Page 261 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

สภาพในปัจจุบันของแหล่งโบราณคดีมีบ้านเรือนราษฎรตั้งอยู่ แต่ก็มีความหนาแน่นไม่
มากนัก พื้นที่บางบริเวณจึงยังไม่ถูกปรับเปลี่ยนจากสภาพดั้งเดิมไป โดยเฉพาะทางตอนใต้ของ
เนินดินซึ่งเป็นป่ากระถินที่มีเศษภาชนะดินเผากระจัดกระจายตามพื้นผิวดินเป็นจ านวนมาก

ผู้เขียนจึงเลือกท าการขุดค้นตรงจุดนี้ 1 หลุม เป็นหลุมขุดค้นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส (grid system)

ขนาด 2x2 เมตร

ผลการขุดค้นในแต่ละระดับชั้นดิน
การขุดค้นบริเวณป่ากระถินได้พบชั้นทับถมทางวัฒนธรรมสมัยโบราณที่มีความ

ลึกรวมกันกว่า 150 เซนติเมตร โดยสามารถแบ่งเป็นชั้นหลักฐานย่อยๆได้ออกเป็น 5 ชั้น ตาม
ตารางด้านล่างนี้

ตารางสรุปลักษณะของชั้นหลักฐานทางโบราณคดีที่พบในหลุมขุดค้นบริเวณป่ากระถิน หมู่ 4 ต.ธรรมศาลา
ระดับ
ชั้นหลักฐาน ลักษณะของชั้นหลักฐาน
(cm.dt.)

1 เป็นชั้นที่มีความหนาแน่นของหลักฐานทางโบราณคดีมากที่สุด และได้
(ระยะสุดท้าย) 40 – 60 พบชิ้นส่วนหม้อพรมน ้า 2 ชิ้น
เป็นชั้นที่พบเศษหม้อมีสันที่มีขนาดใหญ่ซึ่งแตกมาจากภาชนะอย่าง
2 60 – 80
น้อย 9 ใบ กระจายตัวอยู่ในพื้นที่ฝั่งใต้ของหลุมขุดค้น

มีความหนาแน่ นของหลักฐานอยู่ในพื้นที่ฝั่งใต้และทาง
3 80 – 100
ตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งพบกระดูกสัตว์เป็นจ านวนมาก
โบราณวัตถุที่พบในชั้นดินนี้มีไม่มากนัก และพบเฉพาะในพื้นที่ฝั่งใต้
4 100 – 130
จึงน่าจะเป็นช่วงที่มีกิจกรรมเกิดขึ้นเบาบางในพื้นที่ที่ขุดค้น
เป็นหลุมขยะ พบอยู่ในพื้นที่ทางตะวันออกเฉียงเหนือ ในหลุมนี้มี

หลักฐานหลายประเภท ทั้งเศษภาชนะดินเผา (พบกุณฑีและคนโทเขียน
5
(ระยะแรกสุด) 130 – 190 ลายสีแดง) เศษกระเบื้อง ก้อนอิฐ เปลือกหอย (หอยโข่งและหอยแครง)
ชิ้นส่วน กระดูกสัตว์ (หลายชิ้นมีขนาดใหญ่ และพบเขาควายในสภาพ
เกือบสมบูรณ์) (ภาพที่ 228)

หลักฐานทางโบราณคดีที่พบ
ประเภทของหลักฐานที่ได้จากการขุดค้นที่ต าบลธรรมศาลา ไม่แตกต่างจาก

ข้อมูลของแหล่งโบราณคดีหอเอกมากนัก แต่ข้อมูลที่น่าสนใจคือ เศษชิ้นส่วนภาชนะดินเผา
เพราะบางชิ้นเป็นรูปแบบที่พบได้น้อยและบางชิ้นก็มีความงดงามเป็นพิเศษ ได้แก่ กุณฑีหรือ

หม้อน ้ามีพวย ฝาจุกภาชนะเขียนลายสีแดง โดยเฉพาะหม้อพรมน ้า (kundika) ซึ่งใช้ในกิจพิธี

255