Page 326 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

นายกมเลศวร ภัฏฏาจารย์ (Kamaleswar Bhattacharya) มีความเห็นว่า การเผยแผ่
พุทธศาสนามหายาน (หรือวัชรยาน) ในแหลมอินโดจีนและหมู่เกาะของอินโดนีเซียในราวกลาง
พุทธศตวรรษที่ 14 นี้ย่อมเกี่ยวข้องกับราชวงศ์ปาละที่ปกครองอินเดียภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

23
ในขณะนั้น จารึกแผ่นบัตรทองแดงจากนาลันทาในอินเดียยังได้กล่าวถึงพระเจ้าพาลบุตรแห่ง
สุวรรณทวีป (คือ เกาะทองค าซึ่งเป็นชื่อที่อินเดียใช้เรียกเกาะสุมาตราและคาบสมุทรมลายู)
ทรงสร้างส านักสงฆ์ขึ้นที่มหาวิทยาลัยนาลันทา และเมื่อ พ.ศ. 1405 พระเจ้าเทวปาละแห่ง
24
ราชวงศ์ปาละได้ทรงอุทิศหมู่บ้านหลายแห่งถวายส านักสงฆ์แห่งนี้ ดังนั้นราชวงศ์ไศเลนทร์
แห่งศรีวิชัยกับราชวงศ์ปาละทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดียจึงมีความสัมพันธ์อันดีต่อกัน

ดังข้อความในจารึกที่ว่า

“เราได้รับค าขอตามพระราชสาส์นทางการทูตในมหาราชาศรีพาลปุตรเทวะ

แห่งสุวรรณทวีปดังนี้ ข้าพเจ้าได้ท าให้เกิดการสร้างวิหารแห่งนาลันทาขึ้น ได้สั่งให้
มอบรายได้เพื่อบูชาพระพุทธเจ้าและเป็นที่ประดิษฐานของพระเนตรแห่งพระธรรม
ทั้งปวง มีปรัชญาปารมิตาเป็นต้นซึ่งล้วนอยู่ในคัมภีร์ของตันตระ มีคณะของผู้มี
คุณธรรม กอปรด้วยมหาบุรุษทั้ง 8 ท่าน เพื่อเป็นที่ประชุมสงฆ์ (สังฆกรรม) ของ

อารยภิกษุทั้ง 4 ทิศ....
.... เมื่อได้รับการร้องขอเช่นนี้ พระราชาศรีเทวปาลเทวะ ผู้ที่ได้รับรู้จาก
ราชทูตถึงเรื่องราวของผู้ที่ท าให้ภรรยาของศัตรูทั้งหลายเป็นหม้าย ทรงรู้สึกนับถือ
อย่างยิ่งและทรงออกประกาศอันหนึ่ง พระองค์ทรงยกหมู่บ้านทั้ง 5 นี้ให้กับผู้ที่ได้
เสนอมาข้างต้น เพื่อเป็นสาธารณกุศลต่อพระองค์เอง ต่อบิดามารดา และต่อโลกตราบ
25
เท่าที่มหาสมุทรยังเชื่อมถึงกัน....”

เราไม่อาจปฏิเสธได้ว่าศูนย์กลางที่แท้จริงของพุทธศาสนามหายานในเอเชียตะวันออก

เฉียงใต้ในยุคนั้นอยู่ที่เกาะชวาและเกาะสุมาตราภายใต้ขอบเขตของราชวงศ์ไศเลนทร์แห่ง
ศรีวิชัย ไม่เพียงแต่พุทธสถานอันใหญ่โตเท่านั้น แต่ยังเป็นต้นแบบทางคติความเชื่อและ

ศิลปกรรมที่ส่งอิทธิพลให้กับประเทศอื่นๆ ด้วย โดยนักวิชาการบางท่านสันนิษฐานว่าคติ
ความเชื่อของพุทธศาสนามหายานที่ปรากฏ ณ รัฐจามปาน่าจะเกิดขึ้นจากความสัมพันธ์กับ

26
อาณาจักรในประเทศอินโดนีเซีย จารึกจากดงเดือง (พ.ศ. 1454) ยังได้กล่าวถึงพระญาติของ
พระมเหสีของพระเจ้าชัยสิงหวรมันที่ 1 (ครองราชย์เมื่อ พ.ศ. 1441 – 1446) ได้เดินทางไปแสวง

27
บุญยังเกาะชวาถึง 2 ครั้ง แม้กระทั่งประติมากรรมส าริดรูปพระโพธิสัตว์บางองค์ในศิลปะ
สมัยก่อนเมืองพระนครของประเทศกัมพูชาก็มีรูปแบบศิลปะใกล้เคียงกับรูปพระโพธิสัตว์ใน

28
ศิลปะศรีวิชัย (ภาพที่ 288) โดยจารึกปราสาทตาเกียมที่จังหวัดก าปงธม ประเทศกัมพูชาระบุ
29
ศักราชตรงกับ พ.ศ. 1334 ยังกล่าวถึงการสร้างรูปพระโลเกศวร (คืออวโลกิเตศวร) ด้วย

320