Page 66 - การส่งเสริมการจ้างงานคนพิการผ่านกลไกการมีส่วนร่วมทางสังคม

63 บทที่ 4
ความรูŒหร�อความเชี่ยวชาญ
ที่ใชŒในการทําใหŒเกิดการเปลี่ยนแปลง

ในทัศนะของ John Holland (1996, อางถึงนวลศิริ เปาโรหิตย 2541) บุคคลจะเลือก

อาชีพใดมักขึ้นอยูกับบุคลิกภาพรวมทั้งตัวแปรจากสิ่งแวดลอม Holland เชื่อวา การเลือกอาชีพ
สะทอนลักษณะทางบุคลิกภาพของบุคคล นอกจากนี้ รูปแบบทางบุคลิกของบุคคลมักแสดงออกทาง

การทำงานของบุคคลดวย ดังนั้น การที่บุคคลมองตนเองเชนไรและมองโลกของอาชีพวาเปนอยางไร

จึงเปนสาเหตุทำใหบุคคลเลือกอาชีพนั้นดวย

ความทฤษฎีของ Holland นั้น ไดจัดแบงคนออกเปน 6 กลุมอาชีพ โดยอาศัยบุคลิกภาพ

ซึ่งแตละกลุมจะมีลักษณะทางบุคลิกภาพตางกันไป หากบุคคลใดเลือกอาชีพไดเหมาะกับบุคลิกภาพ

บุคคลนั้นก็จะเปนบุคคลที่มีความสุขในอาชีพ โดยบุคคลทุกคนสามารถจัดเขาอยูในกลุมบุคลิกภาพ

ชนิดใดชนิดหนึ่งในหกไดทุกคน ดังนี้

กลุม Realistic (R) บุคคลนี้จะมีความสนใจเปนพิเศษกับงานที่ใช กลุม Investigative (I) กลุมนี้ไดแก นักวิทยาศาสตร ผูที่จบทาง
กำลังกาย หรือ อาจเปนงานที่ตองทำกับวัตถุมากกวาบุคคล เปน วิทยาศาสตรแขนงตาง ๆ หรือที่ทำงานกับเครื่องคอมพิวเตอร
งานรูปธรรมมากกวางานที่เปนนามธรรม อาชีพที่นาจะอยูในกลุมนี้ ลักษณะทางดานบุคลิกภาพมักเปนผูที่ชอบแสวงหาความรู นักวิชาการ
คือ อาชีพชาง กรรมกร วิศวกร ประมง ปาไม เกษตรกร หรือนักกีฬา ชอบทำงานอิสระ ไมชอบอยูภายใตควบคุมใคร ชอบความมีเหตุผล
ประเภทตางๆ ลักษณะบุคลิกภาพกลุมนี้ไดแก เงียบขรึม ไมใคร ไมเชื่ออะไรงาย ๆ บางครั้งอาจถููกมองวาคอนขางหัวรุนแรงและ
ชอบสังสรรค คอนขางจะอนุรักษนิยม บางครั้งอาจดูกาวราว และ มุงงาน
ไมใครสนใจดานมนุษยสัมพันธ

กลุม Conventional (C) อาชีพที่เดนชัดไดแก อาชีพที่ตองการ กลุม Artistic (A) กลุมศิลปนทุกแขนง ตั้งแตนักแสดง นักรอง
ความละเอียดในงานที่ตองทำประจำ เชน งานเลขานุการ เสมียน ดารา ชางศิลป นายแบบ จนถึงครูสอนงานศิลปะ ลักษณะทาง
ผูจดบันทึกรายการปอนขอมูลใหคอมพิวเตอร ฝายประชาสัมพันธ บุคลิกภาพที่เดนก็คือ การเปนผูที่มีความคิดอิสระ มีจินตนาการสูง
หรือ บรรณารักษ เปนตน บุคลิกภาพของกลุมนี้ คือเปนพวกที่ชอบ อารมณออนไหวไดงาย กลาแสดงออก ไมชอบทำงานที่มีโครงสราง
ทำงานประจำ มีโครงสรางที่แนนอน ทำตามรูปแบบเดิมที่เคยทำ หรือที่ตองคิดอยูกับกรอบและคอนขางจะเปดเผย
กันมา คอนขางอนุรักษนิยม ไมชอบความคิดโลดโผน ทำตาม
กฎระเบียบที่สังคมกำหนดไวแลว

กลุม Enterprise (E) กลุมนี้ไดแก ผูประกอบอาชีพประเภทธุรกิจ กลุม Social (S) จัดกลุมที่ชอบทำงานใหกับสังคม อาจเปนครู
ทำงานฝายขายหรือฝายบุคคล ขายประกัน ทนายความ นักการเมือง อาจารย นักสังคมสงเคราะห นักกายภาพบำบัด พยาบาล ผูใหคำ
เปนตน บุคลิกภาพที่เดนชัดคือ กลาแสดงออก คอนขางจะกาวราว ปรึกษา หรืองานบริการทุกรูปแบบ ลักษณะเดนทางบุคลิกภาพก็คือ
ชอบความเสี่ยง อยากเปนผูนำ ชอบการปกครองหรือควบคุมผูอื่น ชอบอยูกับคนอื่น มนุษยสัมพันธดี สนใจชวยเหลือผูอื่นหรือทำงาน
มีทักษะในการพูดโนมนาวจิตใจผูอื่นไดดี กับชุมชนในลักษณะตาง ๆ เชน ในองคกรที่ไมหวังผลประโยชน
ตอบแทน เปนตน

Holland ใชรูปหกเหลี่ยม แสดงถึงแนวคิดดานอาชีพดังกลาวขางตน Realistic R I Investigativ
โดยใหแตละดานเปนสวนบุคลิกภาพแตละประเภท และกลุมอาชีพแตละ
กลุมจะอยูในสวนของบุคลิกตรงกัน หากบุคคลใดมีบุคลิกภาพไมสอดคลอง
Conventional C A Artistic
กับลักษณะของอาชีพ เขาก็จะประสบปญหาในการเลือกอาชีพ (ผองพรรณ
เกิดพิทักษ, 2529) ภาพที่ 33 และจากแนวคิดนี้เองจึงไดสรางเครื่องมือ
วัดลักษณะบุคลิกภาพของบุคคลขึ้นสองแบบ คือ แบบทดสอบ VPI Enterprise E S Social
(Vocational Preference Inventory) และแบบทดสอบ SDS (Self
ภาพที่ 33 แบบจําลองหกเหลี่ยมของ Holland
Directed Search) (Holland’s hexagonal model)