสถาปนาศิวลึงคTหรือโคนนทิของ

พระเจIามเหนทรวรมัน (จิตรเสน) กษัตริยTแห&งเจนละ (พิมพTพรรณ ไพบูลยTหวังเจริญ, 2557) รวมทั้ง
เนIนไปที่การศึกษาเรื่องพระราชอำนาจของพระเจIาชัยวรมันที่ 7 กษัตริยTผูIยิ่งใหญ&แห&งยุคเมือง

พระนคร ในช&วงพุทธศตวรรษที่ 18 ซึ่งไดIพบหลักฐานในสมัยของพระองคTอันตรงกับศิลปะสมัยบายน

เปcนจำนวนมากและยังปรากฏเกือบทุกภูมิภาคของประเทศไทย (หม&อมราชวงศTสุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์,
2543 ; วรรณวิภา สุเนตTตา, 2548 ; O’Naghten, 2014)

ส&วนในช&วงกลางพุทธศตวรรษที่ 16 ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 17 เปcนระยะเวลาที่วัฒนธรรม

เขมรโบราณไดIแพร&หลายเขIามาในดินแดนไทยอย&างเขIมขIน เห็นไดIจากหลักฐานประเภทศิลปกรรม
เขมรในสมัยนี้ที่พบมากที่สุด (ตรงกับศิลปะสมัยบาปวน ซึ่งมีส&วนผสมของศิลปะคลังที่มีมาก&อนหนIา

แลIวดIวย) รวมทั้งพบศิลาจารึกหลายหลัก ทั้งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาค
กลาง โดยในช&วงเวลานี้ตรงกับรัชสมัยของพระเจIาสูรยวรมันที่ 1 (ครองราชยT พ.ศ. 1545 – 1593)

พระเจIาอุทัยทิตยวรมันที่ 2 (ครองราชยT พ.ศ. 1593 – 1609) พระเจIาหรรษวรมันที่ 3 (ครองราชยT
พ.ศ. 1609 – 1623) และพระเจIาชัยวรมันที่ 6 (ครองราชยT พ.ศ. 1623 – 1650) ซึ่งกษัตริยTสอง

พระองคTแรกนั้นทรงมีพระราชอำนาจมากทั้งในเขตประเทศกัมพูชาและประเทศไทยในปZจจุบัน

พระเจIาสูรยวรมันที่ 1 ทรงทำใหIราชอาณาจักรเปcนปvกแผ&น ทรงก&อสรIางพระราชวังหลวง
ซึ่งมีจารึกที่กรอบประตูทางเขIาพระราชวังหลวงกล&าวถึงการทำพิธีถือน้ำพิพัฒนTสัตยาของเหล&า

ขIาราชการหลายรIอยคน (Jacques, 2002: 128) พระองคTไดIสรIางปราสาทสำคัญตามทิศทางต&าง ๆ

1