Page 24 - วิชาการพยาบาลสาธารณภัยเล่มที่ 2 : สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย
P. 24
2. การปฐมพยาบาลผู้ประสบภัยที่มีการบาดเจ็บของกระดูกสันหลังและไขสันหลัง
(First aid for spine and spinal injury)
การบาดเจ็บของกระดูกสันหลัง กระดูกสันหลังหักเคลื่อน ส่วนใหญ่เกิดเนื่องจากแรงกระท าที่ค่อนข้าง
รุนแรง เช่น อุบัติเหตุทางรถยนต์ ตกจากที่สูง มักเกิดบริเวณส่วนต่อระหว่างกระดูกคอและกระดูกสันหลังส่วน
อก และส่วนต่อระหว่างกระดูกสันหลังส่วนอกและส่วนเอว และเป็นบริเวณที่อาจจะถูกมองข้ามไปเสมอ
โดยเฉพาะในรายที่ไม่มีแขนขาอ่อนแรงให้เห็นอย่างชัดเจน บริเวณกระดูกสันหลังส่วนคอนี้ถ้ามีกระดูกหักหรือ
ข้อเคลื่อนจะมีโอกาสกดทับประสาทไขสันหลังได้ง่าย ซึ่งเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ถ้ากดที่ระดับ C1-4 หรือ
เป็นอัมพาตของแขนขา
2.1 การประเมินสภาพผู้ประสบภัยที่มีการบาดเจ็บของกระดูกสันหลังและไขสันหลัง
การซักประวัติจากผู้ป่วยหรือผู้ที่เห็นเหตุการณ์ ตลอดจนการประเมิน ABCDE ประเมินการรับ
ความรู้สึก และตรวจร่างกายโดยทั่วไป เพื่อดูว่ามีภยันตรายต่ออวัยวะที่ส าคัญส่วนอื่น ๆ ร่วมด้วยหรือไม่ พึง
ระลึกเสมอถึงภยันตรายที่มีต่อกระดูกสันหลังและไขสันหลังส่วนคอในคนไข้อุบัติเหตุทุกราย หลักส าคัญ คือ ไม่
ควรจะมีการเคลื่อนไหวคอบริเวณที่บาดเจ็บจนกว่าจะได้รับการวินิจฉัยว่าไม่มีอันตรายต่อกระดูกสันหลังส่วนคอ
ขณะเคลื่อนย้ายคนไข้จากจุดที่ได้รับอุบัติเหตุมาโรงพยาบาลนั้นเป็นสิ่งส าคัญมาก โดยเฉพาะในราย
unstable fracture มักจะมีการสูญเสียของระบบประสาทเพิ่มขึ้นในช่วงนี้ ในรายที่สงสัยว่ามีการบาดเจ็บที่
กระดูกสันหลัง คนไข้ควรจะได้รับการยึดหรือตรึงให้อยู่ในแนวตรงบนพื้นราบแข็ง เช่น ใช้กระดาน หรือ spinal
board และมีผ้าม้วนรองใต้คอเพื่อป้องกันไม่ให้คอก้มลงแล้วจึงน าส่งโรงพยาบาลเร็วที่สุด
การสูญเสียหน้าที่ของการบาดเจ็บไขสันหลังในระดับต่างๆ
(ไสว นรสารและพีรญา ไสไหม (บรรณาธิการ), 2559)
ระดับ การสูญเสียหน้าที่ของการบาดเจ็บไขสันหลัง
C1-4 อัมพาตทั้งแขนและขา และสูญเสียการรับความรู้สึกตั้งแต่ระดับคอลงมา หายใจเองไม่ได้ ต้อง
เจาะคอและใส่เครื่องช่วยหายใจ ท้องผูก ปัสสาวะไม่ได้
C5 - อัมพาตทั้งแขนขาตั้งแต่ไหล่บนลงมา
- กล้ามเนื้อกระบังลมอ่อนแรง
- สามารถควบคุมกล้ามเนื้อในการเอี้ยวคอและกล้ามเนื้อบ่าได้ (trapezius muscle)
- เสี่ยงต่อการเกิดปอดบวมและปอดแฟบ
- ท้องผูก ปัสสาวะไม่ได้
C6 - อัมพาตทั้งแขนขาต่ ากว่าไหล่ลงมาถึงต้นแขน เคลื่อนไหวข้อศอก แขนส่วนปลายและมือไม่ได้
- กล้ามเนื้อซี่โครงและกล้ามเนื้อหน้าท้องอ่อนแรง สามารถหายใจได้เองแต่ปอดขยายไม่เต็มที่
และไอไม่มีประสิทธิภาพ
- ท้องผูก ปัสสาวะไม่ได้
C7 - เคลื่อนไหวแขนและมือเองไม่ได้
- ท้องผูก ปัสสาวะไม่ได้
24
