Page 84 - เอกสารคำสอนทวารวดี - ศรีวิชัย

ตารางแสดงขนาดพื้นที่ภายในคูน ้าคันดินของเมืองโบราณสมัยทวารวดี
เมือง อ ำเภอ จังหวัด กว้ำง (m.) ยำว (m.)
อู่ทอง อู่ทอง สุพรรณบุรี 750 1,650

คูเมืองเดิมบำงนำงบวช เดิมบำงนำงบวช สุพรรณบุรี 510 560
นครปฐมโบรำณ เมือง นครปฐม 2,000 3,600
ก ำแพงแสน ก ำแพงแสน นครปฐม 757 803

คูบัว เมือง รำชบุรี 800 2,000
ศรีมโหสถ ศรีมโหสถ ปรำจีนบุรี 700 1,550
พระรถ พนัสนิคม ชลบุรี 750 1,500

ขีดขิน บ้ำนหมอ สระบุรี 620 620
ลพบุรี เมือง ลพบุรี 1,000 1,450

ซับจ ำปำ ท่ำหลวง ลพบุรี 704 834
บ้ำนคูเมือง อินทร์บุรี สิงห์บุรี 650 700
อู่ตะเภำ มโนรมย์ ชัยนำท 800 1,000

กำรุ้ง บ้ำนไร่ อุทัยธำนี 450 450
บึงคอกช้ำง สว่ำงอำรมณ์ อุทัยธำนี 500 500

จันเสน ตำคลี นครสวรรค์ 700 700
เสมำ สูงเนิน นครรำชสีมำ 1,755 1,845
ฟ้ำแดดสงยำง กมลำไสย กำฬสินธุ์ 1,000 1,800

นอกจำกมีบ้ำนเมืองโบรำณที่มีคูน ้ำคันดินล้อมรอบตั้งอยู่ตำมที่รำบลุ่มแม่น ้ำสำยต่ำงๆ

ดังกล่ำวข้ำงต้นแล้ว ยังพบชุมชนที่ไม่มีคูน ้ำคันดินด้วย ตัวอย่ำงชุมชนประเภทนี้ที่น่ำสนใจคือ
ชุมชนโบรำณในเขตจังหวัดเพชรบุรี โดยมีชุมชนที่อ ำเภอเขำย้อยเป็นแหล่งผลิตประติมำกรรม
หินสมัยทวำรวดี (ผลิตพระพุทธรูป ธรรมจักร กวำงหมอบ หินบด) และมีชุมชนที่อ ำเภอชะอ ำ
44
อันเป็นที่ตั้งของโบรำณสถำนทุ่งเศรษฐีซึ่งตั้งอยู่ด้ำนหน้ำภูเขำไม่ไกลจำกชำยฝั่งทะเลโบรำณ

ภูเขำลูกนี้จึงอำจเป็นจุดหมำยตำ (landmark) หรือจุดแวะพักของพ่อค้ำนักเดินเรือที่ล่องจำก
45
ภำคกลำงไปยังภำคใต้ (หรือในทำงกลับกัน) ก็เป็นได้
น่ำสังเกตว่ำเมืองโบรำณสมัยทวำรวดีมีทั้งที่เป็นเมืองที่ตั้งอยู่ติดชำยฝั่งทะเลอ่ำวไทย

เมืองที่ตั้งอยู่ในเขตที่รำบลุ่มแม่น ้ำ และเมืองที่ตั้งอยู่ตอนในแผ่นดิน (hinterland) ซึ่งน่ำจะมี

หน้ำที่ต่ำงกันไป เมืองประเภทแรกนั้นคงเป็นเมืองท่ำค้ำขำยซึ่งเป็นแหล่งรับสินค้ำหรือ
วัฒนธรรมจำกภำยนอก (เช่น เมืองนครปฐม เมืองอู่ทอง เมืองคูบัว เมืองดงละคร เมือง
ศรีมโหสถ) เมืองในเขตที่รำบลุ่มแม่น ้ำคงเป็นแหล่งผลิตหรือเพำะปลูกข้ำว (เช่น เมืองอู่ตะเภำ

บ้ำนคูเมือง เมืองขีดขิน เมืองจันเสน) ส่วนเมืองตอนในแผ่นดินคงเป็นฝ่ำยจัดหำทรัพยำกร

แร่ธำตุหรือของป่ำเพื่อส่งไปยังเมืองท่ำค้ำขำย (เช่น เมืองศรีเทพ เมืองกำรุ้ง เมืองบึงคอกช้ำง)

78