Page 11 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องปราสาทเขมรสมัยบาปวน
P. 11
1) เมืองศูนยTกลางภูมิภาค ไดIแก& เมืองพิมาย (บารายขนาด 700 x 1,540 เมตร) และเมือง
หนองหานหลวง (ตระพังขนาด 210 x 400 เมตร)
2) เมืองศูนยTกลางระดับอนุภูมิภาค ไดIแก& เมืองต่ำ (บารายขนาด 360 x 1,050 เมตร)
ปราสาทศีขรภูมิ (ตระพังขนาด 675 x 945 เมตร) ปราสาทบIานพลวง (ตระพังขนาด 370 x 970
เมตร) ปราสาทพนมวัน (ตระพังประจำปราสาทขนาด 275 x 475 เมตร บารายประจำเมืองขนาด
525 x 1,800 เมตร) กู&สวนแตง (ตระพังขนาด 285 x 630 เมตร) และปราสาทหมื่นชัย (ตระพัง
ขนาด 360 x 660 เมตร)
3) ชุมชนในครอบครองของชาวเขมร ไดIแก& ปราสาทภูมิโปน ปราสาทสระกำแพงใหญ&
(ตระพังขนาด 180 x 345 เมตร) ปราสาทปรางคTกู& (ตระพังขนาด 300 x 600 เมตร) ปราสาท
เปอยนIอย (ตระพังขนาด 190 x 400 เมตร) ปรางคTสีดา เมืองฟาแดดสงยาง และเมืองนครจำปาศรี
(บารายขนาด 300 x 990 เมตร)
4) เทวบรรพต ไดIแก& ปราสาทเขาพนมรุIง (บารายขนาด 600 x 1,000 เมตร) เขาพระวิหาร
เขาปลายบัด ปราสาทตาเมือนธม และภูเพ็ก
5) ชุมชนอโรคยศาลา ไดIแก& กุฏิษีบIานโคกเมือง (ตระพังขนาด 90 x 200 เมตร) กุฏิษี
เมืองพิมาย กุฏิษีหนองบัวราย ปราสาทเมืองเก&า (ตระพังขนาด 180 x 370 เมตร) ปราสาท
จอมพระ (ตระพังขนาด 180 x 345 เมตร) ปรางคTพลสงคราม (ตระพังขนาด 180 x 330 เมตร)
และกู&พันนา (ตระพังขนาด 240 x 330 เมตร)
อาจกล&าวไดIว&า การศึกษาของธาดา สุทธิธรรม ใชIวิธีการจัดลำดับความสำคัญของชุมชน
ทุกยุคทุกสมัยมากกว&าการพิจารณาความหลากหลายของชุมชนในสมัยเดียวกัน ต&อมาในปF 2555
ทิพยTวรรณ วงศTอัสสไพบูลยT ไดIศึกษาร&องรอยของชุมชนและเมืองโบราณอันเปcนที่ตั้งของศาสนสถาน
ประจำโรงพยาบาล หรือ “อาโรคยศาลา” ซึ่งคIนพบแลIวราว 30 แห&งทั้งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคตะวันออก จากจำนวนอาโรคยศาลา 102 แห&งตามที่ระบุอยู&ในจารึกปราสาทตาพรหมที่
เมืองพระนครในกัมพูชา ผลการศึกษาระบุว&า การสรIางอาโรคยศาลาในแต&ละชุมชน (ตัวอย&าง 16
แหล&งในเขตจังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมยT และสุรินทรT) แมIว&าจะมีแผนผังของกลุ&มอาคารคลIายกัน
แต&ก็ไม&มีกฎเกณฑTตายตัวในการกำหนดสถานที่ตั้งและขนาดของอาโรคยศาลา โดยอาโรคยศาลา
ส&วนใหญ&มักตั้งอยู&ทางทิศตะวันออกหรือตะวันออกเฉียงเหนือติดกับชุมชนโบราณร&วมสมัย โดยมี
เสIนทางคมนาคมทางบกหรือทางน้ำติดต&อกับชุมชนอื่น ๆ และทางทิศตะวันออกของอโรคยศาลา
ก็มักมีตระพังซึ่งมีขนาดเฉลี่ย 130 x 260 เมตร วางตัวตามแนวแกนทิศตะวันออก-ตะวันตกอยู&ดIวย
(ทิพยTวรรณ วงศTอัสสไพบูลยT, 2555)
4
