Page 259 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

หลักฐานทางโบราณคดีที่พบ
หลักฐานทางโบราณคดีที่ได้จากการขุดค้นมีหลายประเภท ส่วนใหญ่เป็นสิ่งของ
ที่ใช้ในครัวเรือนทั่วไปที่พบในปริมาณมากคือ เศษภาชนะดินเผา (204.2 กิโลกรัม) นอกจากนี้ก็

มีเศษกระดูกสัตว์ (หนู สุนัข หมู วัว/ควาย กวาง เต่า จระเข้ และปลา) และเปลือกหอย (14.8

กิโลกรัม) โบราณวัตถุชิ้นพิเศษที่พบประกอบด้วย หลักฐานขนาดเล็กคือ ลูกปัดแก้ว (46 ลูก)
วัตถุที่พบในปริมาณน้อย เช่น ชิ้นส่วนหม้อมีพวย (spouted potsherd) กระเบื้องดินเผา ตะคัน
ดินเผา ฯลฯ และหลักฐานที่บอกถึงกิจกรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ตะกรัน (slag) ชิ้นส่วนท่อลม

ดินเผา (tuyère) ที่แสดงให้เห็นถึงกิจกรรมการถลุงหรือตีเหล็ก เป็นต้น

ผลการจัดล าดับชั้นวัฒนธรรม

การวิเคราะห์หลักฐานทางโบราณคดีน าไปสู่การจัดล าดับชั้นทางวัฒนธรรม
(cultural sequence) ของหลุมขุดค้นที่แหล่งโบราณคดีหอเอก ซึ่งแบ่งได้เป็น 2 ช่วงหลัก คือ

ชั้นวัฒนธรรมช่วงแรก (ตั้งแต่ระดับ 70 – 160 cm.dt.) พบเปลือกหอย เศษภาชนะลาย
เขียนสี (7 ชิ้น) และเศษภาชนะทรงชามมีลวดลายขัดมันภายใน (27 ชิ้น) คล้ายกับเทคนิคในการ

ตกแต่งภาชนะแบบพิมายด าซึ่งเป็นภาชนะประเภทเด่นที่พบในช่วงก่อนประวัติศาสตร์ยุคเหล็ก
ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้งยังพบที่เมืองจันเสน จ.นครสวรรค์ ในชั้นวัฒนธรรมยุคเหล็ก

และช่วงสมัยฟูนันด้วย
ชั้นวัฒนธรรมช่วงหลัง (ตั้งแต่ระดับ 40 – 70 cm.dt.) ไม่พบเปลือกหอยและเศษภาชนะ

ดินเผาแบบที่พบในชั้นวัฒนธรรมช่วงแรกแม้แต่ชิ้นเดียว แต่กลับปรากฏวัตถุ “สิ่งของต่างถิ่น”
หลายประเภท ได้แก่ ลูกปัดแก้ว ชิ้นส่วนหินบดซึ่งมีแหล่งผลิตในเขต อ.เขาย้อย จ.เพชรบุรี และ

วัตถุโลหะที่ไม่มีแหล่งวัตถุดิบในเขต จ.นครปฐม

อายุสมัยของหลุมขุดค้นที่แหล่งโบราณคดีหอเอก
หากมองอย่างคร่าวๆ แล้ว โบราณวัตถุทั้งหมดที่ขุดพบจากแหล่งโบราณคดีหอ

เอกน่าจะมีอายุอยู่ในสมัยทวารวดี (ราวพุทธศตวรรษที่ 12 – 16) แต่เมื่อวิเคราะห์อย่างละเอียด
แล้วกลับพบว่าในระดับชั้นดินตอนล่างนั้นพบชิ้นส่วนปากหม้อมีพวยหรือกุณฑี มีลักษณะคล้าย

กับปากภาชนะแบบ TQE พบที่เมืองจันเสน จ.นครสวรรค์ ซึ่ง ดร.เบนเน็ท บรอนสัน (Bennet
Bronson) กล่าวว่า ขุดพบในชั้นวัฒนธรรมสมัยฟูนัน ราวพุทธศตวรรษที่ 8 – 12 นอกจากนี้ยัง

พบเศษภาชนะเขียนสีเป็นลายคล้ายดวงอาทิตย์ คล้ายกับลายเขียนสีบนไหล่กุณฑีจากเมือง
นครบุรี (Angkor Borei) ประเทศกัมพูชา ก าหนดอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 9 – 11 และ

ขุดค้นพบที่แหล่งโบราณคดีภูมิสนาย (Phum Snay) ประเทศกัมพูชา ซึ่งมีผลก าหนดอายุด้วยวิธี
เรดิโอคาร์บอนอยู่ในช่วง พ.ศ. 923 – 1083 ค่าอายุเชิงเทียบ (relative dating) ดังกล่าวยังมี

ความสอดคล้องกับผลการก าหนดอายุด้วยวิธีเรืองแสงความร้อน (Thermoluminescence) ซึ่งมี

253