Page 9 - ข่าวเนติบัณฑิตยสภา เดือนสิงหาคม ๒๕๖๘ ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๔๓๓

พระราชบััญญัติิประกอบัรัฐธรรม่นูญว่าด้้วยการป้องกันแล้ะ ถ่ง ฉบัับัที� 4) มิได�ม่กฎหมายใดบิัญญัต์ิให�ศาลอำาญาคด่ทีุ่จัริต์
ปราบัปราม่การทุจ้ริติ พ.ศ. 2561 ม่าติรา 4 , พระราชบััญญัติิ และประพฤต์ิมิชอำบิต์�อำงรับิข้�อำเที่็จัจัริงเป็นัอำย่างเด่ยวักันักับิศาล
ม่าติรการข่องฝ้่ายบัริหารในการป้องกันแล้ะปราบัปราม่ทุจ้ริติ ปกครอำงหรือำกำาหนัดใช�ดุลพินัิจัเฉักเช่นัเด่ยวักันั โด้ยม่ีติัวอย่าง
พ.ศ. 2551 แล้ะที�แก้ไข่เพิ�ม่เติิม่ ม่าติรา 3 ซึ่่�งบััญญัติิในทำานอง แยกให้เห็นด้ังติ่อไปนี�
เด้ียวกันว่า "ทีุ่จัริต์ต์่อำหนั�าที่่�" หม่ายความ่ว่า ปฏิิบััติิหรือล้ะเว้น ๒.๑ คำาพิพากษาศาลปกครอำงส้งสุดที่่� อำผู้.๘๙/๒๕๖๘
การปฏิิบััติิอย่างใด้ในติำาแหน่งหรือหน้าที�หรือปฏิิบััติิ หรือ วินิจ้ฉัยสรุปว่า "แม่้คด้ีอาญาศาล้จ้ะพิพากษายกฟ้้องผู่้ฟ้้องคด้ี
ล้ะเว้นการปฏิิบััติิอย่างใด้ในพฤติิการณ์ที�อาจ้ทำาให้ผู่้อื�นเชื�อว่า ว่าไม่่ได้้กระทำาความ่ผ่ิด้ แติ่ไม่่ผู่กพันศาล้ปกครองที�จ้ะวินิจ้ฉัยว่า
ม่ีติำาแหน่งหรือหน้าที�ทั�งที�ตินม่ิได้้ม่ีติำาแหน่งหรือหน้าที�นั�น หรือ ผู่้ฟ้้องคด้ีติ้องรับัผ่ิด้ในการกระทำาล้ะเม่ิด้ข่องเจ้้าหน้าที�"
ใช้อำานาจ้ในติำาแหน่งหรือหน้าที� ทั�งนี� เพื�อแสวงหาประโยชน์ที� ๒.๒ คำาพิพากษาศาลปกครอำงส้งสุดที่่� อำ.๓๐๔/๒๕๖๘
ม่ิควรได้้โด้ยชอบัด้้วยกฎหม่ายสำาหรับัตินเองหรือผู่้อื�น หรือ วินิจ้ฉัยสรุปว่า "การด้ำาเนินการทางวินัยข่องราชการเป็น
กระทำาการอันเป็นความ่ผ่ิด้ติ่อติำาแหน่งหน้าที�ราชการหรือ ม่าติรการทางปกครองเพื�อควบัคุม่ความ่ประพฤติิข่อง
ความ่ผ่ิด้ติ่อติำาแหน่งหน้าที�ในการยุติิธรรม่ติาม่ประม่วล้กฎหม่าย ข่้าราชการให้อยู่ในกรอบัระเบัียบัซึ่่�งติ่างจ้ากการด้ำาเนินคด้ีอาญา
อาญาหรือติาม่กฎหม่ายอื�น ที�เป็นการด้ำาเนินการเพื�อนำาติัวผู่้กระทำาความ่ผ่ิด้ทางอาญาม่า
๒. ข่้อเท็จ้จ้ริงที�คำาพิพากษาศาล้ฎีกาได้้วินิจ้ฉัยในทำานอง ล้งโทษติาม่กฎหม่าย โด้ยหล้ักการพิจ้ารณาคด้ีอาญานั�น โจ้ทก์
ที�ว่า "การฟ้้องคด้ีอาญาติ้องพิจ้ารณาว่าข่้อเท็จ้จ้ริงติาม่ฟ้้อง จ้ะติ้องอ้างพยานหล้ักฐานแล้ะนำาสืบัพิสูจ้น์ความ่ผ่ิด้ข่องจ้ำาเล้ย
เข่้าล้ักษณะครบัองค์ประกอบัความ่ผ่ิด้ติาม่ประม่วล้กฎหม่าย ติ่อศาล้ให้ปรากฏิอย่างชัด้เจ้นจ้นปราศจ้ากข่้อสงสัย ศาล้จ้่งจ้ะ
อาญา ม่าติรา 157 หรือไม่่ เป็นคนล้ะส่วนกับัคด้ีปกครองซึ่่�ง พิพากษาล้งโทษจ้ำาเล้ยได้้ ด้ังนั�น การดำาเนัินัการที่างวัินััยและ
เป็นการฟ้้องให้เพิกถอนม่ติิทางปกครองที�ออกโด้ยม่ิชอบัด้้วย การดำาเนัินัคด่อำาญาม่ควัามมุ่งหมายและวัิธี่พิจัารณาที่่�
กฎหม่าย" นั�น ผู้้�เข้่ยนัม่ควัามเห็นัวั่า เป็นการยืนยันหล้ักการ แต์กต์่างกันั การดำาเนัินัการที่างวัินััยจัึงไม่จัำาต์�อำงสอำดคล�อำง
ว่าการฟ้้องหรือการรับัฟ้ังข่้อเท็จ้จ้ริงข่องศาล้อาญาคด้ีทุจ้ริติ หรือำถืือำต์ามผู้ลการดำาเนัินัคด่อำาญาแต์่อำย่างใด"
แล้ะประพฤติิม่ิชอบักับัศาล้ปกครองอาจ้เป็นคนล้ะเรื�องในแง่ ๒.๓ คำาพิพากษาศาลปกครอำงส้งสุดที่่� อำ.๑๖๙/๒๕๖๗
ที�ว่า การฟ้้องคด้ีอาญาทุจ้ริติฯ ติ้องพิจ้ารณาว่าข่้อเท็จ้จ้ริง วินิจ้ฉัยสรุปว่า "ศาล้อาญาคด้ีทุจ้ริติแล้ะประพฤติิม่ิชอบักล้างม่ี
ติาม่ฟ้้องเข่้าล้ักษณะครบัองค์ประกอบัความ่ผ่ิด้ติาม่ประม่วล้ คำาพิพากษาว่า "ผู่้ฟ้้องคด้ีม่ีความ่ผ่ิด้ติาม่ประม่วล้กฎหม่ายอาญา
กฎหม่ายอาญาหรือกฎหม่ายอื�นที�ม่ีโทษในทางอาญาหรือไม่่ ม่าติรา 157 แล้ะม่าติรา 162 (1) (4) คู่ความ่ไม่่อุทธรณ์ คด้ี
แล้ะการบัรรยายฟ้้องคด้ีทุจ้ริติฯ ม่ิใช่ติ้องบัรรยายฟ้้องเหม่ือน ถ่งที�สุด้ เห็นัวั่า แม่้ม่าติรา 46 แห่งประม่วล้กฎหม่ายวิธีพิจ้ารณา
คด้ีทั�วไปติาม่ประม่วล้กฎหม่ายวิธีพิจ้ารณาความ่อาญา ม่าติรา ความ่อาญา บััญญัติิว่า ในการพิจ้ารณาคด้ีส่วนแพ่ง ศาล้จ้ำา
15๘ แติ่ติ้องบัรรยายให้ครบัถ้วนติาม่ม่าติรา 15 แห่งพระราช ติ้องถือข่้อเท็จ้จ้ริงติาม่ที�ปรากฏิในคำาพิพากษาคด้ีส่วนอาญา
บััญญัติิวิธีพิจ้ารณาคด้ีทุจ้ริติแล้ะประพฤติิม่ิชอบั พ.ศ. 255๙ ด้้วย แต์่บิที่บิัญญัต์ิดังกล่าวัหาได�ม่ผู้ลบิังคับิกับิการพิจัารณา
เช่น คำาพิพากษาศาล้ฎีกาแผ่นกคด้ีอาญาข่องผู่้ด้ำารงติำาแหน่ง คด่ปกครอำง และโดยที่่�ศาลปกครอำงนัำาระบิบิการไต์่สวันัมาใช�
ทางการเม่ือง อม่.อธ.5/2565 วินิจ้ฉัยสรุปว่า สถานะความ่เป็น พิจัารณาคด่ จัึงสามารถืแสวังหาข้�อำเที่็จัจัริงเพิ�มเต์ิมจัากพยานั
เจ้้าพนักงานข่องจ้ำาเล้ยที�โจ้ทก์บัรรยายในฟ้้องนั�น ไม่่ได้้เป็นเจ้้า หลักฐานัต์่าง ๆ รวัมที่ั�งพฤต์ิการณ์แห่งการกระที่ำาข้อำงผู้้�ฟ้้อำง
พนักงานผู่้ม่ีหน้าที�ซึ่ื�อ ทำา จ้ัด้การ หรือรักษาทรัพย์ใด้ ๆ การ คด่เพื�อำให�ได�ข้�อำเที่็จัจัริงที่่�เป็นัยุต์ิโดยไม่จัำาต์�อำงผู้้กพันักับิผู้ล
พิจ้ารณาว่าคำาฟ้้องข่องโจ้ทก์ครบัองค์ประกอบัความ่ผ่ิด้หรือ ข้อำงคด่อำาญา"
ไม่่ติ้องพิจ้ารณาจ้ากคำาฟ้้องโจ้ทก์เท่านั�น ไม่่อาจ้นำาเอกสารท้าย ๓. ในประเด้็นสุด้ท้ายหากข่้อเท็จ้จ้ริงในคำาพิพากษาฉบัับันี�
คำาฟ้้องม่าพิจ้ารณา แล้ะไม่่อาจ้นำาสำานัวันัการไต์่สวันัข้อำงคณะ เปล้ี�ยนไปในทำานองว่า จ้ำาเล้ยเป็นพนักงานม่หาวิทยาล้ัยหรือ
กรรมการ ป.ป.ช. ม่าพิจ้ารณาประกอบัคำาฟ้้องเพื�อให้ฟ้้องที�ข่าด้ พนักงานในสถาบัันอุด้ม่ศ่กษาที�ได้้รับัจ้้างติาม่สัญญาจ้้างให้
องค์ประกอบัความ่ผ่ิด้ให้เป็นฟ้้องที�ครบัองค์ประกอบัความ่ผ่ิด้ เป็นพนักงานจ้ากงบัประม่าณแผ่่นด้ินหม่วด้เงินอุด้หนุนทั�วไป
ด้ังที�โจ้ทก์อุทธรณ์ ในบัรรด้าคด้ีที�โจ้ทก์ฟ้้อง กรณ่ผู้้�เส่ยหาย หรือเงินรายได้้ข่องม่หาวิทยาล้ัย ม่ิใช่ข่้าราชการพล้เรือนใน
เป็นัโจัที่ก์ ศาล้ม่ักจ้ะม่ีคำาพิพากษายกฟ้้องเป็นจ้ำานวนม่ากที�สุด้ สถาบัันอุด้ม่ศ่กษาที�ได้้รับัการบัรรจุ้ แล้ะแติ่งติั�งให้เป็นข่้าราชการ
ซึ่่�งเกิด้จ้ากหล้ายสาเหติุ อาทิ ร่างคำาฟ้้องไม่่สม่บัูรณ์วิ.ทุจ้ริติฯ โด้ยได้้รับัเงินเด้ือนจ้ากเงินงบัประม่าณประเภทเงินเด้ือนใน
ม่าติรา 15 วรรคหน่�ง หรือผู่้เสียหายฟ้้องคด้ีเพื�อแก้เกี�ยว สถาบัันอุด้ม่ศ่กษา ติาม่พระราชบััญญัติิระเบัียบัข่้าราชการ
กด้ด้ัน ติ่อรอง หวังแทรกแซึ่งการสอบัสวนหรือไติ่สวน เพราะ พล้เรือนในสถาบัันอุด้ม่ศ่กษา พ.ศ. 2547 ม่าติรา 4 ประกอบั
เป็นผู่้ถูกกล้่าวหาหรือถูกด้ำาเนินคด้ีเอง ส่วันัคด่ปกครอำง แม่้จ้ะ กับัไม่่ม่ีกฎหม่ายหรือข่้อบัังคับัใด้กำาหนด้ให้พนักงานในสถาบััน
เป็นข่้อเท็จ้จ้ริงหรือเรื�องเด้ียวกันกับัคด้ีอาญาทุจ้ริติฯ แติ่ศาล้ อุด้ม่ศ่กษาเป็นเจ้้าพนักงาน จ้ำาเล้ยจ้่งไม่่อยู่ในฐานะเป็น
ปกครองเป็นศาล้ที�ม่ีอำานาจ้หล้ักในการพิจ้ารณาพิพากษาในั เจ้้าพนักงานที�จ้ะกระทำาความ่ผ่ิด้ในฐานะเป็นเจ้้าพนักงาน ติาม่
เรื�อำงการต์รวัจัสอำบิควัามชอำบิด�วัยกฎหมายข้อำงการกระที่ำาที่าง ประม่วล้กฎหม่ายอาญา ม่าติรา 157 ได้้ (คำาพิพากษาศาลฎ่กา
ปกครอำงข่องหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้้าหน้าที�ข่องรัฐ แต์่ ที่่� ๒๓๒๔/๒๕๖๗) แติ่อาจ้เข่้านิยาม่ความ่หม่ายข่อง "พนักงาน"
ผู้้�เข้่ยนัม่ข้�อำสังเกต์เพิ�มเต์ิมวั่า ติาม่พระราชบััญญัติิวิธีพิจ้ารณา ติาม่ม่าติรา 3 ประกอบัม่าติรา 11 แห่งพระราชบััญญัติิว่าด้้วย
คด้ีอาญาทุจ้ริติแล้ะประพฤติิม่ิชอบั พ.ศ. 255๙ ประกอบั ความ่ผ่ิด้ข่องพนักงานในองค์การหรือหน่วยงานข่องรัฐ
ข่้อบัังคับัข่องประธานศาล้ฎีกา ว่าด้้วยวิธีการด้ำาเนินคด้ีทุจ้ริติ พ.ศ. 2502 (เที่่ยบิเค่ยงคำาพิพากษาศาลฎ่กาที่่� ๔๐๖๘/๒๕๖๔)
แล้ะประพฤติิม่ิชอบั พ.ศ. 255๙ แล้ะที�แก้ไข่เพิ�ม่เติิม่ (ฉบัับัที� 1

ข่่าวเนติิบััณฑิิติยสภา 9