Page 23 - วิชาการพยาบาลสาธารณภัยเล่มที่ 3 : สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย

ปฏิกิริยาตอบสนองทางดานจิตใจของผูประสบภัย
ปฏิกิริยาทางจิตใจของผูประสบภัยที่เกิดขึ้นเมื่อเผชิญกับภัยพิบัติแบงไดเปน 4 ระยะ
1. ระยะมุงมั่นเพื่อเอาชนะ (Heroic stage) ในระยะนี้ผูประสบภัยจะตอสูเพื่อความอยูรอดของตนเอง

และทุมเทในการชวยผูอื่น โดยไมรูสึกเหน็ดเหนื่อย ซี่งระยะนี้สามารถเกิดขึ้นหลังเกิดเหตุการณ 2-3 ชั่วโมง บาง
กรณีตอเนื่องเปนเวลา 2-3 วัน
2. ระยะแหงความปติยินดี (Honeymoon stage) ระยะนี้ใชเวลา 2-3 สัปดาห หรือ 2-3 เดือน

เปนระยะที่ผูประสบภัยมีความรูสึกเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน ระยะนี้ผูประสบภัยไดรับความชวยเหลือ
สนับสนุนจากหนวยงานของรัฐ องคกรการกุศล สื่อมวลชน ทำใหเกิดความหวัง กำลังใจในการดำเนินชีวิต

รวมทั้งเกิดความรูสึกไมคอยเดือดรอนใจและไมรับรูปญหาตาง ๆ ตามความเปนจริง
3. ระยะผิดหวังและชมชื่น (Disillusionment stage) ระยะนี้เกิดขึ้นหลายเดือนตอมาหรือนานเปนป
ผูประสบภัยจะรูสึกโกรธและผิดหวังตอองคกรตางๆ เจาหนาที่ไมใหความรวมมมือในสิ่งที่ตนตองการหรือไม
เปนไปตามที่คำดหวังไว หรือไดรับอยางไมเทาเทียมกัน โดยจะเกิดความรูสึกอิจฉา ไมเปนมิตร ความมีน้ำใจ

ชุมชนจะหมดไป แตจะเกิดความรูสึกเห็นแกตัวมากขึ้น ในขณะที่ความรูสึกทอแท เศรา ตอความทุกขยาก
ลำบากจะเกิดตามมา

4. ระยะแหงการฟนฟูบูรณะ (Reconstruction stage) ระยะนี้อาจใชเวลา 1-3 ป หลังจาก
ผูประสบภัยเริ่มฟนตัวกลับมาชวยเหลือตนเอง สรางฐานะขึ้นมาใหม เกิดการเรียนรู มีชีวิตที่แข็งแกรงขึ้น

ปฏิกิริยาตอบสนองทางดานจิตใจของผูประสบภัย

1. ปฏิกิริยาทางจิตใจตอภัยพิบัติแบบปกติ ปฏิกิริยาตอไปนี้เปนการตอบสนองตอภัยพิบัติ ซึ่งถือวาเปน
ปฏิกิริยาตามธรรมชาติและ เปนเรื่องปกติ สำหรับผูประสบภัยพิบัติ
ปฏิกิริยาทางดานรางกาย

• เมื่อยลา • ความรูสึกทางเพศลดลง

• นอนไมหลับ • ปวดศีรษะ
• ระบบประสาทถูกกระตุนมากเกินไป • ตื่นเตนตกใจงาย

• มีปญหาดานสุขภาพกาย • เบื่ออาหาร

• ภูมิคุมกันของรางกายลดลง • ระบบยอยอาหารผิดปกติ

ปฏิกิริยาทางดานอารมณ

• ช็อค • เศราโศก เสียใจ

• โกรธ • ชวยเหลือตนเองไมได
• สิ้นหวัง มึนชา • หงุดหงิดงาย

• ไรความรูสึก ไรอารมณ • ไมรูสึกสนุกสนานในสิ่งที่เคยทำ

• หวาดกลัว รูสึกไมปลอดภัย • รูสึกผิด **

• สับสน / แยกสวน เชนรูสึกเหมือนกำลังฝนไป รูสึกเหมือนกำลังเฝาดูตนเองจากภายนอก **

23